Ξεκινάει την Τρίτη και τυπικά η εισβολή του ιδιωτικού κεφαλαίου στα "Ελληνικά Πετρέλαια" (ΕΛΠΕ), το μεγαλύτερο πετρελαϊκό όμιλο της χώρας, που ελέγχει το 56% της αγοράς και τον οποίο μέχρι πρόσφατα τον γνωρίζαμε με την επωνυμία Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ). H κυοφορούμενη από το 1996 απόφαση της κυβέρνησης για ιδιωτικοποίηση του κρατικού τομέα πετρελαιοειδών ήταν από την πρώτη στιγμή ενταγμένη στα σχέδια ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, με μοναδικό στόχο να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένα ιδιωτικά συμφέροντα στον κλάδο. Η μεθόδευση είναι λίγο - πολύ γνωστή. Αρχικά είχε ειπωθεί πως μόνο το 10% των μετοχών της επιχείρησης θα δοθεί σε ιδιώτες, αργότερα έγινε 15%, στη συνέχεια 20%, για να καταλήξει τώρα στο 23%! Στο όλο της εγχείρημα η κυβέρνηση προσπαθεί να καταστήσει συνένοχους και τους εργαζόμενους του ομίλου, προσφέροντάς τους δάνεια για να αγοράσουν μετοχές, ενώ την ίδια στιγμή έχει προαποφασίσει την απόλυση 700 ατόμων!

Οι χειρισμοί που ακολουθήθηκαν μέχρι τώρα είναι ενδεικτικοί των γενικότερων προθέσεων των "εκσυγχρονιστών" για την παραχώρηση μεγαλύτερων "πακέτων" μετοχών σε ιδιώτες, καθώς το αντίθετο δε διασφαλίζεται από πουθενά. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η ιδιωτικοποίηση του ομίλου "Ελληνικά Πετρέλαια" γίνεται σε μια στιγμή που η εσωτερική αγορά κυριαρχείται από συγχωνεύσεις και εξαγορές εταιριών και η ανάγκη για ενίσχυση και ενδυνάμωση του δημόσιου χαρακτήρα του κρατικού ομίλου είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Αντ' αυτού η κυβέρνηση διαθέτει το 23% των μετοχών της μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρίας της χώρας, με συνολικά κέρδη την τριετία 1995 - 1997 ύψους 70 δισ. δρχ. και προϋπολογισμένα κέρδη για το 1998 τουλάχιστον 43,6 δισ. δρχ. Στο ίδιο διάστημα, οι επενδύσεις άγγιξαν τα 61 δισ. δρχ. Βέβαια, οι πόρτες για την είσοδο του πολυεθνικού κεφαλαίου σε διάφορους τομείς της δραστηριότητας των ΕΛΠΕ είχαν ανοίξει πολύ πριν τη μετοχοποίηση. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις παραχωρήσεις στις έρευνες υδρογονανθράκων αρμοδιότητας της θυγατρικής ΔΕΠ - ΕΚΥ σε πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρίες, καθώς και τη συμμετοχή των εταιριών του ομίλου σε διάφορες κοινοπραξίες με ιδιώτες για τη δραστηριοποίησή τους στο εξωτερικό, λειτουργώντας ουσιαστικά σαν αβανταδόροι των ιδιωτικών κεφαλαίων και εξασφαλίζοντας σε αυτά ασφαλή κέρδη.

Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι, στο νέο σχήμα που προέκυψε από την αναδιοργάνωση του ομίλου για τις ανάγκες της ιδιωτικοποίησης, η ΔΕΠ - ΕΚΥ έχει μετατραπεί σε απλή διεύθυνση με προοπτική υποβάθμισης για να μείνει η δραστηριότητα της έρευνας υδρογονανθράκων εξ ολοκλήρου μελλοντικά στους ιδιώτες. Αντίστοιχη υποβάθμιση προβλέπεται και για τη μελετητική εταιρία του ομίλου, ΑΣΠΡΟΦΟΣ, με σκοπό επίσης όλος ο αντίστοιχος τομέας να μείνει στους ιδιώτες, τους οποίους θα προσλαμβάνει η ΕΛΠΕ για τις μελλοντικές της ανάγκες.

Σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, την ίδια στιγμή και στο "παραπέντε" της ιδιωτικοποίησης η επιχείρηση προχωράει σε εξαγορές χρεοκοπημένων επιχειρήσεων. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη εξαγορά της εταιρίας εμπορίας πετρελαιοειδών ΜΑΜΙΔΑΚΗΣ ΑΕ έναντι 12 δισ. δρχ., όταν αυτή έχει χρέη 14,5 δισ. δρχ., το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι χρέη προς την ίδια την ΕΛΠΕ! Η διοίκηση της εταιρίας, προφανώς στα πλαίσια των κυβερνητικών οδηγιών που έχει, φαίνεται αποφασισμένη να "απαλλάξει" και άλλους ιδιώτες από τα χρέη τους, πληρώνοντάς τους και από πάνω με δεκάδες δισ. δρχ. Αυτό προκύπτει και από το επενδυτικό της πρόγραμμα, που προβλέπει ποσό ύψους 20 δισ.. δρχ. για εξαγορές δικτύων. Σύμφωνα εξάλλου με πληροφορίες, συζητιέται ήδη η εξαγορά της ROD - OIL AE, για την οποία η ΕΛΠΕ μεθοδεύει ήδη δικαστικές ενέργειες για την είσπραξη ποσού 3,3 δισ. δρχ. από ανεξόφλητες οφειλές. Σε ανάλογες διεκδικήσεις η ΕΛΠΕ έχει προσφύγει με αγωγές και κατά των Τραπεζών Εθνικής, Εμπορικής, Ιονικής, Πίστεως και Κρήτης για συνολικό ποσό ύψους 3.150 εκατ. δραχμών. Επιπλέον, 1,9 δισ. δρχ. διεκδικεί δικαστικώς από την ασφαλιστική εταιρία ΦΟΙΝΙΞ ΑΕ για μη καταβολή οφειλόμενων ασφαλιστικών αποζημιώσεων.

Το μέγεθος του κρατικού τομέα πετρελαιοειδών καταδεικνύει από μόνο του το έγκλημα που συντελεί σε βάρος του και σε βάρος της οικονομίας της χώρας η κυβέρνηση. Διαθέτει τα δύο από τα 4 διυλιστήρια στη χώρα, ΕΚΟ και ΕΛΔΑ, έχει ηγετική θέση σε όλους τους τομείς της αγοράς πετρελαιοειδών, συγκεντρώνοντας το 56% της εγχώριας αγοράς και είναι αποκλειστικός προμηθευτής της ΔΕΗ και των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σε καύσιμα.

Στον τομέα της εμπορίας με πάνω από 1.100 πρατήρια, δραστηριοποιείται με δύο εμπορικά σήματα (ΕΚΟ - ΕΛΔΑ), που καλύπτουν το 17% της εγχώριας αγοράς. Στα καύσιμα αεροπορίας διατηρεί μερίδιο 51% προμηθεύοντας την "Ολυμπιακή Αεροπορία", καθώς και μεγάλες ξένες αεροπορικές εταιρίες. Διαθέτει επίσης 23 σταθμούς ανεφοδιασμού σε όλα τα μεγάλα ελληνικά αεροδρόμια, ενώ έχει εμπορική δραστηριότητα και σε Αλβανία, Σκόπια και Γεωργία.

Στον τομέα των πετροχημικών, διαθέτει τη μεγαλύτερη μονάδα της χώρας, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη επενδύσεις ύψους περίπου 60 δισ. δραχμών. Αποβλέπει, βέβαια, με κριτήριο πλέον αποκλειστικά το κέρδος, που ενδιαφέρει τους ιδιώτες, να κλείσει σταδιακά τις μονάδες χημικών στο συγκρότημα της ΕΚΟ στη Θεσσαλονίκη.

Χρύσα ΛΙΑΓΚΟΥ