Κυριακή 22 Ιούλη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Οι ανώνυμοι 1

Ο τίτλος του βιβλίου, βραβευμένου με το βραβείο Pulizer του 1997, είναι «Οπλα, μικρόβια και ατσάλι» και το θέμα του η προσπάθεια του συγγραφέα Jared Diamond, φανατικού οπαδού της θεωρίας του Δαρβίνου, να αποδείξει πως οι πολιτισμικές διαφορές ανάμεσα στις ανθρώπινες κοινωνίες δεν οφείλονται σε φυλετικά αίτια, αλλά στη δύναμη των όπλων, στις αρρώστιες που μεταφέρουν οι κατακτητές στους κατακτημένους και στην παρουσία των πρώτων υλών. Ετσι, σύμφωνα με τον Diamond, οι άοπλοι υποτάσσονται στους οπλισμένους και δεν εξελίσσονται, οι φυσικές αντοχές των κατακτημένων λαών λυγίζουν κάτω από τις αρρώστιες των κατακτητών τους, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της παραγωγικής τους δραστηριότητας και με χαρακτηριστικό παράδειγμα την κατάκτηση των ιθαγενών της Νότιας Αμερικής από τους Ισπανούς. Και, τέλος, η παρουσία, αλλά και η αφθονία των ζωικών και των φυτικών πρώτων υλών, στη μια περιοχή της γης να βοηθάει την ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας άρα της οικονομίας και μαζί μ' αυτήν και την ανάπτυξη της κοινωνίας, και στην άλλη περιοχή όχι.

Και όλη αυτή η θεωρία να θεμελιώνεται στέρεα σε παραδείγματα, σε περιγραφές αδιαμφισβήτητες. Σε παραδείγματα λαών που κατακτήθηκαν και κάτω από τους κατακτητές τους δεν μπόρεσαν να αναπτύξουν τη δική τους οικονομία, το δικό τους πολιτισμό, τις δικές τους κοινωνικές σχέσεις. Και άλλοι από αυτούς τείνουν να εξαφανιστούν εκφυλισμένοι, όπως συμβαίνει με τους ιθαγενείς της Αυστραλίας. Αλλοι πάλι, όπως οι γνωστοί με το όνομα Quecka της Λατινικής Αμερικής, να επιβιώνουν εξαθλιωμένοι μέσα στη φτώχεια και τη δυστυχία τους, απομονωμένοι στη δική τους γλώσσα και τις δικές τους πρωτόγονες κοινότητες. Περιπτώσεις που με άκρατο συναισθηματισμό μάς τους περιγράφει στο ημερολόγιό του ο Τσε Γκεβάρα και ψυχρά αναλύονται στις σχετικές μελέτες των ανθρωπολόγων που ασχολούνται με τον πολιτισμό των Ινκας. Και το λέω αυτό, γιατί και ο Μαρξισμός δεν είναι μια «αφήγηση» που ζει μόνο στο περιβάλλον της σκέψης του 19ου αι. «σαν το ψάρι που δεν μπορεί να ζήσει πουθενά αλλού παρά μονάχα μέσα στο νερό», όπως ισχυρίζεται ο φερόμενος ως μαρξιστής «ιδιόρρυθμος» Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Φουκώ (Michel Foucault)... Είναι μια θεωρία θεμελιωμένη πάνω σε αξιωματικές διατυπώσεις που δε χρειάζονται απόδειξη, γιατί είναι πραγματικότητες. Είναι, επομένως, βασικά στοιχεία της ίδιας μας της ζωής κι αυτή δε χρειάζεται να την αποδείξουμε, υπάρχει..

Και τέτοιες αξιωματικές διατυπώσεις είναι, για παράδειγμα, πως το προϊόν της υπερεργασίας των εργαζομένων μετατρέπεται σε υπεραξία στα χέρια των καπιταλιστών ή πως η Ιστορία είναι το προϊόν της ταξικής πάλης. Και μ' αυτό το δεύτερο αξίωμα θέλω να ασχοληθώ. Οχι, βέβαια, για να περιγράψω τα στοιχεία που αποδείχνουν την ταξικότητα της Ιστορίας, αλλά για να αναφερθώ σε μια σειρά από ανώνυμες περιπτώσεις ανθρώπων που η ζωή τους, και πολλών από αυτούς η θυσία τους, δε θα ήτανε έτσι ή δε θα είχε συμβεί ποτέ, η θυσία τους εννοώ, αν η κοινωνία μας ήτανε αταξική, όπως τη βιώνουμε στο όραμά μας και την αναζητούμε με τους αγώνες μας, τα δάκρυα και το αίμα, τις φωνές και τις σηκωμένες γροθιές μας. Βέβαια, δεν είμαι τόσο αφελής για να πιστεύω πως μπορώ να τις ξέρω όλες αυτές τις «ανώνυμες περιπτώσεις». Με τα ονόματα και τα περιστατικά τους. Με τις λεπτομέρειες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Οχι. Θα γράψω λοιπόν γι' αυτές που συνάντησα. Γι' αυτές που έπαιξαν ρόλο στη ζωή μου. Θα γράψω γι' αυτές που με έμαθαν να σκέφτομαι έτσι και όχι αλλιώς!


Του
Γιώργου ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ