Στη διαχείριση της υπάρχουσας πολιτικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας από το κράτος και όχι στη ριζική ανατροπή της φιλοσοφίας της, περιορίζεται το νομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού με τίτλο «Προστασία των Αρχαιοτήτων και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς εν γένει», ομολογημένος στόχος του οποίου είναι ο εκσυγχρονισμός του ισχύοντος, σχετικού, νομοθετικού πλαισίου που υπάρχει από το 1932.

«Διακηρύξεις» τύπου «η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας αποτελεί κοινωνικό αγαθό», που περιλαμβάνει το πρώτο άρθρο του ν/σ, αλλά και ορισμένες, μεμονωμένες βελτιώσεις, αποτέλεσμα των «πιέσεων»... της πραγματικότητας αλλά και των συλλογικών φορέων των αρχαιολόγων μέσω των πάγιων αιτημάτων τους, ακυρώνονται, ουσιαστικά, από τη γενική κατεύθυνση του ν/σ. Κατεύθυνση, που όντως εκσυγχρονίζει τις σχέσεις του κράτους με τους ιδιώτες του χώρου, υπέρ των δεύτερων, αφού εξακολουθεί να τους αναγνωρίζει δικαιώματα, που, για λόγους που δεν είναι του παρόντος, ουσιαστικά είχαν κατακτήσει για δεκαετίες εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία ή την αδιαφορία του ίδιου του κράτους. Αντίθετα, «δογματικά» αναχρονιστικό είναι το ν/σ όταν πρόκειται για τα δικαιώματα κυριότητας της εκκλησίας στα εκκλησιαστικά, αρχαία, μνημεία, ενώ δε θίγεται και το ισχύον καθεστώς του Αγίου Ορους. Προφανώς, ο νομοθέτης εναποθέτει τις ελπίδες του για την προστασία αυτών των μνημείων στις... «υπερφυσικές» δυνάμεις, αφού, ουκ ολίγες φορές οι αρχαιολόγοι έχουν φρίξει με τις παρεμβάσεις της Εκκλησίας σε αυτά.

Ανάλογη είναι και η αντιμετώπιση των συλλεκτών, των αρχαιοπωλών και των εμπόρων αρχαίων, όπου με τα άρθρα 24 και 25 αντίστοιχα, τίθενται οι όροι κατοχής και χρήσεις των μνημείων. Η λογική που διέπει τα σχετικά άρθρα είναι διάτρητη, αφού, εκτός από το ότι δεν υπάρχουν ικανοί ελεγκτικοί μηχανισμοί για να διαπιστώνουν την προέλευση των αντικειμένων, θεωρείται (άραγε από πού;) ως αμετάκλητο δεδομένο η ιδιωτική συσσώρευση και εμπορία αρχαίων αντικειμένων, που, κατά τα άλλα, ανήκουν στο σύνολο.

Ασάφεια επικρατεί σε ό,τι αφορά στην εισαγωγή και έξοδο πολιτιστικών αγαθών (Αρθρο 26), όπου στην παράγραφο 7 αναφέρεται ότι η άδεια εξαγωγής νεοτέρων και σύγχρονων μνημείων χορηγείται με υπουργική απόφαση - «πέρα από τη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων» - «εφόσον η παραμονή τους στη χώρα δεν κρίνεται απαραίτητη για την πολιτιστική κληρονομιά της». Δεν ξεκαθαρίζεται για το τι είδους εξαγωγή θα πρόκειται (μόνιμη ή όχι), ενώ το κριτήριο με το οποίο θα γίνεται η εξαγωγή άπτεται μιας σειράς σοβαρών θεμάτων που δεν μπορούν να νομοθετούνται αβασάνιστα.

Το άρθρο 35 για τα οικονομικά κίνητρα, προβλέπει μια σειρά γενναίων φοροαπαλλαγών σε ιδιώτες και επιχειρήσεις που έχουν στην κατοχή τους μνημεία και υποτίθεται ότι τα συντηρούν, σε αναντιστοιχία με τις, μάλλον, σεμνές ποινές που επιβάλλονται σε περίπτωση που οι παραπάνω εκθέτουν τα μνημεία σε κίνδυνο και που δεν ξεπερνούν τα δύο χρόνια φυλάκισης.

Με το ν/σ δεν αλλάζει το απαράδεκτο καθεστώς της εμπορικής εκμετάλλευσης των μνημείων, αφού αυτή εξακολουθεί να προβλέπεται αν ο ενδιαφερόμενος καταβάλλει ένα ποσό στο κράτος. Πέρα από τους αισθητικούς κινδύνους που προκύπτουν για τα μνημεία, τίθεται και θέμα οικονομικής αιμορραγίας του κράτους από έναν τομέα που θα έπρεπε να του ανήκει, όπως για παράδειγμα η έκδοση τουριστικών οδηγών ή καταλόγων μουσείων.

Στα θετικά του ν/σ καταλογίζονται πολύ λίγα πράγματα, όπως η νέα, πιο ορθολογική χρονολόγηση των μνημείων - παράμετρος μεγάλης σημασίας για τη διάσωσή τους - καθώς και το ότι τα μνημεία που βρίσκονται σε δημόσιο ή εκκλησιαστικό χώρο προστατεύονται δίχως την αναγκαιότητα απαλλοτρίωσης, ενώ τα μνημεία που βρίσκονται σε χώρους δημοσίων επιχειρήσεων που ιδιωτικοποιούνται περιέρχονται αυτοδικαίως στο υπουργείο Πολιτισμού.