Ακόμη πιο μακρινό γίνεται το "όνειρο" απόκτησης πρώτης κατοικίας για τις οικογένειες εργαζομένων που δε διαθέτουν το απαραίτητο "κομπόδεμα". Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αποκαλύπτοντας το πόσο "κοινωνικό" είναι το αντιλαϊκό πρόσωπο της πολιτικής της, καθιστά χρόνο με το χρόνο όλο και πιο δυσμενείς τους όρους λήψης επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων για πρώτη κατοικία.

Το πλήγμα αυτή τη φορά κατευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται να αποκτήσουν πρώτη κατοικία λαμβάνοντας δάνειο στεγαστικού ταμιευτηρίου, επιδοτούμενο από το ελληνικό δημόσιο. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του "Ρ", η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών επεξεργάζεται ήδη σχέδιο απόφασης, η οποία προβλέπει αλλαγές στον τρόπο που θα υπολογίζεται στο εξής το ύψος της επιδότησης που δικαιούται κανείς, από το ελληνικό δημόσιο, για δάνειο απόκτησης πρώτης κατοικίας από τα προγράμματα στεγαστικού ταμιευτηρίου. Οι αλλαγές αυτές προωθούνται κατά τρόπο που θα καταστήσουν μελλοντικά δυσμενέστερους τους όρους λήψης ενός τέτοιου δανείου για τον ενδιαφερόμενο, καθώς η επιδότηση που θα δικαιούται θα είναι μικρότερη σε σχέση με την αντίστοιχη που του παρέχει το ισχύον καθεστώς. Με το σχέδιο απόφασης, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, προωθείται παράλληλα η αύξηση των εισοδηματικών ορίων που υπάρχουν για να είναι κανείς δικαιούχος επιδοτούμενου στεγαστικού δανείου για την αγορά πρώτης κατοικίας, σε ποσοστό που θα κυμαίνεται μεταξύ 10% - 12%.

Ας πάρουμε ωστόσο τα πράγματα από την αρχή. Λόγος γίνεται για το ειδικό πρόγραμμα στεγαστικού δανείου που προσφέρει σήμερα με ευνοϊκούς όρους η Κτηματική Τράπεζα (συγχωνευμένη πλέον με την Εθνική) σε όσους ενδιαφέρονται να πάρουν στεγαστικό δάνειο, έχοντας κάνει προηγουμένως καταθέσεις στον ειδικό λογαριασμό καταθέσεων "στεγαστικού ταμιευτηρίου". Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη ενός τέτοιου δανείου είναι να διατηρεί ο ενδιαφερόμενος καταθέσεις στο συγκεκριμένο λογαριασμό τουλάχιστον για δύο χρόνια, μετά τα οποία δικαιούται δάνειο ισόποσο με το άθροισμα των καταθέσεων και των τόκων που έχουν συμπεριληφθεί στο λογαριασμό. Οι δικαιούχοι ενός τέτοιου δανείου όταν ενδιαφέρονται για αγορά πρώτης κατοικίας έχουν επιπλέον τη δυνατότητα επιδότησης του επιτοκίου με το οποίο λαμβάνουν το δάνειο, από το ελληνικό δημόσιο εφόσον συντρέχουν βεβαίως οι γενικές προϋποθέσεις λήψης επιδοτούμενων δανείων για αγορά πρώτης κατοικίας. Σήμερα τα επιτόκια δανείου στεγαστικού ταμιευτηρίου είναι 11% για διάρκεια δανείου 6 ετών και 12,5% στη 10ετία και 15ετία όταν το επιτόκιο είναι σταθερό και 13,5% στη 10ετία και 15ετία όταν το επιτόκιο είναι κυμαινόμενο. Η επιδότηση που προσφέρει στους δικαιούχους σήμερα το ελληνικό δημόσιο στα δάνεια στεγαστικού ταμιευτηρίου κυμαίνεται από 3,5 έως 10,5 μονάδες επί του αρχικού επιτοκίου, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και τον τόπο αγοράς του ακινήτου. (Σημειωτέον ότι η επιδότηση καταβάλλεται για το μισό της συνολικής χρονικής διάρκειας του δανείου).

Με το ετοιμαζόμενο σχέδιο απόφασης, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να καταργήσει το σημερινό καθεστώς υπολογισμού του ύψους της επιδότησης με μονάδες (3,5 έως 10,5 ανάλογα με την περίπτωση) και να επιφέρει ένα νέο καθεστώς, με το οποίο το ύψος της επιδότησης θα υπολογίζεται ως ποσοστό επί του αρχικού επιτοκίου. Η αλλαγή αυτή καθιστά δυσμενέστερους τους όρους λήψης ενός τέτοιου δανείου, όροι οι οποίοι χειροτερεύουν ακόμα περισσότερο εφόσον τα επιτόκια ακολουθούν πτωτική πορεία. Κι αυτό γιατί κάθε φορά που τα επιτόκια δανείων στεγαστικού ταμιευτηρίου θα μειώνονται, οι μηνιαίες δόσεις των επιδοτούμενων δανείων δε θα μειώνονται κατά τις μονάδες που είναι σήμερα η επιδότηση, αλλά βάσει ποσοστών. Τι ακριβώς θα συμβεί με το νέο καθεστώς γίνεται κατανοητό με το εξής παράδειγμα:

Ας υποθέσουμε ότι έγγαμος με 2 παιδιά που μένει στην Αθήνα δικαιούται και παίρνει δάνειο στεγαστικού ταμιευτηρίου 10ετούς διάρκειας, με σταθερό επιτόκιο 12,5%. Ο ενδιαφερόμενος του παραδείγματος με βάση το ισχύον σύστημα δικαιούται επιδότηση που φτάνει τις 6 μονάδες επί του αρχικού επιτοκίου, δηλαδή το επιτόκιο βάσει του οποίου θα πληρώνει το δάνειο για την περίοδο που δικαιούται επιδότηση είναι 6,5% - το ελληνικό δημόσιο του επιδοτεί το 48% του αρχικού επιτοκίου. Το ποσοστό αυτό (και όχι οι 6,5 μονάδες) θα αποτελεί πλέον - όπως προβλέπει το προωθούμενο σχέδιο απόφασης - τη βάση για τον υπολογισμό του ύψους της επιδότησης από το ελληνικό δημόσιο.

Ας δούμε τώρα τι θα συμβεί στην περίπτωση που η τράπεζα αποφασίσει μείωση των επιτοκίων της. Εστω, ότι το αρχικό επιτόκιο στην περίπτωση του παραδείγματός μας, μειωθεί στο 10% από 12,5%. Με βάση το ισχύον καθεστώς υπολογισμού της επιδότησης, ο ενδιαφερόμενος θα δικαιούνταν επιδότηση 6 μονάδων και επομένως το επιτόκιο του δανείου του θα μειωνόταν στο 4%. Με βάση το προωθούμενο νέο καθεστώς, ο ενδιαφερόμενος θα δικαιούται επιδότηση για το 48% του αρχικού επιτοκίου, πράγμα που σημαίνει ότι το επιτόκιο του δανείου του θα μειωθεί στο 5,2%! Προκύπτει δηλαδή μια διαφορά 1,2% ανάμεσα στο επιτόκιο που θα δικαιούνταν με τον ισχύοντα μηχανισμό και με τον προωθούμενο.

Για να γίνει ακόμα πιο κατανοητό πώς οι "εκσυγχρονιστές" πετσοκόβουν με τον πλέον προκλητικό τρόπο τα δικαιώματα των ανθρώπων που, αφού έκαναν σκληρές οικονομίες κατάφεραν να πάρουν ένα δάνειο "στεγαστικού ταμιευτηρίου", αρκεί ν' αναφέρουμε ότι, για ένα επιδοτούμενο στεγαστικό δάνειο 20 εκατ. δρχ. (γενικού επιτοκίου 12,5% - με 6 μονάδες επιδότηση) το αρχικό επιτόκιο του 6,5% προβλέπει τοκοχρεολυτική δόση 228.000 δραχμές. Με το επιτόκιο 4% που θα ήταν αν εξακολουθούσε να ισχύει το σημερινό σύστημα σε περίπτωση πτώσης του γενικού επιτοκίου, η μηνιαία δόση γίνεται 202.000 δραχμές, ενώ με το νέο σύστημα υπολογισμού της επιδότησης και το "καπέλο" των 1,2 μονάδων η δόση είναι 214.000 δραχμές. Δηλαδή, στα καλά καθούμενα ο δανειολήπτης θα επιβαρύνεται με 12.000 δραχμές το μήνα ή 144.000 δραχμές το χρόνο!

Οι παραπάνω μεθοδεύσεις αποτελούν ένα ακόμη βήμα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στην κατεύθυνση του δραστικού περιορισμού της επιδότησης για απόκτηση πρώτης κατοικίας, που ισχύει στα διάφορα στεγαστικά δάνεια, που χορηγούν οι τράπεζες. Ανάλογη κίνηση είχε γίνει στις αρχές του έτους, όταν με απόφαση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου και του υφυπουργού Οικονομικών Ν. Χριστοδουλάκη άλλαξε ο τρόπος προσδιορισμού του ύψους του δανείου, που δικαιούται κάποιος για στεγαστικό δάνειο με επιδοτούμενο επιτόκιο. Ενώ μέχρι τότε, το ύψος του δανείου που δικαιούνταν κάποιος μπορούσε να φτάνει στο 75% της πραγματικής αξίας του προς αγορά ακινήτου, η κυβέρνηση συσχέτισε το ύψος του δανείου με την αντικειμενική αξία του ακινήτου. Το περιεχόμενο της εν λόγω απόφασης προέβλεπε συγκεκριμένα ότι "για την εκτίμηση της αγοραζόμενης ή κατασκευαζόμενης κατοικίας θα λαμβάνεται υπόψη η αντικειμενική της αξία. Το ύψος του επιδοτούμενου δανείου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το 100% της αντικειμενικής αξίας και μέχρι 12.000.000 δρχ. και από το 80% της αντικειμενικής αξίας πέραν του εναπομείναντος ποσού". Με δεδομένο ότι στις περισσότερες περιοχές που ισχύουν αντικειμενικές αξίες, αυτές υπολείπονται αισθητά από τις πραγματικές τιμές των ακινήτων, η παραπάνω απόφαση προκάλεσε σοβαρές δυσκολίες σε πολλούς υποψήφιους δανειολήπτες, αφού επέφερε μείωση του ποσού του δανείου που επιδοτείται από το δημόσιο.

Επίσης, το σχέδιο απόφασης που προωθείται από το υπουργείο Οικονομικών, προβλέπει - πέρα από τα παραπάνω - την αύξηση των ανώτατων ορίων στο συνολικό ετήσιο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα που πρέπει να διαθέτουν οι ενδιαφερόμενοι για τη λήψη επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων. Η αύξηση αυτή κυμαίνεται από 10% - 12% σε σχέση με σήμερα, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του ενδιαφερόμενου. Σήμερα, το συνολικό ετήσιο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα του ενδιαφερόμενου για λήψη στεγαστικού δανείου δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από:

• 4.000.000 δρχ. αν είναι άγαμος.
• 7.000.000 δρχ. αν είναι έγγαμος χωρίς παιδιά.
• 8.400.000 δρχ. αν είναι έγγαμος με ένα παιδί.
• 9.500.000 δρχ. αν είναι έγγαμος με δύο παιδιά.
• 10.800.000 δρχ. αν είναι έγγαμος με τρία παιδιά.
• 11.500.000 δρχ. αν είναι έγγαμος με τέσσερα παιδιά και πάνω.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί ότι τα επιτόκια στο χώρο της στεγαστικής πίστης, όπως και συνολικότερα τα επιτόκια των τραπεζών, βρίσκονται αυτό το διάστημα αγκιστρωμένα στη "δίνη" της διεθνούς αναταραχής, που έχει ξεσπάσει από το τέλος του καλοκαιριού και έχει ανατρέψει άρδην τις εκτιμήσεις που υπήρχαν νωρίτερα για την πορεία των επιτοκίων. Πριν το καλοκαίρι οι εκτιμήσεις που διατύπωναν αρμόδια στελέχη της τραπεζικής αγοράς έκαναν λόγο για έναρξη κύκλου μείωσης των επιτοκίων από το φθινόπωρο, με μεγαλύτερη ένταση στις αρχές του επόμενου έτους. Η εκτίμηση αυτή αφορούσε ιδιαίτερα τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, τα οποία αναμενόταν να εμφανίσουν "δραστική μείωση" - όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά - στους πρώτους μήνες του 1999, σε συνάρτηση με τον έντονο ανταγωνισμό που έχει αναπτυχθεί το τελευταίο διάστημα μεταξύ των εμπορικών τραπεζών, με στόχο την απόκτηση μεγαλύτερου μεριδίου στην αγορά της στεγαστικής πίστης. Με βάση τα νέα δεδομένα, στελέχη της τραπεζικής αγοράς προβλέπουν ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα - εκτός από ενδεχόμενες οριακές μειώσεις - με τα σημερινά για τους επόμενους έξι μήνες περίπου. Η ίδια εκτίμηση εκφράζεται και για τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων.

Βάσω ΜΠΑΡΜΠΑ