Ας ανατρέξουμε κατ' αρχήν στην ιστορία του Αφγανιστάν, για να δούμε ποια ήταν η θέση της γυναίκας πριν και μετά την Επανάσταση του 1978.

Το Αφγανιστάν ήταν βυθισμένο αιώνες στο τέλμα της φεουδαρχίας. Η Επανάσταση, που έγινε τον Απρίλη του 1978, το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να μοιράσει την αφγανική γη, που μέχρι τότε βρισκόταν στα χέρια λίγων φεουδαρχών - γαιοκτημόνων, στους αγρότες, τους οποίους απάλλαξε στη συνέχεια από χρέη και τόκους προς τους αφέντες - γαιοκτήμονες. Ενας από τους πρώτους στόχους ήταν η καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, καθώς τότε το 90% του πληθυσμού δεν μπορούσε να διαβάσει ή να γράψει, ιδιαίτερα οι γυναίκες, για τις οποίες το ποσοστό έφτανε το 98%.

* * *

Η Επανάσταση ανέτρεψε αυτή την κατάσταση. Θεωρώντας ως πρώτιστο μέλημά της τη χειραφέτηση της γυναίκας, προχώρησε στην απαγόρευση, με ειδικό διάταγμα, του γάμου σαν αγοραπωλησία. Και μάλιστα, αυτό ήταν το δεύτερο σημαντικό μέτρο που έπαιρνε μετά τη ρύθμιση των αγροτικών χρεών. Επίσης, πάρθηκαν μια σειρά μέτρα, προκειμένου να μπει στην παραγωγή και να μορφωθεί. Η γυναίκα αρχίζει, επιτέλους, να συμμετέχει ενεργά στην κοινωνική ζωή και στην παραγωγική διαδικασία.

* * *

Από την πρώτη στιγμή οι Ταλιμπάν έκαναν σαφείς τις προθέσεις τους, τόσο ως προς το βρώμικο ρόλο τους υπέρ του ιμπεριαλισμού στην περιοχή, όσο και ως προς το πισωγύρισμα της αφγανικής κοινωνίας σε μια εποχή σκοταδισμού και άκρατου ισλαμικού φανατισμού.

Τα μεγαλύτερα θύματα αυτού του πισωγυρίσματος υπήρξαν οι γυναίκες. Υποχρεώθηκαν, κατ' αρχήν να φορούν μονίμως το λεγόμενο τσαντόρ ή μπούργκα, ένα χιτώνα που καλύπτει τη γυναίκα από το κεφάλι μέχρι τα πόδια, που δεν έχει καν τρύπα για να βλέπουνε, αλλά ένα σημείο με αραιότερη ύφανση, στο ύψος των ματιών.

Απαγορεύτηκε, για τις γυναίκες, η κυκλοφορία χωρίς τη συνοδεία κάποιου αρσενικού, μέλους της οικογένειας, πατέρα, συζύγου ή γιου. Τα παράθυρα των σπιτιών που μένουν γυναίκες πρέπει να είναι ανάλογα καλυμμένα. Απαγόρευσαν στις γυναίκες να εργάζονται, να πηγαίνουν σχολείο και πανεπιστήμιο και να συναναστρέφονται με άντρες. Οι γυναίκες στο Αφγανιστάν σήμερα δεν έχουν καν δικαίωμα να αποκτήσουν διαβατήριο ή ταυτότητα. Το τελευταίο εξοντωτικό μέτρο εναντίον των γυναικών αφορά την πρόσβασή τους στα νοσοκομεία. Απαγορεύτηκε λοιπόν το Σεπτέμβρη του 1997 η είσοδος των γυναικών σε όλα τα νοσοκομεία, όπως επίσης και του γυναικείου προσωπικού σ' αυτά. Σε ολόκληρη την πρωτεύουσα έχει απομείνει μόνο ένα νοσοκομείο 45 κλινών, για την εξυπηρέτηση των γυναικών, που κι αυτό είναι μισοκατεστραμμένο. Οι χιλιάδες χήρες στο Αφγανιστάν (υπολογίζονται γύρω στις 60.000 λόγω του μακροχρόνιου πολέμου, που οδήγησε στο θάνατο τους άντρες τους), κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα, οι ίδιες και τα παιδιά τους, αφού δεν μπορούν να δουλέψουν. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, ήταν ν' αυξηθούν επικίνδυνα οι αυτοκτονίες των γυναικών.

* * *

Αλήθεια, με ποιανού την υποκίνηση, ή έστω και την ανοχή, έγινε η δολοφονία του Νατζιμπουλάχ από τους Ταλιμπάν;

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν ήταν αυτό που ανακοίνωσε την ανακούφισή του ότι η διακυβέρνηση των Ταλιμπάν, αν και αναχρονιστική, δεν είναι όμως αντιδυτική; Δεν είναι ηλίου φαεινότερον ότι η επικράτηση των Ταλιμπάν εξυπηρετεί αντικειμενικά τις ΗΠΑ, ως προς την πρόσβασή τους στις πετρελαιοπηγές της περιοχής και τον έλεγχο του εμπορίου ναρκωτικών;

Εξάλλου, η όποια κριτική διατυπώνει η αμερικάνικη κυβέρνηση για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδιαιτέρως αυτά των γυναικών στο σημερινό καθεστώς, δεν έχει, απ' ό,τι φαίνεται, καμιά σχέση μ' αυτό που ονομάζουν, συχνά, "δημοκρατικές ευαισθησίες". Η αναιμική και ουσιαστικά ανούσια κριτική τους γίνεται προκειμένου να ασκήσουν ένα είδος πίεσης και ελέγχου προς την κυβέρνηση των Ταλιμπάν, μέχρις ότου καταλήξει ευνοϊκά για τις ΗΠΑ η υπόθεση των πετρελαιαγωγών.

Και ξετυλίγοντας το κουβάρι της στάσης των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, για το Αφγανιστάν θ' αντιληφθούμε πολύ γρήγορα τις σκοτεινές τους επιδιώξεις. Οι ΗΠΑ, αμέσως μετά την Επανάσταση του 1978, άρχισαν να απεργάζονται σχέδια για την ανατροπή της. Διέθεσαν τεράστιες δυνάμεις στα αντεπαναστατικά στοιχεία. Εκατομμύρια δολάρια προωθούνταν μέσω της CIA κάθε χρόνο στους αντεπαναστάτες. Οι δυνάμεις της αντεπανάστασης θα είχαν εύκολα ηττηθεί, αν δεν υπήρχε η ξένη επέμβαση.

Σ' αυτά τα πλαίσια πρέπει να κρίνουμε και τη μετέπειτα παρουσία των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Οι ίδιοι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι, σήμερα, παραδέχονται ότι, αφού οι ίδιοι στήριζαν ανοιχτά πλέον την αντεπανάσταση, εμφανίστηκαν οι Σοβιετικοί στο Αφγανιστάν.

Η στήριξη της Επανάστασης του 1978 από τα σοβιετικά στρατεύματα, εκτός των άλλων, εμπόδισε τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων, να επικρατήσει 10 χρόνια νωρίτερα. Είναι, όμως, χαρακτηριστικό ότι όλοι αυτοί που σήμερα διαμαρτύρονται για την κατάσταση στο Αφγανιστάν, που κόπτονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ξεχνάνε, σκόπιμα, ν' αναφέρουν, ποιες δυνάμεις ήταν εκείνες που έβγαλαν την Αφγανή από το σπίτι, της "πέταξαν" το τσαντόρ, της έδωσαν δουλιά και μόρφωση, αλλά και συνολικότερα, ποιος είναι ο ρόλος, αλλά και ο στόχος, των Ταλιμπάν σήμερα και των ξένων υποστηρικτών τους.

Μπροστά στη σημερινή κατάσταση, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί, η πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά και άλλες κινήσεις από οργανώσεις, κυρίως στη Γαλλία, για συγκέντρωση χρημάτων, προκειμένου να οργανωθούν "κρυφά σχολειά" για τα κορίτσια στο Αφγανιστάν, σίγουρα δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα. Πρώτον, γιατί εναποθέτει την επίλυσή του στις "φιλάνθρωπες διαθέσεις" οργανώσεων ή μεμονωμένων ατόμων και δεύτερον, γιατί αποσιωπά τις αιτίες που γέννησαν το πρόβλημα.

Η προσπάθεια ν' αποσυνδεθεί η σημερινή κατάσταση στο Αφγανιστάν με τους Ταλιμπάν στη διακυβέρνηση της χώρας από τις ευθύνες του διεθνούς ιμπεριαλισμού και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, δεν πρέπει να επιτευχθεί.

Τα κροκοδείλια δάκρυα που χύνουν σήμερα, δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να τους αθωώσουν.

Χριστίνα ΣΚΑΛΟΥΜΠΑΚΑ

Απαγορεύεται για τις γυναίκες, η κυκλοφορία χωρίς τη συνοδεία κάποιου αρσενικού, μέλους της οικογένειας, πατέρα, συζύγου ή γιου. Τα παράθυρα των σπιτιών που μένουν γυναίκες πρέπει να είναι ανάλογα καλυμμένα. Απαγόρευσαν στις γυναίκες να εργάζονται, να πηγαίνουν σχολείο και πανεπιστήμιο και να συναναστρέφονται με άντρες. Οι γυναίκες στο Αφγανιστάν σήμερα δεν έχουν καν δικαίωμα να αποκτήσουν διαβατήριο ή ταυτότητα. Το τελευταίο εξοντωτικό μέτρο εναντίον των γυναικών αφορά την πρόσβασή τους στα νοσοκομεία. Απαγορεύτηκε λοιπόν το Σεπτέμβρη του 1997 η είσοδος των γυναικών σε όλα τα νοσοκομεία, όπως επίσης και του γυναικείου προσωπικού σ' αυτά.