63ο ΜΕΡΟΣ

Συνεδρίαζε το Σοβιέτ της Πετρούπολης και στο διπλανό δωμάτιο δούλευε η νέα ΚΕΕ, εξέταζε τα διατάγματα και τις αποφάσεις που έφταναν αδιάκοπα από το Σοβιέτ των Επιτρόπων του Λαού, που συνεδρίαζε ένα πάτωμα πιο πάνω. Εδώ εξετάζονταν: η σειρά επικύρωσης και δημοσίευσης των νόμων, ο νόμος για την οχτάωρη εργάσιμη μέρα κι οι "βάσεις του συστήματος της λαϊκής παιδείας", που προτάθηκαν από τον Λουνατσάρσκι. Και στις δύο συνεδριάσεις έπαιρναν μέρος συνολικά μερικές εκατοντάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι οπλισμένοι. Το Σμόλνι ήταν σχεδόν άδειο. Μόνον η φρουρά αγρυπνούσε τοποθετώντας πολυβόλα στα παράθυρα, για να μπορεί να ελέγχει με τα πυρά τα πλευρά.

Στην ΚΕΕ μιλούσε ο αντιπρόσωπος της Βίκζελ:

"Αρνούμαστε να μεταφέρουμε στρατεύματα τόσο της μιας, όσο και της άλλης πλευράς. Στείλαμε στον Κερένσκι αντιπροσωπεία με τη δήλωση, πως αν συνεχίσει την κίνησή του προς την Πετρούπολη, θα κόψουμε όλες τις γραμμές επικοινωνίας του...".

Υστερα από συνήθεια, πρότεινε να συγκληθεί συνδιάσκεψη όλων των σοσιαλιστικών κομμάτων για σχηματισμό νέας κυβέρνησης...

Ο Κάμενεφ απαντούσε πολύ προσεχτικά. Οι μπολσεβίκοι θα ήταν ευτυχείς να πάρουν μέρος σε μια τέτοια συνδιάσκεψη. Ωστόσο το κέντρο του βάρους του ζητήματος δε βρίσκεται στο σχηματισμό κυβέρνησης, μα στον αν θα δεχτεί αυτή η κυβέρνηση το πρόγραμμα του συνεδρίου των Σοβιέτ... Η ΚΕΕ συζήτησε τη διακήρυξη των αριστερών εσέρων και των σοσιαλδημοκρατών διεθνιστών και έκανε δεκτή την πρόταση για αναλογική αντιπροσώπευση στη συνδιάσκεψη, συμπεριλαμβάνοντας ακόμα τους αντιπροσώπους των στρατιωτικών επιτροπών και τα Σοβιέτ των αγροτών...

Στη μεγάλη αίθουσα ο Τρότσκι έκανε απολογισμό των γεγονότων της ημέρας."Προτείναμε στους ευέλπιδες της σχολής Βλαντίμιρ να παραδοθούν", έλεγε. "Θέλαμε ν' αποφύγουμε την αιματοχυσία. Ομως τώρα που το αίμα χύθηκε, υπάρχει μόνο ένας δρόμος: ο αμείλιχτος αγώνας. Το να νομίζει κανείς πως μπορούμε να νικήσουμε με οποιαδήποτε άλλα μέσα, είναι παιδιάστικη αντίληψη. Εφτασε η αποφασιστική στιγμή. Ολοι πρέπει να βοηθήσουν τη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, να την πληροφορήσουν για όλα τα αποθέματα σύρματος, βενζίνας και όπλων... Καταχτήσαμε την εξουσία, τώρα πρέπει να την κρατήσουμε".

Ο μενσεβίκος Γιόφε ήθελε να διαβάσει μια διακήρυξη από μέρους του κόμματός του, όμως ο Τρότσκι αρνήθηκε να επιτρέψει "συζήτηση αρχών".

"Οι διαφωνίες μας λύνονται τώρα στο πεζοδρόμιο", φώναξε. "Το αποφασιστικό βήμα έγινε. Ολοι μας, και ιδιαίτερα εγώ προσωπικά, παίρνουμε πάνω μας την ευθύνη για όλα όσα θα γίνονται...".

Μιλούσαν οι στρατιώτες που είχαν έρθει από το μέτωπο, από την Γκάτσινα. Ενας απ' αυτούς ήταν από τους πρωτοπόρους της 481ης ταξιαρχίας πυροβολικού: "Οταν το μάθουν αυτό στα χαρακώματα θα πουν: να αυτή είναι η κυβέρνησή μας".Ενας εύελπις, από τη Σχολή Ανθυπολοχαγών του Πέτεργκοφσκ, διηγούνταν, πως μαζί με δύο άλλους αρνήθηκαν να πολεμήσουν ενάντια στα Σοβιέτ και πως οι σύντροφοι, γυρνώντας από τη μάχη στα Χειμερινά Ανάκτορα, τον έβγαλαν επίτροπό τους και τον έστειλαν στο Σμόλνι να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην πραγματική επανάσταση.

Και ξανά στο βήμα ο Τρότσκι, κάπως ξαναμμένος, δίνοντας διαταγές, απαντώντας σε ερωτήματα:

"Η μικροαστική τάξη για να τσακίσει τους εργάτες, τους στρατιώτες και τους αγρότες, είναι έτοιμη να 'ρθει σε συμφωνία και με τον ίδιο το διάβολο", είπε. Τις δύο τελευταίες μέρες παρατηρήθηκαν πολλές περιπτώσεις μεθυσιού. "Να μην πίνετε, σύντροφοι! Υστερα από τις 8 η ώρα το βράδυ δεν πρέπει να βγαίνει κανένας έξω, εκτός από κείνους που είναι σκοπιά και πάντα με την εξάρτυση. Πρέπει να ερευνηθούν όλοι οι χώροι όπου υπάρχει η πιθανότητα να βρίσκονται αποθέματα δυνατών ποτών και να καταστραφούν όλα τα οινοπνευματώδη. Κανένα έλεος σ' όποιον πουλάει κρασί...".

Η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή έστειλε να ειδοποιήσει τους αντιπροσώπους της αχτίδας του Βίμποργκ και κατόπιν τους αντιπροσώπους του εργοστασίου Πουτίλοφ. Εκείνοι ήρθαν βιαστικά.

"Για κάθε σκοτωμένο επαναστάτη, δήλωσε ο Τρότσκι, θα σκοτώνουμε πέντε αντεπαναστάτες".

Τραβήξαμε ξανά για την πόλη. Το Δημαρχείο έλαμπε από τα φώτα και ολόκληρες μάζες ξεχύνονταν προς τα κει. Στο κάτω πάτωμα ακούγονταν λυγμοί και θλιμμένες φωνές, το πλήθος μαζεύτηκε γύρω από την ανακοίνωση με τον κατάλογο των ευέλπιδων που σκοτώθηκαν στη μάχη, ή, σωστότερα, που υπολόγιζαν ότι σκοτώθηκαν στη μάχη, γιατί πολύ σύντομα, πολλοί απ' αυτούς τους νεκρούς, βρέθηκαν σώοι και αβλαβείς... Πάνω στην αίθουσα "Αλεξαντρόφ", συνεδρίαζε η Επιτροπή Σωτηρίας.

Εδώ έβλεπε κανείς χρυσοκόκκινες επωμίδες αξιωματικών, γνωστά πρόσωπα μενσεβίκων και εσέρων διανοουμένων, τραπεζίτες και διπλωμάτες με σκληρά μάτια και με πολυτελή και χωρίς γούστο κοστούμια, παραβρίσκονταν ακόμα και υπάλληλοι του παλιού καθεστώτος και κομψά ντυμένες γυναίκες...

Εκαναν αποκαλύψεις οι τηλεφωνήτριες. Η μια μετά την άλλη ανέβαιναν στο βήμα οι φανταχτερά ντυμένες κοπέλες, που μιμούνταν τρόπους κοσμικής συμπεριφοράς, με εξαντλημένα πρόσωπα και με παλιά παπούτσια... Κοκκίνιζαν από ευχαρίστηση καθώς τις χειροκροτούσε το "εκλεκτό" κοινό της Πετρούπολης, οι αξιωματικοί, οι πλούσιοι, οι γνωστοί πολιτικοί παράγοντες. Η μια ύστερα από την άλλη μιλούσε για τα μαρτύριά της στα χέρια του προλεταριάτου και ορκιζόταν να μείνει πιστή στο παλιό που ήταν τόσο γερό και σίγουρο...

Στην αίθουσα "Νικολάεφσκι" συνεδρίαζε ξανά το Δημοτικό Συμβούλιο. Ο δήμαρχος αφηγούνταν με πειστικό τόνο πως τα συντάγματα της Πετρούπολης αρχίζουν να ντρέπονται για τις ενέργειές τους, η προπαγάνδα κάνει τη δουλιά της... Εμπαιναν κι έβγαιναν οι απεσταλμένοι. Εφερναν νέα για τις μπολσεβίκικες θηριωδίες και τις δολοφονίες, προσπαθούσαν να σώσουν τους ευέλπιδες, ερευνούσαν... "Οι μπολσεβίκοι", έλεγε ο Τρουπ, "θα νικηθούν με την ηθική δύναμη, κι όχι με τις λόγχες...".

Στο μεταξύ στο επαναστατικό μέτωπο δεν ήταν όλα ρόδινα. Ο εχθρός κίνησε θωρακισμένες αμαξοστοιχίες εξοπλισμένες με πολυβόλα. Τα σοβιετικά τμήματα, που αποτελούνταν κυρίως από ανεκπαίδευτους κοκκινοφρουρούς, δεν είχαν ούτε αξιωματικούς, ούτε συγκεκριμένο σχέδιο δράσης. Σ' αυτούς είχαν προσχωρήσει συνολικά πέντε χιλιάδες ταχτικός στρατός. Τα υπόλοιπα τμήματα της φρουράς είτε τηρούσαν την τάξη στην πόλη, είτε δεν μπορούσαν ακόμα ν' αποφασίσουν με ποια πλευρά θα ταχθούν. Στις δέκα το βράδυ ο Λένιν μίλησε στη συνέλευση των εκπροσώπων των συνταγμάτων της φρουράς, κι αυτοί, με συντριπτική πλειοψηφία, αποφάσισαν να πάρουν μέρος στον αγώνα. Σχηματίστηκε επιτροπή από πέντε στρατιώτες - κάτι σαν γενικό επιτελείο - και νωρίς το πρωί τα συντάγματα σε πλήρη τάξη μάχης βγήκαν από τους στρατώνες. Τα συνάντησα, όταν πήγαινα στο σπίτι. Με το ρυθμικό και σταθερό βήμα των παλαίμαχων μαχητών βάδιζαν, λόγχη με λόγχη, σε υπέροχη στοίχιση, στους έρημους δρόμους της καταχτημένης πόλης...

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 64ο ΜΕΡΟΣ