Νέοι φόροι και πολλαπλές φοροεπιβαρύνσεις για τα πλατιά λαϊκά στρώματα επέρχονται με το φορολογικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε χτες στη Βουλή. Το σχετικό κείμενο κινείται με αυστηρότητα στην πεπατημένη της επιβολής όλο και περισσοτέρων φόρων για μισθωτούς - συνταξιούχους και άλλους εργαζόμενους και τη θέσπιση ποικιλόμορφων απαλλαγών για το μεγάλο κεφάλαιο. Με το νομοσχέδιο η κυβέρνηση οριστικοποιεί την άρνησή της για αύξηση του αφορολόγητου ορίου, έστω στα όρια της επίσημης φτώχειας, περιφρονεί το πάγιο αίτημα όλων των συνδικαλιστικών οργανώσεων για τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας και προχωρά ακάθεκτη στα σχέδια βιαιότερης ανακατανομής των εισοδημάτων υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου.

Ο "Ρ" επιχειρεί σήμερα μία, σχεδόν, κατ' άρθρον προσέγγιση του φορολογικού νομοσχεδίου, όπου:

• Στο άρθρο 1 αναφέρεται ότι όσοι αποκτούν εισόδημα από εμπορικές, γεωργικές επιχειρήσεις, ή είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, θα πρέπει αυτοπροσώπως,και όχι ταχυδρομικά, να καταθέσουν τη φορολογική τους δήλωση, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν λάθη κατά τη συμπλήρωση των δηλώσεων.
• Με το άρθρο 2 μειώνεται με πλάγιο τρόπο το όριο των 150 τ.μ. για την απαλλαγή ακινήτων από το φόρο ιδιοκατοίκησης, αφού ως μέρος του ακινήτου θα θεωρείται πλέον και το 20% των αποθηκευτικών χώρων, πάρκινγκ αυτοκινήτων κλπ. Σε ό,τι αφορά το ύψος του φόρου ιδιοκατοίκησης θα υπολογίζεται με βάση την αντικειμενική αξία του ακινήτου που θα πολλαπλασιάζεται με "διορθωτικό συντελεστή", ο οποίος κυμαίνεται από 1,10 μέχρι 1,40. Φόρος ιδιοκατοίκησης επιβάλλεται, όταν η επιφάνεια της κύριας και δευτερεύουσας ή και εξοχικής κατοικίας είναι αθροιστικά μεγαλύτερη των 150 τ. μ.
• Στο άρθρο 3 παρουσιάζεται η νέα φορολογική κλίμακα που θα ισχύει τόσο για τον προσδιορισμό του φόρου όσο και για την παρακράτηση (βλέπε πίνακα). Η νέα κλίμακα είναι τιμαριθμοποιημένη μόλις κατά 5,5%, ενώ ο πληθωρισμός από τότε που ισχύει αυξήθηκε περίπου κατά 50%! Επίσης, η κυβέρνηση έκλεισε τα αυτιά της στο αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος για αύξηση του αφορολόγητου στα 2 εκατομ. δραχμές. Προσπαθώντας να εκτονώσει τις αντιδράσεις που προκαλούν τα μέτρα της, η κυβέρνηση αποφάσισε την αύξηση της φοροέκπτωσης για κάθε παιδί κατά 5 χιλιάδες δραχμές. Ετσι για οικογένεια με 2 παιδιά υπάρχει μείωση φόρου 50 χιλ. δραχμών για 3 παιδία 105 χιλ. δραχμές κλπ.

Σε περίπτωση εφ' άπαξ καταβολής του φόρου, η έκπτωση μειώνεται από 5% σε 2,5%, ενώ αυξάνεται ο συντελεστής φόρου για τις εταιρίες με ονομαστικές μετοχές, μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο από 35% σε 40%. Αυξάνεται η παρακράτηση φόρου για τις επιχειρήσεις από 50% σε 55%, ενώ αυξάνει η παρακράτηση φόρου από 10% σε 15% για τις υπεραποδόσεις επενδύσεων των μαθηματικών αποθεμάτων των ασφαλιστικών εταιριών.

Αυξημένη παρακράτηση φόρου από 15% σε 20% προβλέπεται επίσης και για τις αμοιβές των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς και για τις καθαρές αμοιβές από υπερωριακή εργασία, επιχορηγήσεις, αποζημιώσεις, καθώς και κάθε είδους πρόσθετες αμοιβές. Στο δε καθαρό ποσό των συντάξεων που προέρχονται από ταμεία, επικουρικά, μετοχικά, αρωγής, ή αλληλοβοήθειας επιβάλλεται παρακράτηση 5% για ποσό μέχρι 600 χιλ. δραχμές, 10% για ποσά μέχρι 1.400 χιλ. δραχμές και 15% για ποσά μεγαλύτερα των 1.400 χιλ. δραχμών.

• Με το άρθρο 4 προβλέπονται αυξημένα μέχρι και 13,5% τεκμήρια για κατόχους Ι.Χ. αυτοκινήτων, καθώς και αύξηση τεκμηρίων μέχρι 10,5% για τους κατόχους σκαφών αναψυχής. Για πρώτη φορά θεσπίζεται ετήσιο τεκμήριο δαπάνης για πισίνες από 2 εκατομ. δραχμές για πισίνες μέχρι 60 τ.μ. μέχρι και 8 εκατομ., δραχμές για πισίνες πάνω από 120 τ. μ.
• Με το άρθρο 5 που αναφέρεται στη φορολογία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών με τα "αντικειμενικά" κριτήρια φορολόγησης, αυξάνεται ο συντελεστής μισθωτικής αξίας από 6,75% σε 7,25%, ενώ ο συντελεστής εμπορικότητας παραμένει ως έχει. Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΓΣΕΒΕΕ με τις αλλαγές αυτές προκύπτει αύξηση φόρου μεγαλύτερη από 25% σε σχέση με το 1997. Επιβάλλεται επίσης ετήσιος φόρος 185.000 δραχμές για τουςπωλητές λαϊκών αγορών,ενώ στους παραγωγούς που πωλούν μόνοι τους τα εμπορεύματά τους στις λαϊκές αγορές ο φόρος ανέρχεται σε 145 χιλ. δραχμές.
• Ενα φορολογικό νομοσχέδιο που επιφέρει τέτοιες εκτεταμένες αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος δε θα ήταν άξιο του ονόματός του, αν δεν περιείχε σκανδαλώδεις ρυθμίσεις υπέρ διαφόρων μερίδων του κεφαλαίου. Στο άρθρο 6, λοιπόν, προβλέπεται ότι απαλλάσσεται από το φόρο η εισαγωγή συναλλάγματος που τοποθετήθηκε σε δραχμικές προθεσμιακές καταθέσεις από μη κατοίκους Ελλάδας μέχρι την 31/12/97. Πρόκειται για καθαρά κερδοσκοπικές πράξεις χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων του εξωτερικού σε βάρος της δραχμής, σε περιόδους υψηλών επιτοκίων. Στο ίδιο άρθρο, όμως, προβλέπεται η κατάργηση του αφορολόγητου των καταθέσεων Στεγαστικού Ταμιευτηρίου, που προορίζονται αποκλειστικά για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών!

Με το ίδιο άρθρο επιβάλλεται φόρος 3 τοις χιλίοις αντί για 2 τοις χιλίοις στο συνόλου του Ενεργητικού των Αμοιβαίων Κεφαλαίων και των Εταιριών Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου.

Με το άρθρο 7 το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να μας εξαπατήσει σχετικά με την περιβόητη φορολόγηση των τεχνικών εταιριών. Στη μεν πρώτη παράγραφο του άρθρου αυτού αναφέρεται ότι φορολογείται το 40% της διαφοράς των κερδών των τεχνικών εταιριών, που προκύπτει μεταξύ των τεκμαρτών προσδιορισμένων κερδών και αυτών που προκύπτουν από τα βιβλία των επιχειρήσεων (οι τεχνικές εταιρίες προσδιορίζουν τα κέρδη τους και με τους δύο αυτούς τρόπους). Αμέσως, όμως, από κάτω αναφέρεται ότι η διάταξη αυτή δεν ισχύει για προσωπικές εταιρίες και κοινοπραξίες που έχουν συστήσει ανώνυμες τεχνικές εταιρίες και ΕΠΕ (τεχνικές), όταν είναι ευρέως γνωστό ότι οι μεγάλες τεχνικές εταιρίες συστήνουν κοινοπραξίες για την ανάληψη των δημοσίων έργων.

Στο άρθρο 8 αναφέρεται ότι τα αφορολόγητα αποθεματικά που έχουν συστήσει οι επιχειρήσεις μέχρι 31/12/96, φορολογούνται κατά 40% του συνόλου. Ειδικότερα προβλέπεται ότι τα αφορολόγητα αποθεματικά που έχουν σχηματιστεί από την υπεραξία χρεογράφων φορολογούνται με συντελεστή 17,5%, ενώ τα αποθεματικά των τεχνικών εταιριών με συντελεστή 12,5%.

Με το άρθρο 9 (παρ.1) αλλάζει ο τρόπος απόδοσης του παρακρατούμενου φόρου επί των τόκων των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου και αυξάνεται από 7,5% σε 10% η αυτοτελής φορολόγηση των τόκων, οι οποίοι προκύπτουν από έντοκα γραμμάτια και ομολογίες του ελληνικού δημοσίου, που εκδίδονται από την 1η Γενάρη 1998 και μετά, καθώς και από ανανεώσεις εντόκων γραμματίων, που γίνονται από την παραπάνω ημερομηνία και μετά.

Επίσης, με την παρ. 2 του ίδιου άρθρου επιβάλλεται φόρος με συντελεστή τρία τοις χιλίοις (3%ο) στις πωλήσεις μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών για συναλλαγές που πραγματοποιούνται μέσω αυτού.

• Για φορτηγό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης εθνικών και διεθνών μεταφορών, 400.000 δρχ. Για νομαρχιακό φορτηγό αυτοκίνητο το πιο πάνω ποσό φόρου περιορίζεται κατά 50%.
• Για επιβατικό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης, κατά την πρώτη μεταβίβαση, 900.000 δρχ. Για καθεμία από τις μετέπειτα από αυτή μεταβιβάσεις, 400.000 δρχ. Τα ποσά αυτά μειώνονται κατά 15%, εφόσον το αυτοκίνητο έχει ως έδρα δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό κάτω από 100.000 κατοίκους κατά 25% εφόσον το αυτοκίνητο έχει ως έδρα δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό κάτω από 5.000 κατοίκους. Ως πρώτη μεταβίβαση για την εφαρμογή των διατάξεων της περίπτωσης αυτής θεωρείται η μεταβίβαση που έγινε μετά την 1.1.1997.
• Για τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης, αναλόγως του αριθμού των θέσεων καθημένων επιβατών του οχήματος, ως εξής: για όχημα μέχρι 20 θέσεις 500.000 δρχ. Για όχημα πάνω από 20 θέσεις και μέχρι 50 θέσεις 1 εκατομ. δρχ. Για όχημα πάνω από 50 θέσεις 1.500.000 δρχ.
• Για λεωφορείο δημόσιας χρήσης που ανήκει σε φυσικό πρόσωπο ή σε επιχείρηση οποιασδήποτε νομικής μορφής ή σε κοινοπραξία ή σε κοινωνία, που είναι εντεταγμένο σε ΚΤΕΛ και εκτελεί μεταφορές με κόμιστρο σε: α) υπεραστικές επιβατικές γραμμές αναλόγως του ύψους του μερίσματος που διανεμήθηκε για το μεταβιβαζόμενο λεωφορείο στο προηγούμενο έτος από τη μεταβίβαση ποσό που κυμαίνεται από 600.000 δρχ. έως 1.500.000 δρχ. β) Αστικές επιβατικές γραμμές 500.000 δρχ.
• Για λεωφορείο δημόσιας χρήσης που ανήκει στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) 1 εκατομ. δρχ.

Τα οριζόμενα με την παράγραφο αυτή ποσά φόρου επιβάλλονται για μεταβιβάσεις που πραγματοποιούνται από τη δημοσίευση του νόμου μέχρι την 31.12.1998.

Επίσης, σε κάθε μεταβίβαση του οχήματος αυτοκίνητου δημόσιας χρήσης από επαχθή αιτία, περιλαμβανομένης και της ανταλλαγής του, πριν από τη μεταβίβαση αυτή καταβάλλεται εφάπαξ πάγιο ποσό φόρου για τη μεταβίβαση του πάγιου αυτού στοιχείου και ως εξής:

• Για φορτηγό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης γενικώς 200.000 δρχ.
• Για επιβατικό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης 100.000 δρχ.
• Για τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης αναλόγως του αριθμού των θέσεων καθήμενων επιβατών του οχήματος από 700.000 δρχ. έως 1.600.000 δρχ.
• Για λεωφορείο δημόσιας χρήσης, που είναι ενταγμένο σε ΚΤΕΛ ή ανήκει σε επιχείρηση με οποιαδήποτε νομική μορφή ή κοινοπραξία ή κοινωνία, το οποίο εκτελεί ή εκτελούσε μεταφορές σε αστικές ή υπεραστικές επιβατικές γραμμές, 400.000 δρχ.

Με το άρθρο 12 επιβάλλεται, τέλος, υπέρ του δημοσίου με την ονομασία "τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας", το οποίο βαρύνει τους συνδρομητές των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας. Το τέλος αυτό υπολογίζεται για κάθε μηνιαίο λογαριασμό κάθε σύνδεσης και ορίζεται ως εξής:

• 500 δρχ. για μηνιαίο λογαριασμό μέχρι 10.000 δρχ.
• 1.000 δρχ. για μηνιαίο λογαριασμό από 10.001 - 20.000 δρχ.
• 1.500 δρχ. για μηνιαίο λογαριασμό από 20.001 - 30.000 δρχ.
• 2.000 δρχ. για μηνιαίο λογαριασμό από 30.001 δρχ. και πάνω.

Με το άρθρο 13 αυξάνεται η αξία του ειδικού σφραγιστού χάρτη, στο οποίο συντάσσεται η υπεύθυνη δήλωση του ν.1599/1986, στις 300 δρχ. από 100 δρχ. που ήταν μέχρι σήμερα. Επίσης, καταργούνται τα πάγια τέλη χαρτοσήμου ορισμένων πιστοποιητικών ή βεβαιώσεων, αποδεικτικών εγγράφων και αντιγράφων ή αποσπασμάτων αυτών, όπως είναι τα πιστοποιητικά και οι βεβαιώσεις που εκδίδονται για το συμφέρον των ιδιωτών, που δεν υποβάλλονται σε ανώτερα ή κατώτερα τέλη χαρτοσήμου, καθώς και τα πιστοποιητικά στρατολογικής κατάστασης και αυτά που εκδίδονται με βάση τα ληξιαρχικά βιβλία.

Με το άρθρο 14 ορίζεται μεταξύ άλλων ότι δεν απαλλάσσεται από φόρο ο κύριος ακινήτου που μεταβίβασε το δικαίωμα της επικαρπίας, αν δεν έχει παρέλθει τουλάχιστον πενταετία από τη μεταβίβαση αυτή. Με τη μέχρι σήμερα ισχύουσα νομοθεσία αν ο αγοραστής είχε στην κυριότητά του ακίνητο που πληρεί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς του, κατά δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας δεν απαλλάσσεται από το φόρο. Αντίθετα, απαλλάσσεται από το φόρο αυτός που έχει την υψηλή κυριότητα ακινήτου. Στην πράξη όμως γίνεται ευρείας έκτασης καταστρατήγηση της διάταξης αυτής γιατί ο κύριος ακινήτου που πληρούνται οι στεγαστικές του ανάγκες μπορεί να μεταβιβάσει το δικαίωμα επικαρπίας πριν την αγορά και να τύχει απαλλαγής, επειδή στερείται κατά το χρόνο φορολογίας, το δικαίωμα της επικαρπίας.

Με το άρθρο 30 του νομοσχεδίου, καθίσταται υποχρεωτικό και ρυθμίζεται ενιαία για όλες τις επιχειρήσεις του δημοσίου με μορφή Α.Ε. το ύψος του μερίσματος που οφείλουν να διαθέτουν στο μέτοχο.