Αξιότιμη Κα Παπαρήγα, σεβαστοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί φίλοι και φίλες, είναι πολύ σημαντικό στη σημερινή σήψη και τον εκφυλισμό, αν θέλετε, να σου δίνεται ένα ελεύθερο βήμα μέσα σε απλές ανθρώπινες διαδικασίες, κάτι που σε άλλες εποχές ήταν πάρα πολύ αυτονόητο.

Θα έρθω λίγο στα πολιτιστικά, πολύ σύντομα με θέμα: "Τη σύγχρονη δυναστεία μέσω της τηλεοπτικής εικόνας", της "εικόνας" με την ευρεία της έννοια. Οταν ο πρωτόγονος άνθρωπος προσπαθούσε να απεικονίσει ένα στιγμιότυπο της καθημερινής του ζωής πάνω στους βράχους των σπηλαίων, δεν μπορούσε ασφαλώς να φανταστεί πως η πρωτόγονη αυτή απεικόνιση θα εξελιχθεί μετά από χιλιάδες χρόνια σε μια εικαστική αναπαράσταση σε τοιχογραφία ή αργότερα σε πίνακα ζωγραφικής ή πολύ αργότερα σε εικόνα φωτογραφική και μετέπειτα κινούμενη κινηματογραφική εικόνα.

Μια πορεία της εικόνας, δηλαδή, χιλιάδων ετών, που συνέβαλε στον πολιτισμό του ανθρώπου και επηρέασε και διαμόρφωσε αποφασιστικά τη ζωή του. Δεν ξέρω πώς θα αισθανόταν σήμερα με την ψηφιακή εικόνα εκείνος ο πρωτόγονος άνθρωπος που πριν από 12.000 χρόνια στα σπήλαια των Πυρηναίων προσπαθούσε με τη χαραγμένη ακίνητη αναπαράστασή του πάνω στους βράχους της πρωτόγονης κατοικίας του να δώσει κίνηση στην εικόνα που έβλεπε, δηλαδή τετράποδα να τρέχουν με έξι ή οκτώ ή με δώδεκα πόδια.

Δηλαδή πώς θα αισθανόταν σήμερα όταν ταυτόχρονα με την έκβαση κάποιου γεγονότος που συμβαίνει δίπλα ή πολλά χιλιόμετρα μακριά του και που το παρακολουθεί αυτό το γεγονός χωρίς να μεσολαβεί αναπαράσταση, δηλαδή στάδιο επεξεργασίας και δημιουργίας και επικοινωνεί μ' αυτό χωρίς καν να προλαβαίνει να σκεφτεί καθόλου.

Αλλά ακόμα και αν ο άνθρωπος σήμερα θα θελήσει να σκεφτεί την εικόνα που βλέπει, τότε κάποιοι άλλοι θα τον βομβαρδίζουν με χιλιάδες καινούριες παραπλανητικές εικόνες που θα τον μπερδέψουν, θα τον αποπροσανατολίσουν ή θα τον υπνωτίσουν μέχρι να του αχρηστέψουν τη βούληση και την πίστη για πραγματική ανθρώπινη δημιουργία και να τον ρίξουν σε βαθύ καθησυχαστικό και ευτυχισμένο λήθαργο.

Εκεί μέσα στο βαθύ του ύπνο θα προσπαθεί να φτιάξει μια άλλη εικόνα, αυτή του ονείρου, μάταια όμως, γιατί ακόμη και το υποσυνείδητό του έχει γίνει υποχείριο αυτών των άλλων που του μεταδίδουν τη ζωντανή εικόνα, του έχουν εκφυλίσει με τρομακτική δύναμη και ταυτόχρονα του έχουν αλλοιώσει τον ψυχισμό του.

Σίγουρα ο πρωτόγονος άνθρωπος των σπηλαίων δεν μπορούσε να εκτιμήσει, όταν προσπαθούσε να δώσει κίνηση στην εικόνα που έβλεπε, τη δύναμη της ακίνητης ή κινούμενης εικόνας μετά από χιλιάδες χρόνια, δηλαδή σήμερα, το 2000 μ.Χ. περίπου.

Οπου ο συνάνθρωπός του ζει και κινείται βάσει των εικόνων, που άλλοι όμως κατασκευάζουν γι' αυτόν, όχι για να εκφράσουν από ανάγκη την αμφίδρομη επικοινωνία του με τη ζωή, αλλά μέσω της εικόνας να υποτάξουν τη ζωή του και να την καθοδηγήσουν σε οργανωμένα κοινωνικά και πολιτικά εκμαυλιστικά πρότυπα.

Τρέμω στη σκέψη τού τι θα αισθανόταν ο πρωτόγονος άνθρωπος αν μπορούσε να δει τη σημερινή σημασία και χρήση της εικόνας. Δεν ξέρω αν θα αυτοκτονούσε αντικρίζοντάς την ή θα ήθελε να συμμετάσχει στη σκληρή αυτή επικοινωνία ανθρώπου και πραγματικότητας, ζωής και ονείρου, μιας επικοινωνίας αφυδατωμένης σε επικίνδυνο βαθμό από κάθε έννοια δημιουργίας και σεβασμού στην άγνωστη ζωή, στην ελπίδα, στην πίστη του αύριο που κάποτε ο ίδιος άνθρωπος είχε πρωταρχίσει μέσω της χάραξης της πρώτης εικόνας από τη ζωή του πάνω στους βράχους των υγρών σκοτεινών σπηλαίων του.

Είχε πει ο Βιργίλιος το 50 π.Χ. περίπου, η εικόνα σήμερα έχει προτεραιότητα μπροστά στην ύπαρξη. Η ύπαρξη χάνεται. Η πορεία της εικόνας στην ιστορία της ανθρωπότητας είχε πάντα τρομακτική και καταλυτική δύναμη. Η θρησκεία και η πολιτική, αλλά και κάθε άλλου είδους μορφή αντιλαϊκής εξουσίας χρησιμοποίησαν, αξιοποίησαν και εκμεταλλεύτηκαν την εικόνα στον ύψιστο βαθμό, με στόχο την επιβολή της κυριαρχίας τους πάνω στους συνανθρώπους μας.

Ο σημερινός άνθρωπος υποταγμένος και παραδομένος μέσω της τηλεοπτικής εικόνας στη σύγχρονη εξουσία, ζει και επικοινωνεί μ' αυτήν με μια ψευδαίσθηση ελέγχου της και με μια τραγική αυταπάτη. Μια αυταπάτη καθημερινής πλασματικής δημιουργίας ως προς την αναπαράσταση της πραγματικότητας.

Ο σύγχρονος καπιταλιστής δυνάστης, γνωρίζοντας καλά την ιστορία και το ειδικό βάρος της εικόνας, τη χρησιμοποιεί ανάλογα ως το αποτελεσματικότερο όπλο πρόληψης γεγονότων, ελέγχου και καταστολής των λαϊκών μαζών. Κυρίαρχος φορέας της επικοινωνίας των ανθρώπων μέσω της εικόνας είναι σήμερα δυστυχώς η τηλεόραση.

Η τηλεοπτική εικόνα χαραγμένη από τον σύγχρονο άνθρωπο με τα χρώματα και τα σχήματα της "ψυχαγωγίας" και την επίφαση της ενημέρωσης του πλουραλισμού, της δημοκρατίας, της προόδου, δημιουργεί μια νέα εικόνα του κόσμου που δεν απευθύνεται πια στο μυαλό, στο όραμα, στην πίστη των αξιών και στον άνθρωπο. Αλλά μέσω των πιο ταπεινών του ενστίκτων απευθύνεται στην κλονισμένη ψυχοσύνθεσή του.

Ετσι φτάσαμε στη σύγχρονη τηλεοπτική απάνθρωπη και παράλογη πραγματικότητα, που όταν παρουσιάζει εκατομμύρια παιδιών να περπατούν γυμνά στις ερήμους και να πεθαίνουν σκελετωμένα από την πείνα και τα κοράκια να κατασπαράζουν τα κορμάκια τους, ο σύγχρονος άνθρωπος να βλέπει, δηλαδή να παρακολουθεί αυτή την εικόνα αποστεωμένος από κάθε φυσική του αντίδραση και να επικοινωνεί με το γεγονός αυτό κουνώντας το μισοάδειο κρυστάλλινο ποτήρι του με ουίσκι ή τζιν ή καμπάρι ή διάφορα άλλα ποτά αν θέλετε ελαφριά ή σκληρά.

Βλέπουμε, παρακολουθούμε με την τηλεοπτική εικόνα λαούς να αλληλοσπαράζονται, να αλληλοσπαράζονται σε εμφύλιους πολέμους ή να εξολοθρεύονται από τις συνέπειες του πυρηνικού παραλογισμού και θεωρούμε την εικόνα αυτή εκ των προτέρων φυσιολογική, φέρνοντάς τη στο ίδιο επίπεδο με πληθώρα άσχετων μηνυμάτων που υπηρετούν μόνο την παραπληροφόρηση, τον αποπροσανατολισμό και το εμπορικό στυγνό marketing.

Νομίζω πως ο καθένας μας μπορεί να κατανοήσει πλήρως την εκρηκτική και επικίνδυνη δύναμη της τηλεοπτικής εικόνας, που συνεχώς φεύγει από τον έλεγχο του αληθινού δημιουργού και καθίσταται όπλο επιβολής της ολιγαρχικής εξουσίας στα χέρια των σύγχρονων δυναστών.

Ο Αντρέ Μπαζέ είχε πει, πως η εικόνα του κινηματογράφου είναι ένα παράθυρο στον κόσμο. Ο Λένιν είχε πει, πως η τέχνη του κινηματογράφου, δηλαδή η εικόνα βασικά, είναι η σημαντικότερη απ' όλες τις τέχνες. Οι Κινέζοι φιλόσοφοι είχαν πει, πως όσα λέει μία εικόνα δεν μπορούν να τα πουν ούτε χίλιες λέξεις.

Δεν ξέρω τι θα έλεγε σήμερα ο πρωτόγονος φίλος μας ή ο μελλοντικός συνάνθρωπός του βλέποντας τη σημερινή τηλεοπτική εικόνα. Είμαι σίγουρος όμως ότι θα συμφωνούσαν σε ένα: Η δύναμη της εικόνας θα είναι πάντα ωφέλιμη και δημιουργική, ανάλογα με τον τρόπο λαϊκής χρήσης της και πάντα εξαρτώμενη από τις προθέσεις εκείνων που τη δημιουργούν ή την εκπέμπουν.

Οταν μαθαίνεις να βλέπεις, δεν είναι σαν να μαθαίνεις μια καινούρια γλώσσα, είναι σαν να μαθαίνεις να μιλάς για πρώτη φορά. Ντιντερό 1784.

Η τηλεόραση των ημερών μας, που με μια τρομακτική ματιά φαίνεται σαν να είναι ανεξέλεγκτη και αφιλοσόφητη, στην πραγματικότητα είναι το μέσον για να καταστεί ο άνθρωπος παθητικός δέκτης των όποιων μηνυμάτων που αποσκοπούν στο να μην ταραχτούν τα ήρεμα και τελματώδη νερά της υπερκατανάλωσης, της εφησύχασης, της πλασματικής ευδαιμονίας και της πολιτισμικής υποβάθμισης.

Ετσι, λοιπόν, δημιουργείται ένας τηλεοπτικός χώρος και χρόνος, δηλαδή ένας πλασματικός κόσμος που καλούμαστε να ζήσουμε. Ο κόσμος αυτός, ο πλασματικός τηλεοπτικός, διαμορφώνεται από τον πραγματικό και στη συνέχεια επιδρά σ' αυτόν καταλυτικά.

Σχηματίζεται μ' αυτό τον τρόπο ένας φαύλος κύκλος, όπου ο τηλεοπτικός κόσμος και ο πραγματικός είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι και αλληλοεξαρτώμενοι. Αυτή η επικίνδυνη πραγματικότητα μπορεί να ανατραπεί μόνο από ένα θεσμικό πλαίσιο που θα προσδιορίζει και θα κατευθύνει τη χρήση της τηλεοπτικής εικόνας πάνω σε πνευματικές και ανθρωπιστικές αξίες.

Που θα επαναφέρουν αυτές οι αξίες την εικόνα στη δημιουργική της αποστολή, στην αισθητική της αναβάθμιση, στον κοινωνικό και εκπαιδευτικό της προσανατολισμό, στην ωφέλιμη ψυχαγωγία, αγωγή ψυχής και συναισθημάτων και στο σοσιαλιστικό ιδεολογικό της προσανατολισμό.

Απαρχή αυτής της θεσμικής αλλαγής πρέπει να είναι η συντεταγμένη πολιτεία, που φυσικά ορίζεται από τον κυρίαρχο λαό. Αλλά πώς είναι δυνατόν αυτός ο κυρίαρχος λαός να ορίσει σωστά τη συντεταγμένη πολιτεία όταν είναι ήδη υποταγμένη στις βουλές της μέσω του πλασματικού κόσμου της τηλεόρασης, των μονοπωλίων και των πάσης φύσεως παραδυνάμεών της, παρακράτος, παραοικονομία, παραπαιδεία, παραπολιτισμός και τόσα άλλα πολλά παρά;

Το έναυσμα γι' αυτή την αλλαγή που θα διαρρήξει το φαύλο κύκλο μπορούν και οφείλουν να το δώσουν πρωταρχικά οι πνευματικοί άνθρωποι, παραμένοντας έτσι αντάξιοι της ιστορικής ευθύνης και αποστολής τους.

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι, κλείνοντας, θα ήθελα να σας θυμίσω κάτι του Επίχαρμου, 450 π.Χ.: Το μυαλό βλέπει και το μυαλό ακούει. Η μεγάλη αισιοδοξία μας. Ευχαριστώ πάρα πολύ.