Ανεβαίνοντας στο βήμα ο καθηγητής Ηλίας Θερμός,μεταξύ άλλων, σημείωσε:

"Εδώ και αρκετά χρόνια μερικοί από εμάς βάλαμε το ερώτημα, που ποτέ δε συζητήθηκε στην Ελλάδα. Πώς είναι δυνατό μια χώρα, που βρίσκεται σε φάση οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης ή ολοκλήρωσης, να επιχειρεί ενσωμάτωση σε υπερεθνικά σχήματα, πώς γίνεται αυτό;

Το ερώτημα αυτό δε συζητήθηκε ποτέ στην Ελλάδα, δεν παρουσιάστηκε ποτέ στην τηλεόραση, δεν αποτέλεσε αντικείμενο προβληματισμού των διανοούμενων. Δε συζητήθηκε δηλαδή η ανάπτυξη, η ολοκλήρωση της χώρας μέσα στο δίλημμα αυτοδύναμη ανάπτυξη ή ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Υπήρχε βέβαια η σκέψη ότι όλη αυτή η αισιόδοξη πορεία μπορεί να πήγαινε καλά. Υπήρχε όμως και υπάρχει μια άλλη σκέψη. Τι θα γίνει αν μια μέρα διαλυθεί η Ευρώπη, όπως η Γιουγκοσλαβία; Τι θα γίνουν οι επιμέρους χώρες; Θα έχουμε εμφύλιους σε κάθε χώρα, με αφορμή αν θέλετε τις προκαταλήψεις ή τις μειονότητες ή τις οποιεσδήποτε άλλες ταξικές ή κοινωνικές αντιθέσεις;

Εφαρμόστηκε αυτή η αισιόδοξη προοπτική της ολοκλήρωσης, αλλά αυτή η προοπτική έχει δημιουργήσει αντιθέσεις. Στα τελευταία δέκα χρόνια οι διεθνολόγοι της ολοκλήρωσης λένε ότι δεν υπάρχει μόνο ολοκλήρωση προς τα πάνω, μπορεί να έχουμε πορεία και προς τα κάτω, δηλαδή με τη διάσπαση και τον κατακερματισμό. Το κάθε δηλαδή εθνικό κράτος μέσα στην ΕΕ θα μπορεί να καταλήξει στον κατώτερο κοινό παρονομαστή. Κι έτσι είναι φυσιολογικό μια Γιουγκοσλαβία να γίνει 5, 10, 15 κομμάτια. Το ίδιο φυσιολογικό μπορεί να είναι να ακολουθήσει αυτή την πορεία και η Ελλάδα. Τώρα βρισκόμαστε μπροστά στην προοπτική τα Βαλκάνια να γίνουν αυτό που έλεγε ο Αμερικανός υπουργός, να κοπούν σαν το σαλάμι, κι έτσι να αναδειχτούν νέες οντότητες, είτε αυτές είναι βιώσιμες είτε όχι, για ν' αποτελέσουν εστίες ιδανικού χειρισμού.

Πριν φτάσουμε όμως εκεί, θα ήθελα να σταθούμε σε μια αφετηρία. Ξέρουμε ότι απ' το 1945 μέχρι το 1950 η Αμερική επεξεργαζόταν την προοπτική για τη μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο εποχή. Ξέρουμε ότι τελικά στις παραμονές του πολέμου της Κορέας έφτασαν στο τελικό κείμενο, με το οποίο χάραζαν την πολιτική τους για 50 χρόνια. Ηταν η πολιτική της ανάσχεσης εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Οι βασικές λογικές της ανάσχεσης είναι: α) Τα αμερικανικά συμφέροντα είναι παγκόσμια και συνεπώς οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου πρέπει να είναι χρήσιμη για τα αμερικανικά συμφέροντα. β) Η Αμερική πρέπει να έχει όπλα και βούτυρο. Να παρέχει δηλαδή ένα ανώτατο βιοτικό επίπεδο και να συντηρεί ένα οπλοστάσιο, μια δύναμη πολεμική που να μπορεί να επιβάλλεται. γ) Η Σοβιετική Ενωση ήταν μια επεκτατική δύναμη και συνεπώς επικίνδυνη για τα αμερικανικά συμφέροντα και συνεπώς αυτή η δύναμη απ' όπου ξεκινούσαν οι προοπτικές της παγκοσμιοποίησης της επανάστασης, έπρεπε να περιοριστεί μακροχρόνια. Βέβαια δεν επέλεξαν τον πόλεμο γιατί δεν μπορούσαν.

Μέσα βέβαια σ' αυτή την πολιτική των 50 χρόνων το παγκόσμιο κίνημα είχε τις επιτυχίες του. Είχαμε επαναστατικά κινήματα, όπως στο Βιετνάμ, όπως στην Κούβα και τα άλλα κινήματα σ' όλο τον κόσμο που έδειξαν την πραγματική προοπτική και αποτέλεσαν το θανάσιμο κίνδυνο για την παντοκρατορία της Αμερικής. Οταν λοιπόν η κυβέρνηση Σημίτη λέει ότι είναι εναντίον των επαναστατικών κινημάτων, θέλει να πει ότι δεν πρέπει, όπως το επαναστατικό κίνημα του Βιετνάμ νίκησε την Αμερική, να βρεθεί ένα άλλο κίνημα, όπως το κουρδικό ή κάποιο άλλο, που να την ξανανικήσει".

"Μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ήταν σαφές ότι η Αμερική δεν αρκούνταν μόνο στις βάσεις της στην Ελλάδα και στην ενσωμάτωση της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ ή στην ελληνική παρουσία στη Δυτική Συμμαχία. Επρεπε να κυριαρχήσει στα Βαλκάνια, φοβούμενη δυο πιθανές ρυθμίσεις στο μέλλον: Την επιστροφή κάποιας ίσως παρουσίας της Γερμανίας, αλλά κυρίως της Ρωσίας. Αρα αυτό ήταν το κλειδί για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και αυτό ακριβώς έγινε. Αυτή τη στιγμή η βασική ανάγκη είναι η προάσπιση της εθνικής ενότητας της Σερβίας. Γιατί όταν είναι στημένη στον τοίχο και προσπαθεί να κρατήσει ό,τι μπορεί και όταν απειλείται με παραπέρα διάσπαση, αυτό αποτελεί παράγοντα ανάσχεσης όχι μόνο στην οικονομική, αλλά και στην πολιτική της ανάπτυξη.

Η βασική επιδίωξη των Αμερικανών είναι να έχουμε σ' αυτό το χώρο πολλά μικρά, εξαρτημένα, μη βιώσιμα κρατίδια και να μην υπάρχει έτσι η προοπτική συγκρότησης κάποιου άξονα ή κάποιας άμυνας στα Βαλκάνια. Υπάρχει έτσι μεγάλη ανασφάλεια στην περιοχή και η κατάσταση είναι τρομερά εκρηκτική και μπορεί να οδηγήσει σε μια μεγάλη έκρηξη, στην οποία η Ελλάδα δε θα μπορεί να είναι θεατής ή θα υποχρεωθεί να δεχτεί εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες.

Παίχτηκε και παίζεται μια άλλη πολιτική στα Βαλκάνια, η πολιτική των μειονοτήτων, που είναι μια αμερικανική ιδέα. Μια ιδέα που όταν κατέρρευσε η ιδεολογία της Αμερικής, προσπάθησε να επανακάμψει με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την πέρασε παγκόσμια. Αυτή η πολιτική των μειονοτήτων μπορεί να σημαίνει ότι και για την Ελλάδα αποτελεί ένα ιδανικό στοιχείο ελέγχου της χώρας.

Ποια είναι η προοπτική σήμερα για την Ευρώπη; Βασικά μια συγκροτημένη σκέψη ενός λαϊκού κινήματος, το οποίο θα ενώσει τους λαούς και το οποίο βεβαίως θα αναπτύξει μια άλλη κοινωνία, δημοκρατική, όχι εξαρτημένη. Αυτό δε φαίνεται τώρα στο προσκήνιο. Η προοπτική όμως της ΕΕ είναι μια προοπτική δημοκρατικής συνεργασίας των λαών.

Ολη αυτή η ιστορία της σημερινής Βουλγαρίας και της FYROM και της Αλβανίας δείχνει ότι σ' αυτή τη φάση κάποιες δυνάμεις δε βλέπουν καμιά προοπτική παρά την ΕΕ. Η Βουλγαρία βεβαίως έχει ένα άλλο σημαντικό θέμα που αντιμετωπίζει. Οτι δηλαδή επειδή στην ιστορική της διαδρομή είχε μια στενή σχέση με τη Ρωσία και σήμερα δεν την έχει, προσπαθεί να βρει μια ταυτότητα. Και προσπαθεί να βρει μια φόρμουλα εξισορρόπησης των σχέσεών της με την Τουρκία και την Ελλάδα".