Σημερινός μας προορισμός, η ακριτική πόλη με τη μακραίωνη ιστορία, «στολισμένη» με φημισμένα μνημεία και προικισμένη από τη φύση. Τόπος που συναντιούνται και συνυπάρχουν η χριστιανική με τη μουσουλμανική παράδοση. Ισως από κάποιους παρεξηγημένος, μια που τον έχουν συνδέσει με αναμνήσεις της στρατιωτικής τους θητείας, που η «διαδρομή» της δεν έγινε κάτω από τις καλύτερες συνθήκες. Γεγονός για το οποίο φυσικά ουδεμία ευθύνη φέρουν η πόλη και οι άνθρωποί της. Ας τη θαυμάσουμε λοιπόν, ως απλοί πολίτες...

Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, «Διδυμότειχο» σημαίνει «διδυμάρικο κάστρο», δηλαδή τις δύο απέναντι οχυρωμένες πόλεις. Τη μία στο λόφο της Αγίας Πέτρας και την άλλη στο λόφο του Καλέ. Ευρήματα από ανασκαφές αποδεικνύουν ότι η περιοχή κατοικείται από τη νεολιθική εποχή. Στα κλασικά χρόνια ο οικισμός της Αγίας Πέτρας διατηρούσε στενές σχέσεις με τις ελληνικές μητροπολιτικές πόλεις.

Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός επανιδρύει την πόλη δίνοντάς της το όνομα της συζύγου του. Η Πλωτινούπολη καθίσταται μία από τις σημαντικές αυτόνομες πόλεις της Θράκης με δική της Βουλή και Δήμο. Οι βαρβαρικές επιδρομές του 3ου μ.Χ. αιώνα ανάγκασαν τους Ρωμαίους να προχωρήσουν στην οχύρωση των δύο απέναντι κείμενων λόφων, του Καλέ και της Αγίας Πέτρας. Η Πλωτινούπολη επιβίωσε μέχρι τα μέσα του 7ου αιώνα και αμέσως μετά το Βυζαντινό Διδυμότειχο αναπτύχθηκε στο λόφο του Καλέ. Μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης στα 1261, το Διδυμότειχο ανάγεται στην πλέον σημαντική πόλη της Θράκης. Το 1361 καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους και αποτέλεσε την πρώτη τους πρωτεύουσα στην ευρωπαϊκή ήπειρο με εξέχουσα θέση ως πνευματικό κέντρο του ισλαμισμού.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι μουσουλμάνοι κατοίκησαν στην «κάτω πόλη» ενώ οι χριστιανοί (Ελληνες ως επί το πλείστον, Βούλγαροι, Αρμένιοι) και οι Εβραίοι έμεναν μέσα στο κάστρο. Σε όλη τη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου οι οργανωμένες συντεχνίες αμπατζήδες (ράφτες), κουγιουμτζήδες (χρυσοχόοι), κουντουράδες, κεραμάρηδες, χασάπηδες, γουναράδες, μπακάληδες κ.ά. είχαν συντελέσει στην ανάπτυξη της πόλης και χορηγούσαν δωρεές κυρίως στις εκκλησίες. Τον 19ο αιώνα ο πληθυσμός ανερχόταν σε 10.000 άτομα με το χριστιανικό στοιχείο να υπερτερεί. H ορθόδοξη κοινότητα ασχολούνταν κυρίως με τα κουκούλια και τα κεραμικά. H πόλη ως τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν κέντρο της πλούσιας παραγωγικής περιοχής με κύρια εξαγωγικά προϊόντα τον καπνό και τα πήλινα σκεύη που ήταν περιζήτητα στην Ευρώπη και τη Μικρά Ασία. Το 1878 και ως το 1920 η πόλη γνώρισε εναλλαγές σε κατοχή και διοίκηση από Ρώσους, Οθωμανούς, Βουλγάρους, ενώ από το 1917 ως το 1920 κορυφώθηκαν οι διώξεις των Ελλήνων από τους Βουλγάρους με αφορμή την είσοδο της Ελλάδος στον A' Παγκόσμιο Πόλεμο. Υστερα από τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) το Διδυμότειχο αποτέλεσε δήμο και έδρα της ομώνυμης Επαρχίας του Νομού Εβρου. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής εξοντώθηκε ολοκληρωτικά η εβραϊκή κοινότητα, που αποτελούσε ως τότε το 8% του πληθυσμού.

Σήμερα, οι κάτοικοι του Διδυμοτείχου ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Τα εύφορα εδάφη της περιοχής παράγουν δημητριακά, όσπρια, τεύτλα, ηλιόσπορα και σκόρδα. Στις ημιορεινές περιοχές ακμάζει η κτηνοτροφία και παράγονται μεγάλες ποσότητες κρέατος, τυριών, βουτύρου και γιαουρτιού.

Η μεταβυζαντινή πόλη διατηρείται ακόμη σε τμήματα του παλαιού παραδοσιακού Διδυμοτείχου. 49 κτίρια έχουν κηρυχτεί Μνημεία Τέχνης και υπόκεινται σε καθεστώς προστασίας. Οι επισκέπτες έχουν να θαυμάσουν πολλά, τα οποία αναφέρουμε επιγραμματικά.

Το Κάστρο και οι Πύργοι: Σήμερα το κάστρο διατηρείται στο μεγαλύτερο μήκος του με τους 24 πύργους του. Ο ανηφορικός δρόμος περνά μέσα από τη μεγάλη πύλη, όπου είναι σήμερα τοποθετημένο το μεγάλο ρολόι της πόλης, καταλήγοντας στην πλατεία που αποτελεί ένα φυσικό εξώστη. Μέσα στο κάστρο προφυλαγόταν ένα συγκρότημα αυτοκρατορικών ανακτόρων. Η πόλη είχε ένα αρκετά καλό οδικό δίκτυο με ράμπες και σκαλοπάτια που κατέληγαν στο ανάκτορο.

Το Τέμενος: Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία. Αρχισε να χτίζεται το 1326 και τελείωσε το 1420 από τον Μωάμεθ Α΄. Η εσωτερική του διακόσμηση έχει γνωμικά από το Κοράνι και παρακλητικά κείμενα προς τον Αλάχ. Το κοσμούν αρκετές τοιχογραφίες, όπως η ουράνια πόλη.

Η πυροστιά (Μαυσωλείο του Ουρούτς πασά) και το Λουτρό των Ψιθύρων: Βρίσκεται πίσω από το Δημαρχείο. Ονομάζεται πυροστιά από το σχήμα του και είναι πετρόχτιστο. Στο εσωτερικό του υπάρχει η τετράπλευρη κρύπτη που καλύπτεται με ημικυκλική καμάρα. Ο Ουρούτς, ιδρυτής του Λουτρού των Ψιθύρων ήταν στρατηγός του ισλαμικού στρατού. Το Λουτρό των Ψιθύρων βρίσκεται στη βόρεια όχθη του Ερυθροποτάμου και είναι από τα αρχαιότερα οθωμανικά λουτρά στην Ευρώπη τα οποία σώζονται και σήμερα.

Τα σπήλαια: Η πόλη διαθέτει δύο σπάνιας ομορφιάς σπήλαια (Καγιάλι και Βούβας), τα οποία είχαν διαμορφωθεί από τους Βυζαντινούς κατοίκους του κάστρου ως βοηθητικά τμήματα των κατοικιών τους και έχουν συνδεθεί κατά καιρούς με μεγάλους θρύλους.

Το Λαογραφικό Μουσείο: Υπάρχουν εκθέματα ανυπολόγιστης αξίας, τα οποία περιλαμβάνουν φορεσιές, εργαλεία και σκεύη της καθημερινής ζωής, ολομέταξα κεντήματα, ταπητουργίες με γεωμετρικά και φυσικά μοτίβα, κ.ά. Σε περίβλεπτη θέση είναι τοποθετημένο το πρώτο τυπογραφείο, ενώ ξεχωριστή θέση έχει και η σπάνια συλλογή βιβλίων του Εμμανουήλ Δουλλά που το 1920 έπαιξε σπουδαίο ρόλο για την απελευθέρωση της Θράκης (ένας άλλος Ρήγας Φεραίος).

Το Μουσείο Ψαθάδων: Εκθέτει σπάνια πουλιά και ερπετά, δέντρα από το απολιθωμένο δάσος, σταλακτίτες, σταλαγμίτες, σπάνια πετρώματα από τα σπήλαια της Θράκης, τοπικές ενδυμασίες, μουσικά όργανα της Θράκης κ.ά.

Η Τράπεζα Μοναστηριού: Πίσω από τη Μητρόπολη (κτίσμα του 1834) έχει απομείνει ένας Βυζαντινός Ναός του 14ου αιώνα. Διακρίνονται τα ερείπια τράπεζας, ζωγραφιές και μονογράμματα, ενώ εξωτερικά υπάρχουν χαραγμένα καράβια, σύμβολα γονιμότητας και το δέντρο της ζωής.

Η Φυλακή του Κάρολου: Πίσω από τη Μητρόπολη, σε ένα μεγάλο υπόσκαφο, λέγεται ότι φυλακίστηκε το 1713 ο Κάρολος ο 12ος της Σουηδίας. Ο χώρος αποτελείται από δύο διαμερίσματα, τμήματα Μοναστηριακού συγκροτήματος του 14ου αιώνα. Το πρώτο διαμέρισμα ήταν αποθήκη τροφίμων, ενώ το δεύτερο ήταν υπόγεια τεχνητή δεξαμενή.

Ο Ναός της Αγίας Αικατερίνης και Βυζαντινοί Τάφοι: Ο Ναός είναι χτισμένος το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα. Παρουσιάζει τέλεια ηχητική λόγω του ότι έχει πήλινα χωνιά στους τείχους, τα αβαθή αψιδώματα, κοσμημένα με πράσινα φιαλοστόμια. Στο χώρο γύρω από το ναό όπου υπάρχουν σε κυκλική διάταξη 6 υπόσκαφοι τάφοι.

Το Διδυμότειχο είναι μια πόλη «αλλιώτικης» ομορφιάς. Διαρρέεται από τον παραπόταμο του Εβρου, τον Ερυθροπόταμο και έχει χτιστεί στις πλαγιές ενός λόφου. Για όσους δεν έτυχε να την επισκεφτούν, τους το προτείνουμε ανεπιφύλακτα.