Η προστασία της ζωής του εργαζόμενου στη χώρα μας, είναι ένα ζητούμενο το οποίο "καμουφλάρεται" από μια πολιτική που στη βάση της έχει την προστασία της παραγωγής πρώτα απ' όλα και τη "διευκόλυνση" των εργοδοτών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν το κόστος της τήρησης των σχετικών νόμων, κανόνων και οδηγιών, ως μια μη απαραίτητη επιβάρυνση. Μικρές είναι οι ποινές για τους εργοδότες που παρανομούν στα ζητήματα της Υγιεινής και Ασφάλειας των εργαζομένων, ενώ στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν εντοπίζονται από τις αναποτελεσματικές υπηρεσίες ελέγχου και έτσι δρουν ακόμα πιο ασύδοτοι, μέχρι που κάποιο τραγικό δυστύχημα, ρίχνει πάνω τους αναγκαστικά την προσοχή του κόσμου και των αρμόδιων.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, κάθε 4 λεπτά συμβαίνει στη χώρα μας ένα εργατικό ατύχημα. Η στατιστική αυτή του "τρόμου" οδηγεί σε ένα ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, από το 1970 μέχρι το 1996 έχουν σημειωθεί πάνω από 2.825 θανατηφόρα ατυχήματα. Το ετήσιο κόστος για την Εθνική Οικονομία από τα εργατικά ατυχήματα και δυστυχήματα είναι 25 δισ. δραχμές.Εκτός αυτού, κάθε χρόνο περίπου 11.000 εργαζόμενοι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ οδηγούνται σε πρόωρη συνταξιοδότηση για λόγους υγείας, με το χαρακτηρισμό "κοινή νόσος",επειδή δεν υπάρχει διάγνωση των επαγγελματικών ασθενειών.

Δυστυχώς, η σημερινή πραγματικότητα στον τομέα της υγιεινής και ασφάλειας, είναι χειρότερη από όσο επιδιώκει να την παρουσιάσει η κυβέρνηση, με την επίκληση ορισμένων στοιχείων που θεωρούνται μη επαρκή για την παρακολούθηση των εργατικών ατυχημάτων. Πριν λίγες μέρες, σε ημερίδα για την υγιεινή και ασφάλεια που έγινε με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας, ο υφυπουργός Εργασίας Χ. Πρωτόπαπας,υποστήριξε ότι μειώθηκαν τα εργατικά ατυχήματα. Η αλήθεια είναι ότι σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία μέχρι και το 1994, ο απόλυτος αριθμός των εργατικών ατυχημάτων έχει μειωθεί (πιν. 1). Ωστόσο, πολύ μικρότερη είναι η μείωση του απόλυτου αριθμού των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων.

Επιπρόσθετα, αγνοούνται άλλοι παράμετροι που δίνουν ολοκληρωμένη την εικόνα των εργατικών ατυχημάτων, όπως ο δείκτης συχνότητας (αριθμός εργατικών ατυχημάτων ανά εργατοώρες) και ο δείκτης βαρύτητας (σοβαρότητα των ατυχημάτων με βάση το χρόνο απουσίας από την εργασία). Στον πίνακα 2, για την εξέλιξη των εργατικών ατυχημάτων σύμφωνα με στοιχεία του ΙΚΑ, διακρίνεται ένα διάγραμμα με δυο γραμμές. Η πρώτη γραμμή ξεκινά από το 1980, όπου είχαν σημειωθεί 45.000 ατυχήματα και φτάνει στο 1994, όπου τα ατυχήματα είναι περίπου 22.600.

Η δεύτερη γραμμή δείχνει τη σοβαρότητα των ατυχημάτων μέσα από τις μέρες ανικανότητας, απουσίας δηλαδή του εργαζόμενου από την εργασία του. Το 1980 οι μέρες αυτές ήταν κάτι παραπάνω από 900.000, ενώ το 1994 παρ' όλο που τα ατυχήματα έχουν μειωθεί κάτω από το μισό, ο δείκτης αυτός έχει ξεπεράσει τις 750.000 μέρες. Με λίγα λόγια, τα ατυχήματα μειώνονται, αλλά η σοβαρότητά τους συγκριτικά αυξάνεται! Αυτό το στοιχείο αποκαλύπτει σε όλο της το μεγαλείο την επιχείρηση αποπροσανατολισμού της κυβέρνησης πάνω στο τόσο σοβαρό θέμα της υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων.

Σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες, με τις οποίες έχει εναρμονιστεί το εθνικό δίκαιο, απαιτείται: Η κατάρτιση 514.171 μελών Επιτροπών Υγιεινής και Ασφάλειας. Επίσης, 2.415 τεχνικοί ασφάλειας για να επανδρώσουν τις μεγάλες μονάδες, 844 γιατροί εργασίας για να καλύψουν θέσεις σε δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις, καθώς και 358.213 ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων για να εκτελούν χρέη τεχνικού ασφάλειας.

Ολοι αυτοί οι αριθμοί κρύβουν πίσω τους πολύ πόνο και δυστυχία, τσακισμένα κορμιά, νεκρούς, ακρωτηριασμένους και σημαδεμένους ανθρώπους για όλη τους τη ζωή. Σημείο αναφοράς τους είναι επίσης, οι χρόνιες παθήσεις των μελών, των πνευμόνων και άλλων ζωτικών οργάνων, από την εκδήλωση επαγγελματικών ασθενειών που δεν αναγνωρίζονται ως τέτοιες.

Η κυβέρνηση έρχεται να υποστηρίξει ότι ταυτόχρονα με την κατάρτιση των απαραίτητων ειδικών, θα δημιουργήσει και ένα σώμα ελέγχου, στη βάση των σημερινών Επιθεωρήσεων Εργασίας και των Τεχνικών Επιθεωρήσεων. Θεωρεί μάλιστα ότι με αυτό τον τρόπο ο έλεγχος θα ενισχυθεί αποτελεσματικά, σε σχέση με την "αμαρτωλή" περίοδο που βρισκόταν στην αρμοδιότητα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Ομως, κλείνει τα μάτια στο γεγονός ότι η δραστηριότητα των Επιθεωρήσεων είχε μειωθεί πριν ακόμα περάσουν αυτές στις Νομαρχίες.

Ειδικότερα, το διάστημα 1985 - 1995, οι έλεγχοι των Τεχνικών Επιθεωρήσεων μειώθηκαν κατά 50%!Από 163.374 το 1985, έφτασαν τους 85.466 το 1994! Ταυτόχρονα μειώθηκαν οι υπάλληλοι των Επιθεωρήσεων, με αποτέλεσμα σήμερα να υπηρετούν λιγότεροι από 170 Τεχνικοί Επιθεωρητές Εργασίας σε όλη τη χώρα, ενώ στην ουσία δε λειτούργησε η Υγειονομική Επιθεώρηση.Τα εργατικά ατυχήματα ξεπερνούν τα 20.000 κάθε χρόνο και σε ένα σύνολο πάνω των 150.000,οι καταδικαστικές αποφάσεις για παραβάσεις της σχετικής νομοθεσίας δεν ξεπερνούν τις 260 το χρόνο! Σήμερα, δε γίνεται καν η καταμέτρηση των εργατικών ατυχημάτων, αλλά η κυβέρνηση παρουσιάζει διάφορα Προεδρικά Διατάγματα για να δείξει "έργο" στην υγιεινή και ασφάλεια.

Ωστόσο, και η "νέα" Επιθεώρηση, δε φαίνεται να έχει την απαραίτητη αυτονομία και κοινοβουλευτικό - εργατικό έλεγχο, προκειμένου να ασκήσει το έργο της χωρίς παρεμβάσεις και αποτελεσματικά.

Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ