Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακάμπτει τις ελληνικές αντιρρήσεις και προχωράει στη χρηματοδότηση της Τουρκίας

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Κομισιόν, στη βάση της "ομόφωνης εντολής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Κάρντιφ" (Ιούνης 1998), παρουσιάζει σήμερα, Τετάρτη, στις Βρυξέλλες τις επίσημες προτάσεις "για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την Τουρκία", παρακάμπτοντας τις ελληνικές επιφυλάξεις για την κοινοτική χρηματοδότηση της Αγκυρας, όπως είχαν εκφραστεί μετά την κρίση στα Ιμια. Ο αρμόδιος επίτροπος, Ολλανδός Χανς βαν ντε Μπρουκ, μετά από προφανή εντολή των "μεγάλων δυνάμεων", προτείνει μια προκλητική διαδικασία χρηματοδότησης της Αγκυρας για έγκριση από το Συμβούλιο Υπουργών. Σύμφωνα με το 35σέλιδο κείμενο εμπιστευτικού χαρακτήρα (0/98/312 της 14/10/1998), το οποίο βρίσκεται στην κατοχή του "Ρ"), η Κομισιόν προτείνει υλοποίηση της "οικονομικής υποστήριξης της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την Τουρκία" στη βάση δύο τριετών (1999 - 2001) προγραμμάτων ("δύο πυλώνες"), με δύο εφαρμοστικούς κανονισμούς και δύο αντίστοιχες "γραμμές" εκταμίευσης των κονδυλίων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό (Β7 - 4035 και Β7 - 4036), οι οποίες θα δημιουργηθούν επί τούτου από το 1999. Ο "πρώτος πυλώνας" αφορά την "εμβάθυνση" της Τελωνειακής Ενωσης Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας και χρηματοδοτείται με 60 εκ. ECU,ενώ ο "δεύτερος πυλώνας" αφορά την "οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη" της Τουρκίας ως "χώρα υπό ανάπτυξη" και χρηματοδοτείται με 135 εκ. ECU), για τα επόμενα τρία χρόνια. Και ενώ η έγκριση του πρώτου κανονισμού απαιτεί ομοφωνία από το Συμβούλιο, για το δεύτερο αρκεί η ειδική πλειοψηφία μετά από μια επιλεκτική εφαρμογή των διατάξεων, ώστε να υπάρξουν πλεονεκτήματα υπέρ της τουρκικής πλευράς. Χτες, έγινε γνωστό ότι η νομική υπηρεσία της Κομισιόν θεωρεί "νομικά συμβατή" αυτή την ακροβασία, η οποία στηρίζεται σε μια διασταλτική ερμηνεία από την Κομισιόν, η οποία, σ' αυτό το ζήτημα, έχει και το "δικαίωμα πρωτοβουλίας". Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τις υπηρεσίες της Κομισιόν, η Τουρκία είναι ταυτόχρονα χώρα "επιλέξιμη" για ένταξη, άρα χρειάζεται "εμβάθυνση" της Τελωνειακής Ενωσης, και χώρα "υποανάπτυξη", η οποία χρειάζεται "ενίσχυση", γιατί αντιμετωπίζει "έντονες περιφερειακές διαφορές" και "ανομοιογενή ανάπτυξη διαρθρωτικού χαρακτήρα". Στα ποσά αυτά που θα εκταμιευτούν εντός της τριετίας, πρέπει να συνυπολογιστούν και οι επιπλέον "υποχρεώσεις" προς την Αγκυρα - πέραν της δωρεάν βοήθειας - που ανέρχεται σε δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ύψους 750 εκατ. ECU. Πρόκειται για πρωτόγνωρη μεθόδευση παράκαμψης των ελληνικών επιφυλάξεων, χωρίς κανένα αντάλλαγμα,γεγονός που έχει πανικοβάλει, εκ των προτέρων, την κυβέρνηση.

Η διαβαθμισμένη ανακοίνωση του αρμοδίου επιτρόπου Χανς βαν ντε Μπρουκ, ξεκινά με την αναφορά στην Τελωνειακή Ενωση με την Τουρκία, που "τέθηκε σε ισχύ την 31/12/1995" και πρέπει να "υποστηριχτεί οικονομικά", σύμφωνα με την απόφαση της 6/3/1995. Υπενθυμίζονται οι "ομόφωνες" αποφάσεις του Λουξεμβούργου (Δεκέμβρης 1997) για την "επιλεξιμότητα" της Τουρκίας ως μέλους της Ενωσης, και του Κάρντιφ (Ιούνης 1998), όπου σε ολόκληρη παράγραφο (παρ. 68) γίνεται λόγος για την "υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την Τουρκία" και "την ανάγκη να υποστηριχτεί οικονομικά".Οσον αφορά τον "πρώτο πυλώνα" ("γραμμή" Β7 - 4035 του προϋπολογισμού) δεν τίθεται ζήτημα, αφού η νομική του βάση είναι το άρθρο 235 των Συνθηκών, που απαιτεί "ομοφωνία". Αντίθετα, τεράστιο πολιτικό και νομικό ζήτημα εγείρει η πρόταση του δεύτερου προγράμματος ("γραμμή" Β7 - 4036 του προϋπολογισμού), του οποίου η νομική βάση, το άρθρο 130 Χ των Συνθηκών ("συνεργασία για την ανάπτυξη") προκαλεί ποικίλα ερωτήματα - και όχι μόνο γιατί προβλέπει αποφάσεις, στη βάση του άρθρου 189 Γ -δηλαδή με ειδική πλειοψηφία.Η Κομισιόν επικαλείται τη Συμφωνία Σύνδεσης με την Τουρκία του 1963 ("συμφωνία Αγκυρας"), η οποία όμως δεν προβλέπει ρητά "βελτίωση της συνεργασίας". Δε γίνεται στην πρόταση του εφαρμοστικού κανονισμού καμιά αναφορά ούτε στις αποφάσεις του Λουξεμβούργου - και, ιδιαίτερα, στις δεσμεύσεις της παραγράφου 35 για παραπομπή στη Χάγη των "διαφορών" - ούτε στο Κάρντιφ, εκτός της αναφοράς της "ομόφωνης" εντολής προς την Κομισιόν. Αντίθετα, γίνεται ειδική αναφορά "στις περιφερειακές διαφορές" εντός της Τουρκίας, αποσιωπώντας πλήρως το Κουρδικό ζήτημα. Υπενθυμίζεται ότι και παλιότερα η Κομισιόν είχε προσπαθήσει ανεπιτυχώς να υποκαταστήσει το ανενεργό 4ο Χρηματοδοτικό Πρωτόκολλο με την Τουρκία, εντάσσοντας χωρίς νομική βάση κονδύλια "συνεργασίας" στον κοινοτικό προϋπολογισμό, τα οποία δεν εκτελέστηκαν ποτέ. Η Ελλάδα έχει ήδη προσφύγει (το 1986) κατά της Κομισιόν, με αίτηση ακύρωσης "ειδικής" χρηματοδοτικής βοήθειας προς την Τουρκία. Η ελληνική προσφυγή απερρίφθη με σχετική απόφαση της 27/9/98 και αποτελεί ήδη ένα επιβαρυντικό νομικό προηγούμενο κατά ενδεχόμενης νέας προσφυγής της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Οι προτάσεις της Κομισιόν αναμένεται να υιοθετηθούν σήμερα Τετάρτη, και μια πρώτη συζήτηση θα γίνει στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, στις 26η Οκτώβρη, στο Λουξεμβούργο.