Σάββατο 7 Φλεβάρη 1998
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 25
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
"Τιτανικός" της μοιρολατρικής "ταξικής ειρήνης"

Ενδιαφέρον άρθρο Αμερικανού ιστορικού για τον ταξικό ρόλο του Χόλιγουντ, με ταινίες του, που καλλιεργούν τη μοιρολατρία στην εργατική τάξη και προπαγανδίζουν την ταξική συνύπαρξη

Η αμερικανική εφημερίδα "Λος Αντζελες Τάιμς",όπως μετέδωσε στις 2/2/1998 το ΑΠΕ, δημοσίευσε ένα ενδιαφέρον άρθρο, με τίτλο "Μια συντηρητική ταινία",σχετικά με την ταινία του Τζέιμς Κάμερον "Τιτανικός".Το άρθρο υπογράφει ο Στίβεν Ρος,καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και συγγραφέας του υπό έκδοση βιβλίου "Το Χόλιγουντ της εργατικής τάξης: Ο βωβός κινηματογράφος και η διαμόρφωση των τάξεων στις Ηνωμένες Πολιτείες".

Ο Στ. Ρος, αφού αναφέρει την εισπρακτική επιτυχία της ταινίας (λ.χ. στην Αθήνα σε λίγες μέρες έκοψε 200.000 εισιτήρια) και τις διθυραμβικές κριτικές που γράφτηκαν, διατυπώνει τη δική του άποψη: "Η ταινία διαπνέεται από μια κοινωνική μοιρολατρία και είναι σαφώς πιο συντηρητική από τις ταινίες που γυρίζονταν την εποχή του ναυαγίου, το 1912".

Ο καθηγητής θεωρεί ότι παρά τον τεράστιο προϋπολογισμό της και τα "θαύματα" της σύγχρονης τεχνολογίας, η ταινία "διακατέχεται σε απίστευτο βαθμό από παλαιές αντιλήψεις". Ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτες είναι οι παρακάτω επισημάνσεις του:

"Η ταινία ενισχύει τις συντηρητικές ιδέες για τον αναπόφευκτο χαρακτήρα του ταξικού συστήματος και της κοινωνικής αδικίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.Η οπτική της για τις σχέσεις των τάξεων θυμίζει την οπτική εκείνων των επιφανειακά προοδευτικών, αλλά βαθύτατα αντιδραστικών στην πραγματικότητα, ταινιών, που συνόδευαν την ίδρυση των μεγάλων στούντιο του Χόλιγουντ κατά τη δεκαετία του '20.

Το 1912, χρονιά κατά την οποία βυθίστηκε ο πραγματικός "Τιτανικός", ο κινηματογράφος περιέγραφε τα προβλήματα της εργατικής τάξης κατά τρόπο που δεν επαναλήφθηκε ποτέ στη συνέχεια. Οι περισσότεροι θεατές ήταν τότε μετανάστες και εργάτες. Και οι παραγωγοί απευθύνονταν σ' αυτούς με εκατοντάδες ταινίες, που έδειχναν τους εργάτες, τους συνδικαλιστές και τους σοσιαλιστές μαχητές, να νικούν τα αφεντικά, να λύνουν τα καθημερινά τους προβλήματα και να αποσπούν δικαιοσύνη για όλους".

"Η άνοδος του Χόλιγουντ", συνεχίζει ο αρθρογράφος, "οδήγησε τον αμερικανικό κινηματογράφο σε πιο συντηρητικές κατευθύνσεις. Καθώς τα στούντιο προσπαθούσαν να προσελκύσουν τους θεατές που ανήκαν στις αναδυόμενες μεσαίες τάξεις, η πάλη των τάξεων έδωσε τη θέση της σε παραμύθια που αφηγούνταν τον έρωτα φτωχών αγοριών για πλούσια κορίτσια, και αντιστρόφως.Ηταν ταινίες που επέμεναν στον έρωτα και την αρμονία ανάμεσα στις τάξεις, συμβαδίζοντας απόλυτα με τον συντηρητισμό των Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι βρίσκονταν εκείνη την εποχή στην εξουσία. Προωθώντας το μήνυμα ότι ο έρωτας - και όχι η πολιτική δράση - είναι το κλειδί της ευτυχίας,τα κινηματογραφικά αυτά παραμύθια της δεκαετίας του '20 ευνοούσαν την παραίτηση έναντι της αλλαγής και συνέβαλαν αποφασιστικά στη νομιμοποίηση των κοινωνικών αδικιών που κυριαρχούσαν στην αμερικανική ζωή.Επιπλέον, η έμφαση που έδιναν οι ταινίες αυτές στις ερωτικές σχέσεις ανάμεσα στην υψηλή κοινωνία και άτομα της εργατικής τάξης, τροφοδοτούσε ένα λαϊκίστικο λόγο, που προκαλούσε με τη σειρά του εχθρικά συναισθήματα για τους ανέργους".

Ο Ρος θεωρεί ότι ο Τζ. Κάμερον, ακολουθώντας τα ίχνη του Σέσιλ - Μπλάουντ Ντε Μιλ, "απεικονίζει στην ταινία του τους εργάτες ως "ευγενικές ψυχές", που κερδίζουν συχνά τις μάχες με τους ανωτέρους τους. Ετσι, ο φτωχός καλλιτέχνης Τζακ Ντόουσον θριαμβεύει επί του πλούσιου Καλ Χόκλι στις συζητήσεις που γίνονται στο τραπέζι - όπως και στην καρδιά της Ρόουζ Ντε Βιτ Μπουκάτερ" και τονίζει: "Κάτω από αυτή την προοδευτική βιτρίνα του "Τιτανικού" όμως, όπως και στα κινηματογραφικά παραμύθια της δεκαετίας του '20, κρύβεται μια βαθιά συντηρητική αντίληψη για τις σχέσεις των τάξεων.Ο Κάμερον αποδίδει ηθική ανωτερότητα στους εργάτες που πρωταγωνιστούν στην ταινία του, αλλά στο τέλος αυτοί που νικούν είναι οι πλούσιοι, ενώ οι φτωχοί επιστρέφουν στη θέση που τους "ανήκει". Και, δυστυχώς, η θέση αυτή στον "Τιτανικό" είναι ο βυθός της θάλασσας. Οι περισσότεροι επιβάτες της τρίτης θέσης πεθαίνουν, ενώ οι πλούσιοι επιβιώνουν".

"Υπάρχει ένα είδος μοιρολατρίας στην ταινία. Το μήνυμα που παίρνει ο θεατής είναι ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα για να ανατραπεί η καταπίεση της λεγόμενης κατώτερης τάξης από τη λεγόμενη ανώτερη τάξη.Κι αν η ταινία "Τιτανικός" είναι συντηρητική, το οφείλει σ' αυτή την αίσθηση απελπισίας και αποτυχίας που χαρακτηρίζει τις σχέσεις ανάμεσα στις τάξεις".

Στο ερώτημα, αν θα μπορούσαν να είναι αλλιώς τα πράγματα, ο Ρος απαντά: "Ασφαλώς. Αν οι εργάτες είναι τόσο "ευγενικοί", γιατί να μη σώσουν τους φτωχούς και να αφήσουν τους πλούσιους να πεθάνουν; Οχι πως αυτό θα άλλαζε τον πεσιμιστικό χαρακτήρα της ταινίας. Αν ήθελαν πραγματικά ο Κάμερον και οι συνεργάτες του να γυρίσουν μια προοδευτική ταινία, θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα παλαιότερων σκηνοθετών, που έλεγαν στο κοινό τους ότι τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο και τους έδειχναν ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά.Αντί να αρκούνται να παρατηρούν τις ανισότητες που υπάρχουν στην κοινωνία ως προς τον πλούτο και την εξουσία, οι σκηνοθέτες εκείνοι διατύπωναν προτάσεις για αλλαγή. Εδειχναν μια ενωμένη εργατική τάξη που προσέφευγε σε απεργίες και συνδικαλιστική δράση, προσπαθώντας να αλλάξει τη χώρα. Σε μια εποχή αυξανόμενης φτώχειας και μαζικών απολύσεων, το μήνυμα αυτό πρέπει να επαναλαμβάνεται συνεχώς",καταλήγει ο Αμερικανός ιστορικός.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Απονεμήθηκαν τα Οσκαρ (2020-02-11 00:00:00.0)
Αφιέρωμα στον Μπέλα Ταρ (2007-10-25 00:00:00.0)
Κλασικές γερμανικές ταινίες (2007-09-17 00:00:00.0)
Μικρό πορτρέτο: Ρομάν Πολάνσκι (2005-06-10 00:00:00.0)
Ορφάνεψαν τα "χρώματα" του Κισλόφσκι (1996-03-14 00:00:00.0)
Η ανθισμένη νιότη (1995-02-01 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ