Οι ιδιωτικοποιήσεις, η ευέλικτη εργασία και η απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων παραμένουν οι ακρογωνιαίοι λίθοι της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, την οποία, εδώ και πολλά χρόνια τώρα, εφαρμόζουν με ιδιαίτερη σκληρότητα οι κυβερνήσεις των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών. Σχετικά, κεντρικό ρόλο διαδραματίζει η απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, η οποία, κατά τους ιδεολόγους του νεοφιλελευθερισμού, δημιουργεί θέσεις εργασίας στα πλαίσια του "ευέλικτου παράγοντα εργασίας...". Τώρα, ποιες επιπτώσεις έχουν οι τέτοιου είδους νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις, εύκολα και συγκεκριμένα, θα μπορούσε κανείς να το διαπιστώσει στο πολυδιαφημισμένο "μοντέλο" της Ολλανδίας.

Η χώρα αυτή, στα πλαίσια εφαρμογής μιας πολιτικής σκληρής λιτότητας, κατόρθωσε να εκπληρώσει τα κριτήρια που έχει επιβάλει η Συνθήκη του Μάαστριχτ και να είναι μια από τις πρώτες χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που έχει εξασφαλίσει την ένταξή της στο Ενιαίο Ευρωπαϊκό Νόμισμα. Οι ιδιωτικοποιήσεις, η ευέλικτη εργασία και η απορύθμιση είχαν ως ένα βαθμό αποτέλεσμα να "πιεστεί η ανεργία...". Την "επιτυχία", όμως, αυτή την πλήρωσαν και εξακολουθούν ακόμα να την πληρώνουν πάρα πολύ ακριβά οι Ολλανδοί εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι, με την καταλήστευση των κοινωνικών τους δικαιωμάτων και την αισθητή μείωση του βιοτικού τους επιπέδου.

"Το μυστικό του ολλανδικού θαύματος" βρίσκεται στη συμφωνία των αποκαλούμενων κοινωνικών εταίρων, δηλαδή των συνδικάτων και των επιχειρηματιών, η οποία πραγματοποιήθηκε πριν 15 χρόνια. Η ηγεσία των ολλανδικών συνδικάτων, κάνοντας μια εντελώς απαράδεχτη υποχώρηση σε βάρος των συμφερόντων των εργαζομένων, έσπευσε να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των επιχειρηματιών, σύμφωνα με τις οποίες, θα έπρεπε να μειωθούν αισθητά οι μισθοί των εργαζομένων. "Αντάλλαγμα" του βασικού αυτού συμβιβασμού θα ήταν η υπόσχεση των μεγαλοεπιχειρηματιών για δημιουργία θέσεων εργασίας, κάτι που στην πράξη θα σήμαινε: Ευέλικτη εργασία, μείωση του χρόνου απασχόλησης και, πριν απ' όλα, δραστικές περικοπές σ' όλους ανεξαίρετα τους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας. Ετσι, λοιπόν, εδώ και 15 χρόνια, όλες οι ολλανδικές κυβερνήσεις εφάρμοζαν και εφαρμόζουν μια πολιτική σκληρής λιτότητας, όπως αυτή συμφωνήθηκε μεταξύ της ηγεσίας των συνδικάτων και των μεγαλοεπιχειρηματιών.

Η αλήθεια είναι ότι για πολλά χρόνια η Ολλανδία ίσχυε σαν παράδειγμα "κράτους κοινωνικής πρόνοιας" στον καπιταλιστικό κόσμο, του οποίου κύρια πηγή χρηματοδότησης ήταν τα κέρδη που εξασφάλιζε η χώρα αυτή από τις εξαγωγές της και βασικά από το φωταέριο. Η κύρια, όμως, εξήγηση ήταν το γεγονός ότι, κάτω από την πίεση συνδικαλιστικών αγώνων ολόκληρων δεκαετιών, οι μεγαλοεπιχειρηματίες αναγκάστηκαν να προβούν ως ένα βαθμό σε σοβαρές οικονομικές υποχωρήσεις απέναντι στους εργαζόμενους. Κατά τη διάρκεια, όμως, των τελευταίων δέκα χρόνων, οι κοινωνικές επιχορηγήσεις και οι κατώτατοι μισθοί μειώνονταν αισθητά, φθάνοντας έτσι στο 15%.

Ταυτόχρονα, συνέπεια της σκληρής πολιτικής λιτότητας ήταν η μείωση του χρηματιστικού ελλείμματος από 9,5% στο 3%, όπως δηλαδή επιτάσσει η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Οι κατώτατοι μισθοί στη διάρκεια των τελευταίων δέκα χρόνων από 66% του μέσου όρου των μισθών, που ήταν, μειώθηκαν στο 54%. Παράλληλα, από τα μέσα της δεκαετίας του '80 είχαν δημιουργηθεί ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας και το ποσοστό της ανεργίας από 12% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, που ήταν, έπεσε στο 5,5%.

Από την αρχή, όμως, του 1996, η πολιτική της σκληρής λιτότητας, που επέβαλε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, οξύνθηκε ακόμα περισσότερο... Προκειμένου δε οι επιχειρηματίες να "εκπληρώσουν πιο ευέλικτα..." το σύνολο των παραγγελιών τους, υποχρέωσαν τους εργαζόμενους να δουλεύουν πολύ σκληρά ακόμα και 60 ώρες τη βδομάδα. Ταυτόχρονα, τα επιδόματα για την υγειονομική περίθαλψη είχαν μειωθεί κατά το ένα τρίτο. Κατά συνέπεια, οι εργαζόμενοι, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν έστω και στοιχειώδεις προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της υγείας τους, αναγκάστηκαν να προσφύγουν σε ιδιωτικές ασφαλίσεις, οι οποίες στοίχιζαν πολύ ακριβά...

Αυτή η κατάσταση δημιούργησε πάρα πολύ σοβαρά προβλήματα, ιδιαίτερα για εργαζόμενους με σοβαρές ασθένειες. Αυτοί δε γίνονται δεκτοί από τις ιδιωτικές ασφαλίσεις, παρά το γεγονός ότι έχουν κάποιες δυνατότητες να καταβάλουν το απαιτούμενο χρηματικό ποσό. Ετσι, είναι αναγκασμένοι να εργάζονται συνεχώς, προκειμένου να συντηρούν τις οικογένειές τους, αν και γνωρίζουν ότι πολύ σύντομα θα πεθάνουν... Αναφορικά δε με τις αναπηρικές συντάξεις, αυτές έχουν μειωθεί δραστικά...

Από το Γενάρη του 1997, οι μακροχρόνια άνεργοι είναι υποχρεωμένοι να δέχονται μια οποιαδήποτε εργασία που τους προτείνεται. Οι αποδοχές τους, όμως, είναι πάρα πολύ χαμηλές, αφού αυτές μόλις φθάνουν στο 70% του κατώτατου μισθού. Οι συνεχιζόμενες ιδιωτικοποιήσεις, το δραστικό ξήλωμα του δικτύου κοινωνικής πρόνοιας, η μείωση των πραγματικών μισθών και η αισθητή πτώση του βιοτικού επιπέδου εκατομμυρίων Ολλανδών εργαζομένων είχαν σαν αποτέλεσμα η φτώχεια να προσλαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Από την άλλη πλευρά, η δυσαρέσκεια που γίνεται όλο και πιο έκδηλη, προμηνύει, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, στο άμεσο μέλλον συγκεκριμένες μορφές αντίστασης ενάντια στη σκληρή εκμετάλλευση εκ μέρους του μεγάλου κεφαλαίου της Ολλανδίας.

Ν. Η. - Η.