ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ - ΡΑΦΑ - ΡΑΜΑΛΛΑ - ΔΑΜΑΣΚΟΣ - ΚΑΪΡΟ.-

Σε τεντωμένο σχοινί συνεχίζεται ο διπλωματικός μαραθώνιος στη Μέση Ανατολή. Αλλεπάλληλες οι συναντήσεις, πολύωρες οι συζητήσεις και μακροσκελείς οι τηλεφωνικές επικοινωνίες που είχαν τόσο ο Γιάσερ Αραφάτ όσο και ο Εχούντ Μπάρακ. Η παράταση, εκ μέρους της ισραηλινής κυβέρνησης, του τελεσιγράφου προς την Παλαιστινιακή Αρχή για τερματισμό της βίας προκάλεσε, μάλλον, το οργισμένο μειδίαμα της παλαιστινιακής ηγεσίας. Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν, σε μικρότερη εμβέλεια, και χτες με επίκεντρο την πόλη Ράφα, αλλά και τις αραβικές κοινότητες εντός του Ισραήλ. Με μοναδικό σταθερό σημείο τη σύγκληση της αραβικής συνόδου στις 21 - 22 Οκτωβρίου στο Κάιρο, οι εκτιμήσεις των αναλυτών χαρακτηρίζονται ολοένα και περισσότερο από απαισιοδοξία για το μέλλον, ενώ αναμένεται στην περιοχή ο Χαβιέ Σολάνα.

Με αληθινά πυρά αντιμετώπισε ο ισραηλινός στρατός Παλαιστινίους διαδηλωτές, χτες το πρωί, στην πόλη Ράφα, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ήταν μαθητές και έφηβοι. Ενας 12χρονος Παλαιστίνιος είναι κλινικά νεκρός από σφαίρα που δέχτηκε στο κεφάλι, ενώ ανυπολόγιστος είναι ο αριθμός των τραυματιών. Μικρότερης εμβέλειας συγκρούσεις σημειώθηκαν και στα περίχωρα της Ραμάλλα, όπου ο ισραηλινός στρατός αντιμετώπισε το λιθοβολισμό με λαστιχένιες σφαίρες και δακρυγόνα. Σύμφωνα με τον τελευταίο απολογισμό που δίνεται στη δημοσιότητα από το BBC, οι νεκροί των συνεχιζόμενων, για 13η ημέρα, συγκρούσεων έχουν ξεπεράσει τους 100.

Οξυμένα, όμως, είναι τα πνεύματα και στο εσωτερικό του Ισραήλ, όπου κατά τη διάρκεια της νύχτας, δύο Ισραηλινοί Αραβες μαχαιρώθηκαν από αγνώστους στην παραθαλάσσια κοινότητα Μπατ Γιαμ, στα περίχωρα του Τελ Αβίβ. Την ίδια ώρα, εκατοντάδες εξτρεμιστές Εβραίοι συγκρούονταν με την αστυνομία στην πόλη Τζάφα, όπου πυρπολήθηκαν τα σπίτια δύο οικογενειών Ισραηλινών αραβικής καταγωγής. Σύμφωνα με τα ΜΜΕ του Ισραήλ, συγκρούσεις ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Ισραηλινούς αραβικής καταγωγής σημειώνονται σε όλη την ισραηλινή επικράτεια από το βόρειο Ισραήλ και τη Γαλιλαία ως την έρημο Νεγκέβ στο νότο.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Μπάρακ, μετά από έκτακτη σύνοδο του Υπουργικού Συμβουλίου αργά το βράδυ της Δευτέρας, ανακοίνωσε ότι παρατείνει «για 3 ή 4 μέρες» το περιθώριο που έδωσε στην Παλαιστινιακή Αρχή, «προκειμένου να ελέγξει τις βιαιότητες και να αποδείξει ότι δε θεωρεί νεκρή την ειρηνευτική διαδικασία οπότε αναλόγως θα πράξει και ο ισραηλινός στρατός». Σύμφωνα με διπλωματικές πληροφορίες, η απόφαση παράτασης λήφθηκε μετά από δύο μακροσκελείς τηλεφωνικές επικοινωνίες του Εχούντ Μπάρακ με τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, πάντως, έσπευσε να αιτιολογήσει την απόφασή του λέγοντας ότι προτιμά «μερικές ημέρες ακόμη υπομονής, παρά βία για τους επόμενους μήνες ή χρόνια».

Ως «χαλάρωση» της ισραηλινής στάσης παρουσιάζεται από τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία τόσο η απόφαση παράτασης, όσο και η θετική αντίδραση του Μπάρακ σε κάποια ενδεχόμενη συνάντηση με τον Παλαιστίνιο ηγέτη υπό αμερικανική εποπτεία. Μάλιστα, «μεγάλο βήμα» χαρακτήρισε ο υπουργός Αμυνας Εφραίμ Σνεχ, την αποδοχή εκ μέρους του Ισραήλ να πραγματοποιηθεί έρευνα για τις ευθύνες και τους ενόχους των συγκρούσεων των τελευταίων ημερών υπό τη διεύθυνση των ΗΠΑ. Αποδεικνύοντας, όμως, ότι είναι σαφής η τεταμένη ατμόσφαιρα που επικρατεί στην περιοχή, η ισραηλινή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας εξέδωσε οδηγία προς τους ισραηλινούς υπηκόους να μην ταξιδεύουν σε καμία αραβική χώρα.

Με ένα ειρωνικό μειδίαμα απάντησε ο Γιάσερ Αραφάτ στην είδηση της παράτασης του ισραηλινού τελεσιγράφου. Ο Παλαιστίνιος ηγέτης αρκέστηκε να σχολιάσει ότι η ισραηλινή κυβέρνηση ξέρει μόνο να απευθύνει τελεσίγραφα. Την ίδια στιγμή, ο Παλαιστίνιος υπουργός Σχεδιασμού Ναμπίλ Σάαθ επαναλάμβανε το παλαιστινιακό αίτημα για «διεθνή επιτροπή διερεύνησης», αποφεύγοντας να σχολιάσει την «ισραηλινή υποχώρηση». Ο επικεφαλής Παλαιστίνιος διαπραγματευτής Σαέμπ Ερακάτ τόνιζε, από την πλευρά του, ότι το Ισραήλ φέρει την πλήρη ευθύνη για τα τεκταινόμενα και προειδοποιούσε ότι «τα χειρότερα δεν έχουν ακόμη συμβεί». Την ίδια στιγμή, ο σταθμός «Φωνή της Παλαιστίνης», που ελέγχεται από την Παλαιστινιακή Αρχή, μιλούσε για «Ιντιφάντα του Αλ Ακσά σε εξέλιξη».

Υπό αυτήν τη βαριά ατμόσφαιρα, ο ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν είχε, χθες, συναντήσεις τόσο με τον Γιάσερ Αραφάτ όσο και με τον Εχούντ Μπάρακ αλλά και με τον εκτελούντα χρέη υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ Σλόμο Μπεν Αμι. Ο Ανάν εκτίμησε ότι είναι μια πολύ δύσκολη περίοδος που χρειάζεται «λεπτές διπλωματικές κινήσεις» και εμφανίστηκε, έστω και συγκρατημένα, αισιόδοξος στην προοπτική της αποκλιμάκωσης της έντασης. Εντούτοις, τόσο ο Μπάρακ όσο και ο Αραφάτ επιμένουν στις αλληλοκατηγορίες τους για τις ευθύνες των τελευταίων πολύνεκρων συγκρούσεων.

Την αποφασιστικότητα της Ρωσίας να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να επαναληφθούν οι ισραηλινο - παλαιστινιακές διαπραγματεύσεις εξέφρασε, μετά τη συνάντησή του με τον Γιάσερ Αραφάτ, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Ιγκόρ Ιβανώφ. Ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, πάντως, δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του για την αδυναμία επίτευξης συγκεκριμένων βημάτων προόδου.

Πολύωρη συνάντηση είχαν, και στο Αμμάν, ο Ιορδανός βασιλιάς Αμπντάλλα και ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Λαμπέρτο Ντίνι, με αποκλειστικό περιεχόμενο τις εξελίξεις ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους. Οι δύο άνδρες, όπως μετέδωσε το επίσημο ιορδανικό πρακτορείο Petra, απηύθυναν εκ νέου έκκληση για αυτοσυγκράτηση. Ο Ντίνι κάλεσε τους Παλαιστινίους «να σταματήσουν τον πετροπόλεμο και τους Ισραηλινούς να μην σκοτώνουν αμάχους», ενώ ο Αμπντάλλα κάλεσε το Ισραήλ να «τερματίσει τις πρακτικές ανεξέλεγκτης βίας κατά των Παλαιστινίων».

Στο μεταξύ, οι αραβικές χώρες - μέλη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη πέτυχαν την επείγουσα σύγκλησή της με σκοπό να εξεταστεί η διαμορφωθείσα κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Η απόφαση εγκρίθηκε από τις 35 εκ των 53 χωρών που συμμετέχουν στην επιτροπή και προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Ισραηλινού πρέσβη στα Ηνωμένα Εθνη, Γιαακόβ Λεβί, ο οποίος εξέφρασε φόβους ότι «όσα διατυπωθούν σε αυτή τη σύσκεψη θα πυροδοτήσουν νέο κύκλο βίας». Στο πλαίσιο της επείγουσας σύγκλησης, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποστέλλει εκτάκτως, από τα μέσα της παρούσας εβδομάδας, 5μελή αντιπροσωπεία στο Ισραήλ και στα αυτόνομα εδάφη.

Την, άνευ όρων, άμεση απελευθέρωση των τριών Ισραηλινών στρατιωτών που συνελήφθησαν από τη «Χεζμπολάχ» το Σάββατο, ζήτησε, μετά τη συνάντησή του με τον Κόφι Ανάν, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός. Ο Εχούντ Μπάρακ επανέλαβε τις απειλές του προς το Λίβανο και τη Συρία, την οποία θεωρεί πλήρως υπεύθυνη για την απαγωγή, και τόνισε ότι το Ισραήλ, σε περίπτωση που δεν απελευθερωθούν οι όμηροι, θα «αναλάβει την κατάλληλη δράση, όπως και όπου θεωρεί απαραίτητο, εναντίον των ενόχων». Ο Κόφι Ανάν, από την πλευρά του, αρκέστηκε να τονίσει ότι σύμφωνα με πηγές του ΟΗΕ, οι αιχμάλωτοι είναι καλά στην υγεία τους, υπογραμμίζοντας ότι η «σύλληψή τους παραβιάζει τις αποφάσεις του Οργανισμού».

Ενώ ο ισραηλινός στρατός ενισχύει τις θέσεις του στα σύνορα με το Λίβανο, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Αμρ Μούσα μετέβη, για 2η φορά εντός του τελευταίου 48ώρου, στη Δαμασκό, χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση. Εκτός από το θέμα των εξελίξεων στις ισραηλινο-παλαιστινιακές σχέσεις, ο Μούσα, κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Μπάσαρ αλ Ασαντ και τον υπουργό Εξωτερικών Φαρούκ αλ Σάρα, φέρεται να μετέφερε μήνυμα του Αιγυπτίου Προέδρου προς τη συριακή ηγεσία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο Χόσνι Μουμπάρακ διαβεβαίωσε τη Δαμασκό ότι η Αίγυπτος θα σταθεί στο πλευρό της Συρίας σε περίπτωση εκδήλωσης της οποιασδήποτε ισραηλινής επιθετικής ενέργειας εναντίον της.

Ενα ιδιαίτερα ενδεικτικό στοιχείο της έντασης που επικρατεί στον αραβικό κόσμο, είναι ότι ο Μούσα χαρακτήρισε «απίθανο» το ενδεχόμενο η Αίγυπτος να φιλοξενήσει εντός των ημερών μία ισραηλινο - παλαιστινιακή συνάντηση κορυφής υπό αμερικανική αιγίδα, διαψεύδοντας με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο τις, περί του αντιθέτου, πληροφορίες που έδινε, μέχρι χθες βράδυ, ο Λευκός Οίκος. Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών τόνισε κατηγορηματικά ότι «η μοναδική και σημαντικότερη, ίσως, συνάντηση που θα γίνει στην Αίγυπτο είναι η σύνοδος των Αράβων ηγετών στις 21 - 22 Οκτωβρίου».

Η κρίση, όμως, στις σχέσεις του αραβικού κόσμου με το Ισραήλ μεταφέρεται και εκτός της γεωγραφικής περιοχής της Μέσης Ανατολής. Ενταση επικρατεί τα τελευταία 24ωρα στη Γαλλία, όπου δεύτερη πολυπληθέστερη θρησκεία είναι ο ισλαμισμός, ενώ διόλου ευκαταφρόνητη δεν είναι και η εβραϊκή κοινότητα. Αρκετές συναγωγές έγιναν στόχος εμπρηστικών επιθέσεων, ενώ οι τοπικοί επικεφαλής και των δύο θρησκειών απηύθυναν έκκληση αυτοσυγκράτησης εκφράζοντας τη βαθιά ανησυχία τους. Οι εκπρόσωποι και των δύο κοινοτήτων υπογράμμιζαν ότι, σε αντίθεση με άλλες φορές, «η ξεκάθαρα πολιτική αντιπαλότητα έχει, πλέον, λάβει, εξαιτίας εξτρεμιστικών πράξεων εκατέρωθεν, και θρησκευτικές διαστάσεις, εξέλιξη ιδιαίτερα αρνητική που αποπροσανατολίζει από την κατεύθυνση της επίλυσης του προβλήματος».

Μετά από τις αραβικές και φιλοπαλαιστινιακές οργανώσεις, διαδήλωση διαμαρτυρίας έξω από την ισραηλινή πρεσβεία στο Παρίσι πραγματοποίησαν, χθες το απόγευμα και μέλη της εβραϊκής κοινότητας. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέλη ισραηλινών φιλειρηνικών οργανώσεων επέρριπταν τις ευθύνες του νέου αιματοκυλίσματος στις «επιλογές της ισραηλινής ηγεσίας, που τελικά θα κληθούν να πληρώσουν με αίμα και οι δύο λαοί». Από την άλλη πλευρά, Αραβες πολιτικοί παρατηρητές επισήμαιναν ότι τα περιθώρια κινήσεων τόσο του Γιάσερ Αραφάτ όσο και των υπολοίπων αραβικών κυβερνήσεων μπροστά στη λαϊκή οργή είναι ιδιαίτερα περιορισμένα, εκτιμώντας ότι αυτό το στοιχείο καθιστά ακόμη πιο επικίνδυνη την κατάσταση και αυτό αποδεικνύουν οι πρωτοφανείς, στα χρονικά, σκληρότατες συγκρούσεις εντός του Ισραήλ.