"Κομμάτια και θρύψαλα" στο "Νέο Ελληνικό Θέατρο"

Σαν να μην έφθαναν τα κουρέλια μιας Ελλάδας σακατεμένης από όσους κυνήγησαν τα καλύτερα παιδιά της, έστησαν κολαστήρια και εκτελεστικά αποσπάσματα, έσπειραν τον τρόμο, ξερίζωσαν και ώθησαν στη μετανάστευση και προλεταριοποίηση χιλιάδες αγροτικού πληθυσμού. Τα "κέντρα" που επί δεκαετίες κινούν τα νήματα σ' αυτό τον τόπο, μόλις άρχισε ο λαός να επουλώνει τις πληγές του, του επέβαλαν άλλη μια δικτατορία για να πετύχουν ό,τι δεν πέτυχαν οι προηγούμενες δικτατορίες, ο φασισμός, ο δοσιλογισμός, η κρατική και παρακρατική τρομοκρατία. Να τον κάνουν κομμάτια και θρύψαλα. Κοινωνικά, ηθικά, συνειδησιακά, ψυχοπνευματικά. Και σε ένα βαθμό το πέτυχαν. Η Ελλάδα(δηλαδή ο λαός της) της μεταπολίτευσης και πολύ περισσότερο του σήμερα, δεν είναι η Ελλάδα της αντίστασης στο φασισμό, στην αγγλοαμερικανοκρατία, στη χούντα. Σταδιακά κι αθόρυβα, άρχισε το κομμάτιασμα της κοινωνικής συνοχής και συνείδησης, των παραδοσιακών δεσμών, ηθών, αξιών των λαϊκών στρωμάτων. Κομμάτιασμα που πολύμορφα και πολύπλευρα συνεχίζεται σήμερα και που, αν δεν το συνειδητοποιήσει και δεν πολεμήσει ο λαός, προοπτικά, υπό τις νέες νέες πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, θα γίνει εφιάλτης του.

Διορατική συγγραφική "κεραία" ο Γιώργος Σκούρτης διέκρινε αυτόν τον κίνδυνο έγκαιρα και το 1976 τον επισήμανε με το έργο του "Κομμάτια και θρύψαλα".Εξάλλου, τα προοίμιά του τα είχε συλλάβει από τα πρώτα έργα του, τους "Νταντάδες" (1969) και τους "Μουσικούς" (1972). Ο,τι κρυβόταν στο σκοτάδι της δικτατορίας, αποκαλυπτόταν στο "φως" της μεταπολίτευσης, σ' όποιον δεν είχε τυφλωθεί από αυτό. Και ο Σκούρτης που δεν τυφλώθηκε, στα σπονδυλωτά "Κομμάτια και θρύψαλα" - ένα δυνατό κράμα θλίψης, οργής, σαρκαστικού χιούμορ σε οκτώ αυτοτελή σκετς - εικόνισε τα, ολοένα αυξανόμενα έκτοτε, "προσωπικά συντρίμμια και τ' άλλα που τους περιτριγυρίζουν σ' αυτή την τεράστια κι άγρια αγορά που λέγεται "σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία". Που λέγεται "ψέμα" κι "απογοήτευση". Που λέγεται "φόβος" του ενός για τον άλλον. Δυσπιστία, ανασφάλεια κοινωνική και προσωπική, τυχοδιωκτισμός, μοναξιά, απόγνωση, κυνήγι του ονείρου", όπως σημείωνε ο ίδιος στο πρόγραμμα της πρώτης παράστασης του έργου στο "Θέατρο Τέχνης", σε σκηνοθεσία του Κουν.

Είκοσι δύο χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή του, το έργο μοιάζει δραματικά σημερινό. Η χαμοζωή, η ανέχεια, η ανεργία, η λουμπενοποίηση και η χρησιμοποίηση απελπισμένων, ασυνειδητοποίητων εργατών ως οργάνων του κράτους και παρακράτους ενάντια στην εργατική τάξη, οι τραυματικές μνήμες των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για μια διαφορετική κοινωνία και σήμερα βλέπουν συντρίμμια τα οράματά τους, το "σκουλήκι" που ροκανίζει τις ανθρώπινες, οικογενειακές, ερωτικές σχέσεις, η αγχωμένη καθημερινότητα, η έλλειψη επικοινωνίας, η μοναξιά και η αποξένωση του ανθρώπου και από τους πιο δικούς του, είναι πλέον ενδημικά φαινόμενα, "καρποί" της δικής μας και της απανταχού καπιταλιστικής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας, όπου μπορεί σήμερα το πάνω χέρι στην ταξική πάλη να το έχει το κεφάλαιο, όπως ο βιομήχανος πατέρας- στο σκετς "Η πάλη" - ενάντια στον αριστερό γιο του, ο οποίος αντιπαλεύει την αστική τάξη, αλλά και όπου η πάλη των τάξεων αποτελεί αδήριτη ανάγκη.

Το "Νέο Ελληνικό Θέατρο" του Γιώργου Αρμένη,εγκαινίασε την όμορφη, μόνιμη στέγη του, με το έργο του Σκούρτη. Ο Γιώργος Αρμένης, με τη γόνιμη συμβολή της μουσικής επιμέλειας (Δημήτρης Ιατρόπουλος), του λιτού σκηνικού και των κοστουμιών (Θεώνη Βαχλιώτη), των ατμοσφαιρικών φωτισμών (Νίκος Καβουκίδης), σκηνοθετικά ανέδειξε την επικαιρότητα, τη δύναμη, το σαρκασμό, την πίκρα, τις δραματουργικές αρετές του έργου (ψυχολογημένους χαρακτήρες, πυκνός και σαφής θεματικά, στέρεος και κορυφούμενος με συγκρούσεις ο "μύθος" κάθε σκετς, χυμώδης, άμεση λαϊκή γλώσσα), ενώ ερμηνευτικά απολαυστικός με τη μεταμορφωτική του ικανότητα ("Ανεργος", "Ο φαντάρος", "Κομμάτια", "Η πάλη")"κλέβει" την παράσταση. Καλοσχεδιασμένα, αντιπροσωπευτικά λαϊκά πρόσωπα πλάθουν η Μαρίκα Τζιραλίδου (γραφικό πρόσωπο στο "Φαντάρο", συγκινητικό στον "Απεργοσπάστη") και η Τζένη Σκαρλάτου (εκφραστική, μεταμορφώσιμη στους τρεις ρόλους της η νέα ηθοποιός (καλύτερη είναι στα "Θρύψαλα" και στον"Ανεργο"). Αξιόλογες οι ερμηνευτικές προσπάθειες και των Θοδωρή Γκόγκου, Κώστα Μπάρα, Μαρίας Καβουκίδου, Χρίστου Μπίρη.

ΘΥΜΕΛΗ