Ο Στάθης Μάρας - ποιητής, πεζογράφος και μελετητής με διεισδυτική ματιά και ικανότητα ξεχωριστή, να κρίνει και να συγκρίνει πρόσωπα και εποχές - στο πρόσφατο βιβλίο του δίνει ακέραιο το φάσμα της "επτανησιώτικης σχολής" στον τόπο της και στην εποχή της. Κυρίως μνημονεύει τον Διονύσιο Σολωμό σε σχέση με τους πριν και τους μετά, απ' αυτόν, ποιητές αυτής της σχολής και ιδιαίτερα σε σχέση με τον Κάλβο, που καλύπτει το τελευταίο μέρος του βιβλίου.

Πρόκειται για έρευνα εμπεριστατωμένη, που καλύπτει τις επετειακές ανάγκες για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Σολωμού, αλλά και προσφέρει σαφή γνώση στη νέα γενιά μελετητών του. Ο Σ. Μ. στηλιτεύοντας διάφορους εξιδανικευτές που αφαίρεσαν ανενδοίαστα τον άνθρωπο απ' τον ποιητή, για να καλύψουν έτσι ανθρώπινες αδυναμίες του - φυσιολογικές, για την εποχή του -, προσθέτει τεκμηριωμένες δικές του, σύγχρονες απόψεις, στα όσα γράφτηκαν ως τώρα, και συμπλέει με τον Βάρναλη, που βλέπει τον ποιητή χωρίς μεταφυσική.

Ο Σ. Μάρας στήνοντας το ανάστημα του Σολωμού στο αληθινό του βάθρο, τον θεωρεί εθνικό ποιητή, όμως για ό,τι είναι αληθινό στο έργο του. Προπαντός, για το μαστίγωμα της επτανησιώτικης αριστοκρατίας ή των "σοφολογιότατων", όταν έγραφε σ' έναν απ' αυτούς: "Εσύ ομιλείς διά ελευθερία; όπου έχεις αλυσσωμένον τον νουν σου από όσες περισπωμένες εγράφθηκαν από την εφεύρεσιν της ορθογραφίας έως τώρα, εσύ ομιλείς διά ελευθερίαν; Είδαμε το όφελος οπού εκάματε με τα φώτα σας εις την επανάστασιν της Ελλάδας, ακούσαμε ποιητάδες ανοήτους που ήθελαν να αθανατίσουν τους ήρωες και οι παινεμένοι ήρωες δεν εκατάλαβαν λέξιν...".

Οι αναγνώστες αυτού του αποσπάσματος που παραθέτει ο Σ. Μ. στο αξιόλογο βιβλίο του, μπορούν να καταλάβουν πολλά απ' το διαχρονικό πνεύμα του Σολωμού, πριν ξεπουληθούν για καλά σ' αυτό τον τόπο των θυσιών, "γλώσσα και ελευθερία", καθώς οι ανθρώπινες αξίες πεθαίνουν κάθε μέρα, ας μας επιτραπεί η παρωδία να πούμε: όποιος πλουτίσει σήμερα χίλιες φορές πλουτίζει (εκδόσεις "Καστανιώτης").

Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ