Ενας από τους προπαγανδιστικούς μύθους, που εξαπέλυσαν και συνεχίζουν ακόμη οι κρυφοί και φανεροί εραστές της χιλιάνικης δικτατορίας, είναι το υποτιθέμενο οικονομικό θαύμα της. Οι οπαδοί του νεοφιλελεύθερου μοντέλου υποστηρίζουν ότι μπορεί να υπήρχε πολιτική καταπίεση επί Πινοσέτ, η πολιτική αυτή σταθερότητα, όπως κομψά λένε, έφερε μια οικονομική απογείωση.

Η πραγματικότητα είναι, όμως, πικρή. Ο βασικός μισθός μπορεί να καλύψει μόνο το 50% των στοιχειωδών αναγκών, που ορίζει το επίσημο όριο φτώχειας. Ενάμισι εκατομμύριο εργαζόμενοι εργάζονται παράνομα, χωρίς συνταξιοδοτική, ασφαλιστική κάλυψη. Η παιδική εργασία οργιάζει. Οι ώρες εργασίας το χρόνο είναι για κάθε εργαζόμενο στη Χιλή κατά μέσο όρο 2.400, τη στιγμή που στη Δυτική Ευρώπη είναι 1.900. 650.000 εργαζόμενοι αμείβονται με το βασικό μισθό. Ενα εκατομμύριο έχει συμβάσεις ορισμένου χρόνου, το 20% των εργαζομένων δεν έχει καν σύμβαση και το 22% δεν έχει κοινωνική ασφάλιση. Αντίθετα, το 2% των χιλιάνικων επιχειρήσεων ελέγχει το 76% των πωλήσεων στη χώρα.

Ετσι, σύμφωνα με στοιχεία της Εκκλησίας της Χιλής, το 23,2% των Χιλιανών ζει κάτω από το όριο φτώχειας. Το 20% των ευπορότερων Χιλιανών κατέχει το 56,9% του πλούτου, τη στιγμή που τη δεκαετία του 1960 το 20% των ευπορότερων κατείχε μόνο το 36,6%. Στο 20% των χαμηλότερων εισοδημάτων Χιλιανών αντιστοιχεί το 4,6% του εθνικού πλούτου. Το 10% των πλουσιότερων κατέχει το 40,34% του πλούτου, ενώ το 10% των φτωχότερων κατέχει μόνο το 1,67%.

Η δημόσια εκπαίδευση όλων των βαθμίδων καταρρέει, εξαιτίας της μη παροχής πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το ίδιο συμβαίνει και με το δημόσιο σύστημα υγείας ή, ακριβέστερα, για ό,τι έχει απομείνει από αυτό, αφού παιδεία και υγεία είναι προνομιακά πεδία ιδιωτικοποιήσεων και κερδοσκοπίας του μεγάλου κεφαλαίου. Το φυσικό περιβάλλον έχει πέσει και αυτό θύμα της βουλιμίας της ολιγαρχίας και των πολυεθνικών. Οι σχετικοί δείκτες είναι από τους χειρότερους της Λατινικής Αμερικής.

Η χιλιάνικη ολιγαρχία συνεχίζει τις προνομιακές της επαφές με τις ΗΠΑ. Δεν παραλείπει, όμως, να ανοίξει τις πόρτες της χώρας και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με την οποία υπέγραψε πρόσφατα οικονομική συνεργασία. Παράλληλα, προωθείται, παρά τις εσωτερικές αντιθέσεις, η νοτιοαμερικάνικη κοινή αγορά (το Mercosur) ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις της Χιλής, της Αργεντινής, της Βραζιλίας και της Ουρουγουάης.

Αλλά και ο λαός της Χιλής δε μένει αδρανής. Οργανώνεται και συνεχίζει τον αγώνα στις νέες συνθήκες. Συχνές είναι οι διαδηλώσεις εργατών, φοιτητών, οι απεργίες ενάντια στην προσπάθεια να κλείσουν κάποια ανθρακωρυχεία.

Το ΚΚ Χιλής, που συμμετέχει με άλλες αριστερές δυνάμεις στο "Σύμφωνο της Αριστεράς", πέτυχε στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές που έγιναν το Δεκέμβρη του 1997 ένα ποσοστό 7%. Αύξησε την επιρροή του κατά 2%, σε σχέση με τις εκλογές του 1993. Δεν έχει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, εξαιτίας του αντιδημοκρατικού εκλογικού συστήματος. Στην κυβέρνηση αναδείχτηκε και πάλι η συμμαχία χριστιανοδημοκρατών, σοσιαλιστών και ριζοσπαστών, που κυβερνά τη χώρα από το 1990.

Μεγάλη είναι η συνδικαλιστική επιρροή του ΚΚ Χιλής στους εργάτες. Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών συσπειρώνει σήμερα το 12% όλης της εργατικής τάξης της χώρας. Από τη 15μελή διοίκηση, οι 5 είναι κομμουνιστές συνδικαλιστές. Ταξική πλειοψηφία έχουν, επίσης, τα συνδικάτα των δασκάλων και καθηγητών, στα οποία ανήκει το 90% των εργαζομένων στο δυναμικό σε κινητοποιήσεις κλάδο. Στα πανεπιστήμια ακόμη ο πρόεδρος και η πλειοψηφία της διοίκησης της δυναμικής ομοσπονδίας φοιτητών πρόσκεινται φιλικά στο ΚΚ. Οι φοιτητικοί αγώνες, μάλιστα, κερδίζουν συχνά τη συμπάθεια της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινής γνώμης, όπως, τουλάχιστον, δείχνουν οι επίσημες δημοσκοπήσεις.

Το χτες και το σήμερα στη Χιλή, όπως και παντού αλλού, είναι αξεχώριστα. Η λαϊκή μνήμη πρέπει να μείνει ζωντανή για να θρέφει την αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς, για να μελετά επιστημονικά την ιστορική εμπειρία, τα διδάγματα της ταξικής πάλης.

Η περίοδος Αλιέντε είναι βαθιά διδακτική για το σήμερα και το αύριο. Οσο και αν οι διαφόρων αποχρώσεων σοσιαλδημοκράτες επιχείρησαν να παραπλανήσουν το λαϊκό κίνημα, το αιματηρό πραξικόπημα του Πινοσέτ επιμένει να μας θυμίζει τους βασικούς νόμους κίνησης της ιστορίας, που αποκάλυψαν οι κλασικοί του μαρξισμού. Οι όποιες ιδιομορφίες, που προκύπτουν από την ιστορική παράδοση, το διεθνή και εσωτερικό συσχετισμό δυνάμεων ή από άλλους δευτερεύοντες παράγοντες, δεν μπορούν ποτέ να αναιρούν τις γενικές νομοτέλειες που διέπουν κάθε επαναστατική διαδικασία.

Η αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς, η αντιιμπεριαλιστική αλληλεγγύη ανάμεσα στο χιλιάνικο και στον ελληνικό λαό είναι και σήμερα απαραίτητη, όσο τότε, στις δύσκολες ώρες της εγκληματικής φασιστικής εκτροπής. Τα χρόνια πέρασαν, οι μορφές επίσης άλλαξαν. Οι πόθοι των λαών παραμένουν, ωστόσο, αδικαίωτοι. 25 χρόνια μετά το πραξικόπημα Πινοσέτ, ο ιμπεριαλισμός παραμένει ο βασικός εχθρός της ανθρωπότητας.

Δημήτρης ΚΑΛΤΣΩΝΗΣ