Η τραγική μοίρα του υπόθεση ανίερης εκμετάλλευσης

Ο ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ, ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ

Η τραγική μοίρα του υπόθεση ανίερης εκμετάλλευσης

Με αφορμή τα 80χρονα του ΚΚΕ

Του Γιώργη ΜΩΡΑΪΤΗ

Η ΜΕΡΟΣ

Παρανομίας "πικρή γεύση"...

"Ευπαθή" σημεία άλλων δημοσιευμάτων δε θα σχολιάσουμε. Ερχόμαστε, ειδικά, στους δύο συγγραφείς "να γευτούμε την πίκρα" του έργου τους... (Ο αναγνώστης ας μας "χαρίσει" την προσοχή του). Οποιος έκανε στην "παρανομία", οφείλει αυτά τα θέματα να τα προσεγγίζει χωρίς προκατάληψη, με ευαισθησία, ιδίως τις "λεπτές" πτυχές, μα και με αυστηρότητα. (Το σημειώνουμε γιατί συνήθως οι άνθρωποι έχουν την τάση να κρίνουν με ευκολία. Αλλά και για να θυμίσουμε την παροιμία "έξω απ' το χορό ακούς πολλά τραγούδια"). Μην περιμένετε, βέβαια, να κάνουμε "κριτική βιβλίου", με τη συνηθισμένη έννοια. (Τη "φιλολογική" αξιολόγηση την αφήνουμε για τους ειδικούς). Μας ενδιαφέρουν κυρίως η πολιτική και ιδεολογική τους βάση, η ιστορική τους τοποθέτηση, τα μηνύματά τους. (Για να εξηγηθεί καλύτερα και το γιατί η τόση προβολή). Από την άποψη αυτή εξετάζουμε το περιεχόμενό τους και ("χωρίς φόβο και πάθος") τίμια και ειλικρινά λέμε τη γνώμη μας. Προς αποφυγήν δε, κάθε παρεξήγησης, δηλώνουμε ευθύς εξαρχής, ότι δεν είμαστε εμείς εκείνοι που θα αρνηθούν την όποια αξία αυτών των βιβλίων. Οταν μάλιστα, η ύλη τους, (κατά "μείζονα λόγο") περιέχει ντοκουμέντα ή άγνωστα κείμενα του Κόμματος. (Αν και για ορισμένα μπορεί να αμφιβάλλει κανείς ή να αμφισβητεί τη γνησιότητά τους). Ανεξάρτητα από τη χρήση που κάνουν οι συγγραφείς.

"Οι παράνομοι" του Σ. Κασιμάτη είναι ένα πολυσυζητημένο αλλά και αμφιλεγόμενο βιβλίο. Από την πλευρά μας σ' αυτό έχει γίνει κριτική. Δημοσίευσε σειρά άρθρων του Μ. Μαϊλη ο "Ριζοσπάστης" (11 μέχρι 21.5.97) που κάνουν σωστή γενικά εκτίμηση και δίνουν απαντήσεις σε καίρια ζητήματα. Συγκεκριμένα, αναφέρεται:

"Πρόκειται για ένα βιβλίο που χάρη στα στοιχεία και στα ντοκουμέντα που παραθέτει ο Σ. Κ., αναδείχνει τον παράνομο ηρωικό αγώνα του ΚΚΕ, της ΕΠΟΝ, μιας σειράς αριστερών αγωνιστών, μέσα σε συνθήκες εκτελέσεων, στρατοδικείων, κατασκοπολογίας και γενικά οργίου τρομοκρατίας... Ωστόσο, τις θετικές πλευρές των "Παράνομων" τις σκιάζουν οι αντιφάσεις, η αποσιώπηση σημαντικότατων γεγονότων εκείνης της εποχής, η επιφανειακή ανάλυση αρκετών βασικών πολιτικών εξελίξεων και προσώπων, καθώς και μια σειρά λαθεμένα συμπεράσματα, που φτάνουν στα όρια της χοντρής διαστρέβλωσης. Και γράφονται μάλιστα αυτά, σε μια στιγμή, που έχουν μεσολαβήσει τόσο πολλά και τόσο συγκλονιστικά γεγονότα, υπεραρκετά για να βγουν σωστά συμπεράσματα, για να επανεκτιμηθούν ή και αναθεωρηθούν προηγούμενες απόψεις. Τέτοια συμπεράσματα χρήσιμα για το σήμερα και το αύριο δε βγαίνουν από το βιβλίο του Σ. Κ." (Οι υπογραμμίσεις δικές μας). Στα θέματα που αναλύουν τα άρθρα εύστοχη είναι η κριτική: Σε απόψεις του Σ. Κ. για ζητήματα αρχών (δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, επαγρύπνηση, πειθαρχία). Σε αντιλήψεις για την προσωπολατρία και το δογματισμό. Σε πρακτικές, που ο ίδιος και οι στενοί συνεργάτες του (Κ. Φιλίνης, Φ. Λαζάρου) "δαχτυλοδειχτούσαν στελέχη ως χαφιέδες ή υπόπτους και έδιναν σχετικές εκθέσεις στο ΠΓ" κλπ.

Επομένως, εμείς, συμφωνώντας, δε χρειάζεται να επανέλθουμε. Θα περιοριστούμε σε ορισμένες άλλες αναφορές και παρατηρήσεις.

1) Μεγάλο ερωτηματικό γεννιέται για το σκοπό του βιβλίου. Γράφτηκε για να βοηθήσει με τις αναμνήσεις του το Κόμμα και το κίνημα σε μια κρίσιμη καμπή; Θέλησε να φωτίσει ζητήματα και πλευρές ενός "νευραλγικού τομέα" της κομματικής δουλιάς, σε μια πολύ δύσκολη περίοδο; Επιδίωξε με τις εμπειρίες του, από τη θέση που του εμπιστεύτηκε το Κόμμα, να συμβάλει στον πλουτισμό της θετικής και αρνητικής πείρας του; Η κατά κύριο λόγο η όλη συγγραφική του επίδοση απέβλεπε: Στη δικαίωση της προσωπικής του υπόστασης. Στην καταξίωση των απόψεών του. Στη δικαιολόγηση των λαθών του. Πολύ φοβούμαστε πως συμβαίνει το δεύτερο.

2) Στο θέμα Πλουμπίδη ολοφάνερα δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να κάνει αυτοκριτική. Και για τις καταγγελίες του. Και για τα άρθρα του στο "Νέο Κόσμο". Και για την επιμονή του στο χαρακτηρισμό. Κόντρα και στην άποψη του Μπελογιάννη, που τον θεωρούσε υπεράνω πάσης υποψίας. ("Δεν μπορεί, βρε αδερφέ, ένας άνθρωπος που τράβηξε τόσα, να είναι χαφιές"). Αποψη, που δικαιώθηκε απόλυτα στη ζωή. Αλλά και πολύ διδακτική για την ανωτερότητα των κομμουνιστών σε τέτοια ζητήματα ("υπαρξιακά" θα λέγαμε) που κρίνεται η υπόληψη, η τιμή και η ιστορία ενός αγωνιστή. Είναι εξάλλου απορίας άξιο, πώς δε σκέφτηκε, να κάνει τη σύγκριση με τη δική του περίπτωση - όσο κι αν διαφέρει ριζικά - που τόσο του κακοφάνηκε όταν στο εξωτερικό, προσωρινά παραμερίστηκε, για να εξεταστούν καταγγελίες σε βάρος του. Υπόθεση που του "επιτρέπει" - σύμφωνα με τη "μόδα" - να παρουσιάζεται σαν "θύμα" της ηγεσίας που ήταν μέλος της, μετά την 6η Ολομέλεια του 1956. Και να φτάνει στο σημείο να μιλάει για "εξορία" στην Πολωνία. Και να κακοχαρακτηρίζει το κολχόζ "Νέα Ζωή". (Προσβάλλοντας τους Ελληνες αντάρτες, πολιτικούς πρόσφυγες, που το δημιούργησαν, με τη βοήθεια του σοσιαλιστικού κράτους).

3) Σοβαρό ζήτημα (κατά τη γνώμη μας) είναι η δημοσιοποίηση τεράστιου αριθμού κρυπτογραφημάτων, από τα "κλεμμένα" Αρχεία του ΚΚΕ, χωρίς την έγκριση του Κόμματος και χωρίς επιβεβαίωση της εγκυρότητάς τους. Με αποτέλεσμα επιζήμιες εντυπώσεις, τρομερή σύγχυση, πολλά ερωτηματικά για πρόσωπα και πράγματα της παράνομης δουλιάς. Καλλιέργεια της χαφιεδοφοβίας, του συνθήματος "όλοι είναι ύποπτοι" και της αλληλοϋπόβλεψης. Κηλίδωση της υπόληψης εκλεκτών συντρόφων, που εκτελέστηκαν (π.χ., Στέργιος Αναστασιάδης, αναπληρωματικό μέλος του ΠΓ). Ασφαλώς και άλλα, εύκολη "λεία", για εκμετάλλευση, στον ταξικό εχθρό. Μεγάλο μέρος του βιβλίου καλύπτουν τα "σήματα" του Ν. Βαβούδη. (Αλλος αδικημένος, με ανάλογη μεταχείριση, σαν του Πλουμπίδη. Το Κόμμα φυσικά τον αποκατέστησε). Που, όταν ανακαλύφθηκε η κρύπτη του, έκαψε όσα "χαρτιά" πρόλαβε και, για να μην πέσει στα χέρια της Ασφάλειας, αυτοκτόνησε...

4) Αυτό που κάνει, τελείως αυθαίρετα και ανεξέλεγκτα, να γεμίζει σελίδες ολόκληρες με παράνομα "σήματα", (για να αποδείξει τι;) γίνεται για πρώτη φορά. Μέχρι σήμερα δεν αποτόλμησε κανείς. Τα "υλικά" αυτά είναι (και πρέπει να θεωρούνται) "περιουσιακά στοιχεία" του Κόμματος. Αποτελούν μέρος των Αρχείων του ΚΚΕ. Στην ουσία είναι "απόρρητα". (Δεν έχουν αποχαρακτηριστεί). Μόνο υπεύθυνο να τα χειριστεί είναι το Κόμμα. (Εστω κι αν βρίσκονται σε "ξένα χέρια"). Και κανένας άλλος. (Αυτό ισχύει άλλωστε για όλα τα κόμματα). Το ίδιο το ΚΚΕ θα αποφάσιζε αν και πότε θα τεθούν στη διάθεση των μελετητών. Θα ισχυριστεί ότι τα πήρε από το ΑΣΚΙ ("Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας") όπου τα παρέδωσε, το πάλαι ποτέ "ΚΚ Εσωτερικού" που τα έκλεψε το 1968. (Πράγμα που συνεπάγεται και ποινικές κυρώσεις). Αυτό όμως ούτε ως περιουσία του ΚΚΕ τα καταργεί, ούτε "άλλοθι" είναι δυνατό να αποτελεί. Ο συγγραφέας αποφεύγει να σημειώσει ότι είναι "κλεμμένα". Και ότι οι ιδιώτες, τωρινοί "διαχειριστές" τους, τα "έβγαλαν στο σφυρί"!.. (Το αν η ΑΣΚΙ νομίμως φιγουράρει ως "μη κερδοσκοπική εταιρία" δεν αναιρεί το γεγονός ότι για την αντικομμουνιστική προπαγάνδα ξοδεύεται πολύ χρήμα).

"Επί τον τύπον των ήλων"

Ο Δ. Παπαχρίστου δεν ξέφυγε από την "πεπατημένη"!.. (Θλιβερή διαπίστωση. Αλλά έτσι είναι). Ζήλεψε εκείνους - γνωστούς και μη εξαιρετέους - που διαπρέπουν "τας χαλεπάς αυτάς ημέρας" στην αντικομμουνιστική πολεμική. Από την πλευρά μας, στο βιβλίο του, μέχρι στιγμής, δεν έγινε αναφορά ή κριτική. Ούτε καν νύξη. Δεν ήταν τυχαίο. Εδώ πράγματι "σιωπήσαμε". (Είχαμε την υπομονή να περιμένουμε). Αλλωστε, γενικότερα, υπήρξε απάντηση στην (πρωτοφανούς έκτασης, τα τελευταία χρόνια) αντι-ΚΚΕ "έκρηξη", που και αυτός της πρόσφερε "έναυσμα", την πυροδότησε και την τροφοδότησε. (Η αλήθεια να λέγεται).

Και... βρήκε την "κατάλληλη" ευκαιρία! Ο,τι πρέπει για "επιτυχίες" του είδους. (Καθένας το καταλαβαίνει). Δεν ξέρουμε πώς αισθάνονται συγγραφέας και εκδότης. (Κάτι μας θυμίζει το όνομα Π. Σταθάτος, πρώην διευθυντής της "Σύγχρονης Εποχής". Ναι! Οτι ήθελε να στείλει "για πολτοποίηση όλες τις εκδόσεις, που είχαν σχέση με -ισμούς"! Δηλαδή με μαρξισμό, λενινισμό, σοσιαλισμό, διεθνισμό κλπ. Το δήλωνε με καμάρι). Ασφαλώς θα είναι ευχαριστημένοι και πανευτυχείς.

Τώρα, έχουμε κι εμείς το λόγο! (Ας ακουστεί η ταπεινή μας γνώμη. Είτε αρέσει είτε δεν αρέσει). Δε θα διστάσουμε "να θέσουμε τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων"! (Τι να κάνουμε; Αναγκαίο κακό).

Η υπόθεση Πλουμπίδη δεν είναι καθόλου εύκολη. Δεν μπορεί κανείς να ενεργεί "ελαφρά τη καρδία".

Να τη μεταχειρίζεται ανεύθυνα και επιπόλαια. Και προπάντων δεν έχει δικαίωμα να την παραδίνει "βορά" στον ταξικό αντίπαλο, εν ονόματι δήθεν της αποκατάστασης της αλήθειας. Ούτε είναι δουλιά ενός εντελώς αναρμόδιου και μεμονωμένου ατόμου. Είναι αρμοδιότητα αποκλειστική του ΚΚΕ. Μόνο σ' αυτό - και σε κανέναν άλλον - την ανέθεσε ο Πλουμπίδης και απόλυτα την εμπιστεύτηκε. Πρόκειται για αδιαμφισβήτητο γεγονός.

Το Κόμμα μας, την υπόθεση αυτή, την αντιμετώπιζε πάντα με φρόνηση, σύνεση, προσοχή. Και με μεγάλη ευθύνη. Επαιρνε υπόψη τον ιδιότυπο χαρακτήρα της. Στάθμιζε τις παρεμβάσεις των αντιπάλων μας. Διακρινόταν για την ευαισθησία του απέναντι στα μέλη της οικογένειάς του. Συμμεριζόταν τον πόνο, τα συναισθήματα, το δράμα τους. Το απασχόλησε και το απασχολεί σοβαρά. Ποτέ δεν αδιαφόρησε. Παραλείψεις ενδεχομένως υπήρξαν. Αλλά είναι συκοφαντία ότι την "έθαψε" και πολλά άλλα ηχηρά παρόμοια. Ο,τι γραφτό υλικό άφησε ο αείμνηστος σύντροφος, το θεωρεί πολύτιμη παρακαταθήκη. Θα διαφυλαχτεί. Θα ταξινομηθεί και θα αξιοποιηθεί με την ολοκλήρωση της τακτοποίησης των Αρχείων του Κόμματος. Θα έχει τη θέση του στη μελέτη της Ιστορίας του ΚΚΕ.

Με την ευκαιρία πρέπει να γίνει σαφές το εξής: Τα αρχεία του Κόμματος ανήκουν στην Ιστορία. Προορισμός τους είναι να χρησιμοποιηθούν στη μελέτη της Ιστορίας. Πράγμα που σημαίνει, σοβαρή ενασχόληση γι' αυτό το σκοπό. έρευνα επιστημονική, με αξιώσεις, δουλιά συλλογική και υπεύθυνη. Και όχι φυσικά, άντληση απ' τα Αρχεία επιλεγμένων στοιχείων για παραποίηση της Ιστορίας, για αντικομμουνιστική "κατανάλωση", για "πλύση εγκεφάλου". Μερικοί έχουν την απαίτηση από το ΚΚΕ να τα βγάλει "όλα στη φόρα"!.. Ενώ δεν έχουν την ίδια απαίτηση από τα άλλα Κόμματα. Δεν ξέρουμε "πού το βρήκαν γραμμένο"; Και επιμένουν σ' αυτή την παράλογη λογική. Οταν κανένα Κόμμα, όσα χρόνια κι αν περάσουν, δε δίνει στη δημοσιότητα τα Αρχεία του. Οταν και το "Φόρεϊν Οφις", μετά παρέλευση 30ετίας, δημοσιοποιεί επιλεγμένα και μόνον στοιχεία. Φαίνεται ξεχνούν ή θέλουν να ξεχνούν ότι "ο κόσμος είναι ταξικός"...

Η αντίθεση του Παπαχρίστου με το ΚΚΕ και η καχυποψία του με την καθοδήγησή του σήμερα είναι δεδομένη. (Στο βιογραφικό του δεν αναφέρει αν υπήρξε μέλος του Κόμματος). Πιθανόν να ευσταθούν κάποια παράπονά του. Τα προβάλλει όμως σαν πρόσχημα για να δικαιολογήσει "τα αδικαιολόγητα". Δεν μπορούμε να "στέρξουμε" στις αιτιάσεις του. Δεν επιτρέπεται να συναινέσουμε στο "εγχείρημά" του. Δηλαδή στην έκδοση των σημειωμάτων του Πλουμπίδη. Δεν είχε κανένα δικαίωμα. Δεν είχε καμιά εξουσιοδότηση. Η πράξη του αυτή είναι πολιτικά ανεπίτρεπτη και ηθικά ανέντιμη.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ Θ ΜΕΡΟΣ