"Το εκλογικό αποτέλεσμα κατέδειξε την τάση μείωσης του αθροίσματος των ψήφων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ συγκρίνοντας με τις εθνικές εκλογές του 1996 και τις ευρωεκλογές του 1994" (Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ, "Ρ", 17/6/99).

Η τάση της μείωσης του αθροίσματος των ψήφων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ είναι ένα από τα αξιοσημείωτα ζητήματα που ανέδειξε η πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση. Σε σύγκριση με τις εθνικές εκλογές του 1996, σ' όλες τις εκλογικές περιφέρειες, υπάρχει πτώση σε ψήφους και ποσοστά του αθροίσματος των δύο κομμάτων. Σε σύγκριση με τις ευρωεκλογές του 1994 υπάρχει πτώση σε ψήφους στις 32 από τις 56 εκλογικές περιφέρειες και σε ποσοστό υπάρχει πτώση στις 35 από τις 56 (Πίνακας 1).

Είναι γεγονός ότι αυτή η τάση, που πρωτοεμφανίστηκε στις εθνικές εκλογές του 1996, αποδεικνύει τόσο τις βαθύτερες ποιοτικά διεργασίες που συντελούνται στις συνειδήσεις της εργατικής τάξης, των άλλων λαϊκών στρωμάτων, όσο και την αναζήτηση πολιτικής έκφρασης της δυσαρέσκειάς τους σ' ένα βαθμό, έξω από τη δοκιμασμένη εναλλαγή των δύο κομμάτων του κατεστημένου. Δείχνει δηλαδή μια τάση απεγκλωβισμού από την πολιτική της άρχουσας τάξης, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα την εκφράζει, και την αναζήτηση άλλης πολιτικής διεξόδου. Οσο και αν αυτή η διαπίστωση είναι σημαντική, όσο και αν το εκλογικό αποτέλεσμα μείωσε το άθροισμα των ψήφων των δύο κομμάτων, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αυτό δεν αρκεί για να αντιμετωπιστεί από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων, αυτό που πραγματικά απαιτείται, "να μπουν σοβαρά εμπόδια και φραγμοί στις επιταγές των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, στη νεοφιλελεύθερη πολιτική των αναδιαρθρώσεων που προωθούνται από την ΕΕ και των δεσμεύσεων που προκύπτουν από τη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ" (Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ, "Ρ", 17/6/99).

Στην προκειμένη περίπτωση οι ευρωεκλογές του 1999 ανέδειξαν πως "το κλασικό σύστημα της εναλλαγής των δύο αστικών κομμάτων φαίνεται ότι έχει δεχτεί κάποιο χτύπημα". Ομως τα δυο κόμματα, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, κρατούν εγκλωβισμένη την πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Βεβαίως όχι στο βαθμό που τους επιτρέπει να διαχειρίζονται με την ίδια όπως μέχρι τώρα σιγουριά την κυρίαρχη πολιτική, ενώ δεν αποκλείεται τα εμπόδια της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος να μεγαλώσουν. Αλλά για να μπουν ακόμη πιο σοβαρά εμπόδια σ' αυτό, πρέπει αφ' ενός η τάση μείωσης και των δυο αυτών κομμάτων να ενισχυθεί. Και υπάρχουν προϋποθέσεις. Επίσης το ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα συμβάλλει στην ανίχνευση από τις λαϊκές μάζες του δρόμου που μπορούν και πρέπει να ακολουθήσουν, ώστε πράγματι να σηκωθούν τα εμπόδια στην εφαρμογή της πολιτικής του ευρωατλαντισμού. Πράγματι το πρώτο στοιχείο είναι η στασιμότητα της εκλογικής δύναμης του ΣΥΝ. Αυτό σημαίνει ότι ένα ανάχωμα στη ριζοσπαστικοποίηση συνειδήσεων δε λειτούργησε όπως μέχρι τώρα, χωρίς να σημαίνει ότι δε χρειάζεται ακόμη πιο έντονα στο μέλλον η ανάδειξη του ρόλου και του χαρακτήρα του συγκεκριμένου κόμματος, αλλά και της ουσίας της διαχειριστικής πολιτικής του, προκειμένου να μην εγκλωβίζονται λαϊκές μάζες σ' αυτό, ή και να απεγκλωβίζονται απ' αυτό. Ταυτόχρονα ένα τμήμα εργαζομένων έδωσε ψήφο διαμαρτυρίας που εκφράστηκε και με τη μορφή της αποχής. "Το ποσοστό της αποχής, το οποίο είναι λίγο μεγαλύτερο από πριν, σε ένα βαθμό εκφράζει αποδοκιμασία προς τα δύο μεγάλα κόμματα και την πολιτική τους. Ταυτόχρονα δείχνει ότι ένα επίσης σημαντικό μέρος των λαϊκών στρωμάτων δεν έχει πειστεί πως υπάρχει εναλλακτική λύση στην πολιτική που γεννά τη φτώχεια, την ανεργία, τον πόλεμο. Τελικά, η αποχή και το λευκό αξιοποιούνται κυρίως από τα αστικά κόμματα, που έχουν κάθε λόγο να μην επιθυμούν τη συλλογική δράση του λαού, τη χειραφέτησή του από τη μοιρολατρία και τη λογική των μονόδρομων" (Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ, "Ρ", 17/6/99). Η αποχή που έφτασε στο 29,76%, στις ευρωεκλογές του 1994 ήταν στο 26,82%, δηλαδή αυξήθηκε 2,94 ποσοστιαίες μονάδες.

Βεβαίως και οι ψήφοι προς το ΔΗΚΚΙ εκφράζουν δυσαρέσκεια απέναντι στην ασκούμενη πολιτική. Δυσαρέσκεια που ταυτόχρονα εγκλωβίζεται στη μορφή διαχείρισης του "καλού" ΠΑΣΟΚ, της δεκαετίας του '80, το οποίο προσδοκά να "αναστήσει" το ΔΗΚΚΙ.

Και προκύπτει το ερώτημα, γιατί δεν εκφράστηκε η διαμαρτυρία και η δυσαρέσκεια από μεγαλύτερο τμήμα των λαϊκών μαζών και ακόμη πιο αποφασιστικά και συνειδητά; "Η βαθύτερη αιτία πρέπει να αναζητηθεί, ανάμεσα στ' άλλα, και στη συστηματική προσπάθεια, που γίνεται τόσο σε εθνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, να πειθαναγκαστεί και να δεχτεί ο λαός μας ότι είναι επικίνδυνη η αναζήτηση οποιασδήποτε άλλης λύσης και προοπτικής. Οι μηχανισμοί βιασμού και χειραγώγησης της λαϊκής συνείδησης αναδείχνονται ακόμα πιο ισχυροί σε συνθήκες κρίσης και όξυνσης των λαϊκών προβλημάτων. Ανασταλτικό παράγοντα προς μια ευρύτερη ριζοσπαστικοποίηση ασκεί η κακή κατάσταση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.

Το συνολικό άθροισμα των δύο αυτών κομμάτων θα ήταν μικρότερο, θα είχαν απελευθερωθεί δηλαδή περισσότερες λαϊκές δυνάμεις από την ομηρία των ψεύτικων διλημμάτων, αν και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης δε συντηρούσαν στον έναν ή τον άλλο βαθμό τη λογική των κεντροαριστερών λύσεων ή τις αυταπάτες για δυνατότητα μεταμόρφωσης της ΕΕ με διάφορα γιατροσόφια.

Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα κόμματα δεν καθορίζεται από το μέγεθός τους, δηλαδή μεγάλα - μικρά, αλλά από την αντίθεση λαός - μονοπώλια, από τη στάση των πολιτικών δυνάμεων στις επιλογές και στην κατεύθυνση των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ". (Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ, "Ρ", 17/6/99).

Ταυτόχρονα το εκλογικό αποτέλεσμα ανέδειξε ακόμη πιο έντονα από άλλες εκλογικές αναμετρήσεις την προοπτική για τις λαϊκές δυνάμεις.

"Το εκλογικό αποτέλεσμα που έφερε το ενωτικό αγωνιστικό ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ είναι θετικό σε ψήφους και σε ποσοστό. Συγκεντρώθηκαν χιλιάδες νέες ψήφοι, 145.826 σε σύγκριση με τις ευρωεκλογές του 1994 και 176.264 σε σύγκριση με τις εθνικές εκλογές του 1996. Ενα μέρος αυτών των νέων ψήφων οφείλεται σε ψηφοφόρους που είχαν σταματήσει να στηρίζουν το ψηφοδέλτιό μας μετά την κρίση του 1990-1991. Ενα σημαντικό επίσης μέρος ψήφων δίνονται για πρώτη φορά. Το πιο θετικό και δυναμικό στοιχείο είναι ότι η αύξηση του Κόμματος είναι μεγαλύτερη στα αστικά κέντρα και από ό,τι φαίνεται στις νέες ηλικίες. Με βάση τα παραπάνω αριθμητικά και ποιοτικά στοιχεία η ΚΕ εκτιμά ότι το εκλογικό αποτέλεσμα συνιστά σημαντική επιτυχία, παίρνοντας υπόψη και το δεδομένο ότι το ΚΚΕ, σε σύγκριση με τα άλλα κόμματα, πρόβαλλε μια διαφορετική πολιτική πρόταση συνολικής αντίθεσης και ρήξης προς την κυρίαρχη πολιτική και τη λογική του μονόδρομου". (Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ, "Ρ", 17/6/99).

Ενα επίσης ζήτημα που ανέδειξε το εκλογικό αποτέλεσμα είναι το γεγονός ότι "η αύξηση της ΝΔ, σε σύγκριση με τις ευρωεκλογές του 1994, αποδεικνύει ότι δεν κατάφερε να καρπωθεί ουσιαστικά τη λαϊκή δυσαρέσκεια... Οι μεγάλες απώλειες του ΠΑΣΟΚ καθόρισαν ως ένα βαθμό την άνοδο της ΝΔ στην πρώτη θέση στις ευρωεκλογές". (Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ "Ρ" 17/6/99). Το ότι η ΝΔ ανέβηκε στην πρώτη θέση, καθόλου δε σημαίνει ότι είχε πραγματική άνοδο συγκριτικά με τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Επομένως οι πανηγυρισμοί της ΝΔ ότι βρίσκεται στον προθάλαμο της κυβερνητικής εξουσίας δεν ευσταθούν, τουλάχιστον σαν ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος, ακόμη και αν π. χ. η ΝΔ είχε απορροφήσει τις ψήφους τόσο της ΠΟΛ. ΑΝ., όσο και των Φιλελευθέρων του Στέφανου Μάνου. Το άθροισμα των ψήφων της ΝΔ, της ΠΟΛ. ΑΝ. και των Φιλελευθέρων στις ευρωεκλογές του 1999 είναι (2.314.371+146.512+103.962) 2.554.851. Το άθροισμα των ψήφων της ΝΔ και της ΠΟΛ. ΑΝ., στις ευρωεκλογές του 1994 είναι (2.133.068+564.989) 2.698.057. Το άθροισμα επίσης των ψήφων της ΝΔ και της ΠΟΛ. ΑΝ. στις εθνικές εκλογές του 1996 είναι (2.584.765+199.463) 2.784.228. Συγκριτικά με τις ευρωεκλογές του 1994, αυτός ο χώρος έχασε 133.206 ψήφους, ενώ συγκριτικά με το 1996, έχασε 219.377 ψήφους.

Παρ' όλ' αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε την εκτίμηση της ΚΕ του ΚΚΕ ότι "δεν πρέπει να υπάρχει κανένας εφησυχασμός για τη δυνατότητα του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ να εγκλωβίζουν και να χειραγωγούν με πλαστά διλήμματα και κινδυνολογία, παίζοντας με τον πόνο και τα βάσανα των λαϊκών στρωμάτων. Προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη να γίνουν βαθύτερες αλλαγές στην πολιτική συνείδηση των πλατιών λαϊκών μαζών, να κατανοηθεί η ανάγκη αντίστασης γύρω από αντιμονοπωλιακά και αντιιμπεριαλιστικά αιτήματα και στόχους πάλης. Οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις των τελευταίων χρόνων και η εκλογική αναμέτρηση δείχνουν ότι τμήμα των λαϊκών μαζών επιθυμεί κοινή δράση με τους κομμουνιστές, απαντά θετικά σε πρωτοβουλίες του ΚΚΕ, ανεξάρτητα από το βαθμό συμφωνίας με το σύνολο των θέσεων και με το Πρόγραμμα του Κόμματος. Επομένως υπάρχει σήμερα καλύτερο έδαφος για να αποκαλυφθεί πιο πλατιά ο πραγματικός χαρακτήρας της δικομματικής αντιπαράθεσης, ο ταξικός χαρακτήρας των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, όπως της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Να προβληθεί ο άλλος δρόμος εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας, να διαδοθεί ιδιαίτερα στα εργατικά και στα άλλα λαϊκά στρώματα, στη νεολαία, η πολιτική πρόταση του ΚΚΕ, που απαντά στις ανάγκες και στα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού μας. Ο αρνητικός συσχετισμός σε εθνικό, αλλά και διεθνές επίπεδο δεν είναι αναλλοίωτος, ούτε αμετάβλητος.

Να συνεχίσουμε την προσπάθεια ώστε να κατανοείται πόσο επικίνδυνη είναι η πολιτική της ταξικής συνεργασίας και συναίνεσης, η λογική των μονόδρομων, πόσο παραπλανητική και επικίνδυνη είναι η πρόταση περί της κεντροαριστερής πολιτικής ή των κεντροδεξιών σεναρίων, με βάση και τα συγκεκριμένα αποτελέσματα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τα σενάρια της κεντροαριστερής ή κεντροδεξιάς συνεργασίας θα δυναμώνουν όσο συνειδητοποιείται από το κατεστημένο της χώρας ότι η δικομματική εναλλαγή με αυτοδύναμες κυβερνήσεις δεν έχει σίγουρο μέλλον". (Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ, "Ρ", 17/6/99).