Παρακαλώ μη θίγετε το φασισμό μου

Δώδεκα ψευδο-ιστορήματα κι ένας Καραγκιόζης

Λυσσάνε όλοι πλην ελαχίστων. Οι γνωστοί «ανώνυμοι εταίροι»: «θέλουμε αλλά οι καιροί δύσκολοι, ύφεση...», οι παρατρεχάμενοι: «προσπαθούμε μα δε φτάνουν, τόσα έξοδα, η άμυνα, πού να...», οι πολλά ορεξάτοι φερέλπιδες: «δε θα μας κάνεις κι όλους το ίδιο!» Το «Φ» παντού. Παντού! Αρχίζω να μπερδεύομαι. Λες να μην ξέρω τι ζητάω; Ν' αρχίσω απ' το «Αλφα;» «Τουλάχιστον φαΐ και φάρμακα για όλους, ρε παιδιά!» Κάποιος μου σφυρίζει, «και με τα μεταλλαγμένα, τι θα γίνει;» Ερώτηση δίκοπη. Επιστήμονας, οικολόγος ή παράγοντας; Αυτά στην άκρη. Ξέρουμε καλά ότι φτάνουν και περισσεύουν, αν μοιραστούν δίκαια. Πρώτοι και καλύτεροι με «τρέχουν» οι κοντινοί μου, πλην ελαχίστων. «Θα ρίξεις τα παιδιά σου στην ανέχεια για μερικούς ανίκανους;». Οι «έτσι» σηκώνουν τους ώμους, οι «παρα-έτσι» συμφωνούν, τι να κάνουν και στους πιο πολλούς αρέσει. Οι πεινασμένοι κοιτούν αμήχανοι κι ετοιμάζονται για απεργία πείνας, λέει, προκειμένου να δικαιωθούν και τέτοια, μα όλοι ξέρουμε πως η πείνα δεν εξαγριώνει. Το αντίθετο, και θηρία εξημερώνει. Ε, όχι!!! «Αγώνα», φωνάζω!

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Το δόκανο

Λαϊκή γειτονιά στην περίοδο της Χούντας. Ανθρωποι νέοι παλεύουν ενάντιά της, με πίστη στα οράματα του σοσιαλισμού. Ο έρωτας τους συνεπαίρνει, αλλά δε χάνουν το στίγμα του αντιδικτατορικού αγώνα. Απέναντί τους η κρατική μηχανή, η βία. Στη θέση των αισθημάτων μόνο η σαρκική ηδονή από τον εκπρόσωπο της νέας τάξης πραγμάτων, το διοικητή της Αστυνομίας. Οι μηχανορραφίες και τα τεχνάσματά του για τη σύλληψη του νεαρού τοπικού ηγέτη της Αριστεράς, τον οδηγούν, μέσω μιας απάνθρωπης πρακτικής, μέχρι τη συγκαλυμμένη δολοφονία, την οποία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί σαν παγίδα. Μια νεαρή μορφή, η πραγματική πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος, αναδύεται απ' την γκρίζα καθημερινότητα της χουντικής Ελλάδας και αναδείχνεται σε πραγματική λαϊκή ηρωίδα, που ανατρέπει όλα τα σχέδια του διοικητή, δηλαδή της ίδιας της Χούντας.

Το μονοπάτι των λαμπερών χαλικιών

Ενα μυθιστόρημα που η υπόθεσή του εκτυλίσσεται από το 1969 ως το 1973. Στη χώρα μας έχει επιβληθεί η δικτατορία της 21ης Απριλίου του 1967. Πρωταγωνιστές κάποιοι πρωτοδιοριζόμενοι καθηγητές. Τόπος μια κωμόπολη, η Δροσιά, στη Βορειοδυτική Πελοπόννησο και το εκεί Γυμνάσιό της. Το κλίμα της εποχής παρουσιάζεται πολύ χαρακτηριστικά. Η επιθεώρηση Μέσης Εκπαίδευσης, το Γυμνάσιο, η κωμόπολη αποτελούν τους χώρους όπου πρωταγωνιστές, δευτεραγωνιστές κινούνται. Οι σχέσεις που δημιουργούνται, η ατμόσφαιρα, η καθημερινή ζωή, οι συζητήσεις, οι προβληματισμοί, οι επιλογές, οι έρωτες, πεζοί και ιδιοτελείς ή εξιδανικευμένοι, οι συγκρούσεις συνθέτουν την πλοκή του μυθιστορήματος. Μέσα από την τελματωμένη καθημερινότητα και την ψεύτικη εικόνα ξεπηδούν κάθε φορά μνήμες, καταστάσεις του παρελθόντος που καλύπτονταν επιμελημένα, που καθόρισαν πρόσωπα και πράγματα του σήμερα.

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΗΣ

Συριανά διηγήματα

Η Σύρος και ιδιαίτερα η πρωτεύουσά της Ερμούπολη υπήρξε το 19ο αιώνα οικονομική πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Η οικονομική ευρωστία της και η πρωτοποριακή για τα ελλαδικά δεδομένα κοινωνική σύνθεση δημιούργησαν μια εξαιρετική πνευματική δραστηριότητα. Δραστηριότητα που διατηρήθηκε με τη μορφή μιας αυθεντικής παράδοσης που ακολούθησε τα χρόνια της οικονομικής της άνθησης. Στα πλαίσια της πρώτης γνήσια αστικής ελληνικής κοινωνίας που δημιουργήθηκε στη Σύρο, αναπτύσσεται μια εκπαιδευτική, κοινωνική και πνευματική δράση. Μέσα σ' αυτό το κλίμα ο Ροΐδης εισάγει το κριτικό του πνεύμα, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους του αφηγηματικού λόγου από τους ήρωες των μεγάλων λόγων και έργων στους κοινούς, συνηθισμένους ανθρώπους μιας καθημερινότητας, άλλοτε ταραγμένης και σκληρής, άλλοτε ήρεμης. Η Σύρα δε γλιτώνει από το σατιρικό οίστρο του Ροΐδη. Χαρακτηριστικά είναι τα διηγήματα που περιλαμβάνονται στη συλλογή Συριανά διηγήματα. Τέτοια διηγήματα είναι η «Ψυχολογία Συριανού συζύγου», «Το παράπονο του νεκροθάπτου», «Ιστορία ενός σκύλου», «Ιστορία μιας γάτας», «Ιστορία ενός αλόγου» κ.ά.