Η πρόσφατη δήλωση του Ινδονήσιου υπουργού Εξωτερικών, Αλί Αλατας, έμοιαζε συγκλονιστική: "Η Τζακάρτα", είπε, "συζητά το ενδεχόμενο ανεξαρτησίας του Ανατολικού Τιμόρ, σε περίπτωση που ο τοπικός πληθυσμός δεν επιθυμεί, μετά τις γενικές εκλογές της 7ης Ιούνη, να του χορηγηθεί καθεστώς αυτονομίας"! Θα δούμε, λοιπόν, σύντομα ανεξάρτητο το Ανατολικό Τιμόρ; Πώς έφθασε η Ινδονησία στο σημείο να ανακοινώσει κάτι τέτοιο μετά την εισβολή των στρατευμάτων της το 1975 σ' αυτό το νησί των 15.000 τετρ. χλμ.; Μήπως απέδωσαν οι πιέσεις του ΟΗΕ και της Πορτογαλίας (που είχε το Αανατ. Τιμόρ αποικία της); Δυστυχώς, τα πράγματα δε φαίνεται να είναι τόσο απλά, ή τουλάχιστον τόσο "εύκολα", όσο τουλάχιστον επιχειρεί να τα εμφανίσει η ινδονησιακή κυβέρνηση...

Προτού επιχειρήσει κανείς να προσεγγίσει τη "μυστηριώδη" στάση του καθεστώτος της Τζακάρτα, αξίζει να παρατηρήσει τις σημαντικότερες εξελίξεις που πραγματοποιούνταν και πραγματοποιούνται στην Ινδονησία προ και μετά της δήλωσης - βόμβας του Ινδονήσιου υπουργού Εξωτερικών. Και αυτό γιατί η αιφνιδιαστική στροφή της Τζακάρτα απέναντι στο ζήτημα του Ανατ. Τιμόρ παρατηρήθηκε σε μία περίοδο όπου η χώρα: συγκλονίζεται από τα απανωτά κύματα μιας φρικτής οικονομικής κρίσης, από τις λεγόμενες θρησκευτικές ταραχές στην επαρχία Μαλούκου, το αποσχιστικό κίνημα μουσουλμάνων στο Ασέχ. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιούνται από τον περασμένο Αύγουστο στην έδρα του ΟΗΕ, στη Ν. Υόρκη, πυρετώδεις συζητήσεις ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών Πορτογαλίας και Ινδονησίας υπό την αιγίδα του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Ανάν. Το σχέδιο που προτείνει ο ΟΗΕ (και στο οποίο συμφωνεί και η πορτογαλική κυβέρνηση) αφορά την επίτευξη συμφωνίας που να δίνει καθεστώς ευρείας αυτονομίας στο Ανατολικό Τιμόρ. Αντίθετα, η ινδονησιακή πλευρά αιφνιδίασε στις 28 Γενάρη τους συνομιλητές της, ανακοινώνοντας πως μελετά ακόμη και το ενδεχόμενο ανεξαρτησίας του Ανατολικού Τιμόρ, εάν μετά τις εκλογές της 7ης Ιούνη η Λαϊκή ΕΘνοσυνέλευση παραχωρήσει αυτονομία στο λαό του Α. Τιμόρ και ο τελευταίος δεν το δεχτεί! "Θα κοπούν άμεσα οι δεσμοί ανάμεσα στο Ντίλι και την Τζακάρτα... Δε βλέπουμε για ποιο λόγο θα έπρεπε να στηρίζουμε οικονομικά μία περιοχή, της οποίας οι κάτοικοι δε μας θέλουν;", είχε πει ο Ινδονήσιος υπουργός Εξωτερικών. Το περίεργο είναι ότι ο ίδιος υπουργός δε συζητά καν το ενδεχόμενο διεξαγωγής σχετικού δημοψηφίσματος στο Ανατολικό Τιμόρ, ενώ απ' την άλλη δεν εξηγεί πώς αλλιώς θα διαγνωστούν οι προθέσεις των 800.000 κατοίκων του νησιού... Ισως, γιατί η Τζακάρτα δε διατίθεται να εγκαταλείψει έτσι εύκολα μία περιοχή - κλειδί, ιδίως όταν μία τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να σημάνει τον κώδωνα κινδύνου και σε άλλες περιοχές της μεγάλης αυτής νησιωτικής χώρας, όπου δρουν αποσχιστικά κινήματα.

Ετσι, μετά τα αιματηρά επεισόδια και τις ταραχές του περασμένου μήνα στην πόλη Σούι του Α. Τιμόρ, πολλοί από τους 800.000 κατοίκους της μικρής αυτής νήσου βλέπουν με πολύ σκεπτικισμό την αλλαγή στη στάση της ινδονησιακής κυβέρνησης και ακούν με περίσσια καχυποψία τα περί "ανεξαρτησίας" από τα χείλη σημερινών υπουργών (όπως ο αρμόδιος για θέματα πληροφοριών Γούνους Γοσφία), οι οποίοι ήταν μεταξύ των στρατηγών που πρωτοστάτησαν στην αιματηρή εισβολή των ινδονησιακών στρατευμάτων το 1975!Οι επιφυλάξεις κατοίκων και οργανώσεων υπεράσπισης δικαιωμάτων στο Ανατολικό Τιμόρ δεν είναι αδικαιολόγητη. Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση Χαμπίμπι εξοπλίζει απροκάλυπτα παραστρατιωτικά τάγματα θανάτου, τα οποία και έχουν επιδοθεί σε εκστρατεία τρόμου και εκφοβισμού όσων κατοίκων του Α. Τιμόρ επιθυμούν την ανεξαρτησία της περιοχής τους. Μέσα στον πρώτο ενάμιση μήνα του τρέχοντος έτους, πάνω από 20 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους και τουλάχιστον 4.000 εκτοπίστηκαν από τις εστίες τους φοβούμενοι ότι θα πέσουν στο στόχαστρο των φονιάδων, που κυκλοφορούν ελεύθεροι και πάντα με την άδεια του σημερινού ινδονησιακού καθεστώτος...Απ' την άλλη, δεν είναι και τόσο "σκοτεινά" τα στοιχεία γύρω από την αιφνιδιαστική στάση της κυβέρνησης Χαμπίμπι. Αρκετοί πολιτικοί παρατηρητές θεωρούν πως η αλλαγή στη στάση της ινδονησιακής κυβέρνησης έχει να κάνει με την κρυφή ελπίδα του καθεστώτος Χαμπίμπι ότι η εκστρατεία βίας, παρακράτους θα αποδώσει τους αναμενόμενους καρπούς στο Ανατολικό Τιμόρ (και άρα ακόμη και εάν γίνει δημοψήφισμα ελάχιστοι θα τολμήσουν να ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας). Στο μεταξύ, το καθεστώς της Τζακάρτα φαίνεται πως θα συνεχίσει να χρονοτριβεί, κρίνοντας ως απαραίτητη μία παράταση χρόνου, προκειμένου να εκμεταλλευτεί, όσο μπορεί, τα πετρέλαια της περιοχής.

Ομως, ακόμη και στην περίπτωση αλλαγής των σημερινών δεδομένων - στην περίπτωση δηλαδή που οδηγηθούμε το καλοκαίρι στην ανεξαρτησία του Α. Τιμόρ - τότε θα έχουμε να κάνουμε με ένα γεγονός που οφείλεται, μεταξύ πολλών άλλων, και στο κενό εξουσίας που πλήττει την Τζακάρτα και στα κεφάλαια δανεισμού που τόσο έχει ανάγκη ο Πρόεδρος Χαμπίμπι (περί τα 10 δισ. δολάρια από την Παγκόσμια Τράπεζα).

"Το μόνο που μπορούμε να πούμε σήμερα είναι πως οι συζητήσεις που πραγματοποιούνται γίνονται σε ένα πολύ θετικό κλίμα", σχολίασε την περασμένη Δευτέρα εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη. Το μόνο που μένει να δούμε είναι εάν αυτό το "θετικό" κλίμα θα οδηγήσει και σε μία εξίσου θετική έκβαση για το μέλλον αυτής της πολύπαθης περιοχής...

Δ. ΟΡΦ.