"...χάρη στους αρχαιολόγους, στους αναστηλωτές, στους συντηρητές, στους ανθρώπους που επενδύουν τη γνώση τους και το μεράκι τους στην προσπάθεια αυτή" υπάρχει έργο (σ.σ. προσπάθεια διάσωσης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς), είπε ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος,προχτές στην τετραήμερη παρουσίαση του έργου του ΥΠΠΟ το 1997, στον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Εκεί ήταν οι αρχαιολόγοι, οι αναστηλωτές και οι συντηρητές, διά των Διευθύνσεων και των Εφορειών τους, καλούμενοι να αφήσουν το σκάμμα, τη σκαλωσιά, το νυστέρι και από βήματος να παρουσιάσουν ένα έργο δύσκολο, ευαίσθητο, επίπονο, που οφείλει να διασώζει και να παραδίδει την πολιτιστική κληρονομιά με ακέραιες τις πληροφορίες που περιέχει. Εργο κάτω από δύσκολες συνθήκες, ελλιπή στελέχωση, χαμηλές πιστώσεις, για τις οποίες ευθύνονται οι κυβερνήσεις, αλλά κι γι' αυτό είναι πολλαπλάσια σημαντική και επιβεβλημένη η αναφορά σ' αυτό, ως επισήμανση του μεγέθους της προσπάθειας και απόδειξη στην πολιτεία του δίκαιου των αιτημάτων.Στην ανασκαφή, στη σκαλωσιά ή στο γραφείο, το έργο αυτό εναλλάσσεται με το διαρκές αίτημα για στελέχωση και υποδομή. Το μεράκι προσκρούει στην απογοήτευση και η επιστημονική ματιά παγιδεύεται από τις διοικητικές ή γραφειοκρατικές υποχρεώσεις.

Η εκκίνηση έγινε την Κυριακή με την παρουσίαση των Διευθύνσεων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Οργανωτές ήταν οι άνθρωποι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και "πρωταγωνιστές" όσοι ανέβηκαν και θα ανέβουν στο βήμα.

Οχι τυχαία, ο διευθυντής Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων,Γ. Τζεδάκις, ξεκίνησε την παρουσίαση με τον όγκο των εγγράφων και τον άχαρο διοικητικό ρόλο... για να ακολουθήσουν το μετρό και η διάσωση του Κεραμεικού, οι "επαναπατρισμοί" κλαπέντων αρχαιοτήτων(187 αρχαία από το Μπρίντιζι), τα πρωτόκολλα συνεργασίας (με Ρωσία, Ουκρανία, Ρουμανία, Γεωργία), τα κοινά ερευνητικά προγράμματα με Αγγλία και Ιταλία ("Μινωικές και μυκηναϊκές θέσεις") και τα εκπαιδευτικά προγράμματα.

Κυρίως διοικητικό ρόλο επιτέλεσε η Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων,βοηθώντας στη διοργάνωση εκθέσεων ("Το Βυζάντιο ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση", στην Κέρκυρα κ.α.), συμμετέχοντας στις κηρύξεις και τον καθορισμό ζωνών προστασίας αρχαιολογικών χώρων και υποστηρίζοντας εκπαιδευτικά προγράμματα, δραστηριότητες τις οποίες εξήρε ο προϊστάμενος Ι. Κακούρης.

Για τις αναστηλώσεις βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων μίλησε η προϊσταμένη της αρμόδιας Διεύθυνσης, Μ. Φουντούκου, αναφερόμενη σε δημοπρατήσεις ή ολοκληρώσεις έργων αποκατάστασης και σε άμεσες εργασίες στερέωσης. Πολλά συγχρηματοδοτούνται από το Β' ΚΠΣ που επιβάλλει δικούς του ρυθμούς, όχι πάντα ασφαλείς για τα μνημεία.Στο μεταξύ ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση της Αγίας Ειρήνης στην Αιόλου και τουΜετοχίου του Πανάγιου Τάφου στην Πλάκα,άρχισαν οι εργασίες στερέωσης τωνκατακομβών της Μήλου,της μονής Οσίου Μελετίου στον Κιθαιρώνα κ.ά.

Η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαιοτήτων πρέπει να βρίσκεται παντού: στην ανασκαφή, προστατεύοντας τα αποκαλυμμένα αρχαία, στα αρχιτεκτονικά μνημεία για τα κονιάματα και τις τοιχογραφίες, στις εκθέσεις για τη συντήρηση των αντικειμένων... Μεγάλη η ευθύνη και δυσανάλογη η μέχρι πρόσφατα αντιμετώπιση του τομέα. Το επάγγελμα αναγνωρίστηκε μόλις το '97,τόνισε ο προϊστάμενος Ν. Μίνως (νόμος 2557/97), κατοχυρώνοντας την αξιοπιστία του τομέα, εξασφαλίζοντας την αρτιότερη επέμβαση και υπογραμμίζοντας την ανάγκη επιστημονικής στελέχωσης.

Το 1997 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στον Τάφο της Κρίσεως (Λευκάδια Νάουσας). Συνεχίζεται η μελέτη περιβαλλοντικών συνθηκών στον Τάφο των Λύσωνα και Καλλικλή,συμβάλλοντας στη μεθοδολογία προληπτικής συντήρησης των τοιχογραφιών των μακεδονικών τάφων, ενώ περισσότεροι από 100 συντηρητές απασχολήθηκαν στη συντήρηση των κειμηλίων του Αγίου Ορους με αφορμή την έκθεση,στήνοντας εργαστήρια που συνεχίζουν ακόμα μεγάλης έκτασης εργασίες.

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ