Βαθιά ανησυχία προκαλούν όλο και περισσότερο στη δημόσια κοινή γνώμη της Σουηδίας οι νεοφασιστικές δραστηριότητες, οι οποίες προσλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Για παράδειγμα: Πριν λίγες μέρες, στο Μπρόιμπι, κοντά στη Στοκχόλμη, σημειώθηκαν τέτοιες βίαιες πράξεις, γεγονός το οποίο ανάγκασε την αστυνομία να συλλάβει 316 εξτρεμιστές, ανάμεσά τους και Γερμανούς νεοναζί.

Πάντως, οι αυξανόμενες πράξεις βίας εκ μέρους των δεξιών εξτρεμιστικών στοιχείων, που παρατηρούνται όχι μόνο στη Σουηδία, δε θα πρέπει, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, σε καμιά περίπτωση να θεωρηθούν σαν "μεμονωμένες ενέργειες... " αλλά, σαν ένα επικίνδυνο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο, πριν απ' όλους, απειλεί τη νεολαία, για την οποία οι προοπτικές μόρφωσης και απασχόλησης διαγράφονται για το μέλλον όλο και πιο σκοτεινές... Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει ιδιαίτερα να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι, οι ανησυχίες για την αισθητή άνοδο του νεοναζισμού, του ρατσισμού, του εθνικισμού και της εχθρότητας ενάντια στους ξένους, γίνονται όλο και πιο έντονες σ' όλες ανεξαίρετα τις σκανδιναβικές χώρες.

Το νέο στοιχείο, όμως, σχετικά με την άνοδο του νεοφασισμού, όπως διαπιστώνουν οι ειδικοί ερευνητές του κοινωνικού αυτού φαινομένου, είναι το γεγονός ότι, οι νεοναζιστικές ομάδες στη Σουηδία συνεργάζονται όλο και πιο στενά μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτό σε μεγάλο βαθμό το "Ιντερνέτ", τη ροκ μουσική και τις παράνομες εφημερίδες. Παρά το ότι ο αριθμός των νεοφασιστών στο Βορρά δεν έχει ακόμα αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, οι δραστηριότητές τους, όμως, κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων έχουν σημειώσει αισθητή άνοδο.

Περίπου το 22% της νεολαίας των σκανδιναβικών χωρών, που έχει προσχωρήσει σε δεξιές εξτρεμιστικές οργανώσεις, τις πρώτες επαφές τις έχει πραγματοποιήσει διά μέσου του "Ιντερνέτ". Αυτές λοιπόν οι νεοναζιστικές ομάδες, τονίζουν οι ειδικοί, "θα πρέπει να καταπολεμηθούν με όλα τα μέσα, πριν είναι πολύ αργά... ". Από την άποψη αυτή, ιδιαίτερα εξόργισε τη δημόσια κοινή γνώμη της Σουηδίας ένα πρόσφατο σκάνδαλο, όμοιο με αυτό της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Πρόκειται για τη γνωστή περίπτωση του Γερμανού νεοναζί, Μάνφρεντ Ρέντερ, ο οποίος είχε κάνει μια διάλεξη σχετικά με στρατιωτικά ζητήματα στην Ανώτατη Ακαδημία των ομοσπονδιακών ενόπλων δυνάμεων, ανοίγοντας με τον τρόπο αυτό ένα ελεύθερο πεδίο για δεξιές εξτρεμιστικές πεποιθήσεις...

Στο πανεπιστήμιο, λοιπόν, της σουηδικής πόλης Ούμνετ, μπροστά σε φοιτητές του Κοινωνιολογικού Ινστιτούτου, ύστερα από πρόσκληση μιας διδάκτορος, η οποία υποτίθεται ότι ήθελε "να εξετάσει με δημοκρατικό τρόπο" τα επιχειρήματα των νεοναζί, προσήλθε ένας γνωστός νεοφασίστας από την εφημερίδα "Νόρντλαντ", ο οποίος έκανε μια διάλεξη έχοντας έτσι τη δυνατότητα να αναπτύξει τις αντιδραστικές ιδεολογικές του απόψεις. Οι φοιτητές, όμως, του Ινστιτούτου, αντέδρασαν άμεσα, διαμαρτυρόμενοι εντονότατα για τη θρασύτατη αυτή ενέργεια της διδάκτορος. Την ίδια στιγμή, ο πρύτανης του πανεπιστημίου και χωρίς καμιά άλλη διαδικασία, απέλυσε τη συνεργάτιδά του. Ταυτόχρονα, η Ανώτατη Κρατική Εισαγγελία, έκανε μήνυση κατά των υπευθύνων "για υπόθαλψη υστερίας ενάντια σε λαϊκές ομάδες... ".

Παράλληλα, θα πρέπει να υπογραμμιστεί, ότι το προκλητικότατο αυτό γεγονός δεν είχε αποσιωπηθεί, όπως στην περίπτωση της διάλεξης του νεοναζί, Μάνφρεντ Ρέντερ, στη Γερμανία. Επίσης και ο υπουργός Πολιτισμού, Καρλ Ταμ, αντέδρασε με ιδιαίτερη πολιτική οξύτητα: "Χειρότεροι από τους ναζί δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν άλλοι, αφού αυτοί έχουν διαπράξει τις μεγαλύτερες βιαιότητες στη διάρκεια του αιώνα μας... Αυτοί δεν έχουν καμιά απολύτως δουλιά στα σουηδικά πανεπιστήμια".

Θα ήταν πολύ μεγάλη πολιτική αφέλεια, τονίζουν οι ειδικοί, να νομίζει κανείς ότι υπάρχει έστω και η στοιχειώδης δυνατότητα να συζητήσει κανείς με νεοναζί, οι ρίζες των οποίων βρίσκονται στο μαζικό δολοφονικό σύστημα του χιτλερικού Ράιχ. Η ιστορία διδάσκει ότι αυτοί δεν αναγνωρίζουν κανενός είδους δημοκρατικούς κανόνες παιχνιδιού. Αρα λοιπόν, εκείνοι που τους προσκαλούν να εκθέσουν ανοιχτά τις απόψεις τους, στην πραγματικότητα δεν επιδιώκουν τίποτα άλλο, παρά να τους νομιμοποιήσουν.

Βέβαια, όπως διαπιστώνουν πολιτικοί παρατηρητές, δεν είναι δυνατόν να συγκρίνει κανείς την περίπτωση του νεοναζί Μάνφρεντ Ρέντερ, με αυτήν του σουηδικού πανεπιστημίου. Φυσικά, μια διδάκτωρ δεν είναι αδύνατον να συγκριθεί με τη Διεύθυνση της Ανώτατης Ακαδημίας των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ασφαλώς οι αντιδράσεις και στις δυο περιπτώσεις ήταν πολύ διαφορετικές. Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έπρεπε να περάσουν μερικά χρόνια πριν έρθει στο φως της δημοσιότητας η προκλητική υπόθεση του νεοναζί Ρέντερ.

Στη Σουηδία, όμως, η αντίδραση υπήρξε άμεση, ενώ ταυτόχρονα, διενεργούνται οι σχετικές έρευνες για τον εντοπισμό των υπευθύνων, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από συμπάθειες προς τις δεξιές εξτρεμιστικές οργανώσεις. Αλλά, σε τελευταία ανάλυση, υπάρχουν και κοινά σημεία. Γι' αυτό τονίζεται η αναγκαιότητα να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα ενάντια στις δραστηριότητες των νεοφασιστικών δυνάμεων. Και από την άποψη αυτή, σε καμιά περίπτωση δε θα πρέπει να θεωρηθεί λήξασα η συζήτηση, πριν ακόμα αποσαφηνιστούν τα πάντα γύρω από την υπόθεση αυτή.

N. H. - H.