Είναι, μάλλον, πρωτοφανές. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του ελληνικού αστικού Κοινοβουλίου η καταψήφιση από την αξιωματική αντιπολίτευση, επί της αρχής, ενός νομοσχεδίου, δε λειτούργησε τόσο απόλυτα ΥΠΕΡ του συνόλου των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου που τυπικά καταψηφίστηκε. Για την κατανόηση του προβλήματος, ας ξεκαθαριστεί ότι καθοριστικό είναι το ποιος ψηφίζει, τι ψηφίζει και σε ποια στιγμή. Στην προκειμένη περίπτωση, το νομοσχέδιο είναι ο γνωστός "Καποδίστριας". Αυτός που καταψήφισε επί της αρχής είναι και η ΝΔ. Η οποία, όμως, στη συνέχεια δήλωσε ότι δε θα συμμετάσχει στη συζήτηση κατ' άρθρο. Με ένα το κρατούμενο, την πλειοψηφία που διαθέτει η κυβέρνηση - ενισχυμένη και με τις ψήφους του ΣΥΝ - ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα παρακάτω δεδομένα:

Η ΝΔ έχει κάνει καθαρό σε όλους τους τόνους ότι δε διαφωνεί επί της ουσιαστικής ιδεολογικής αρχής του νομοσχεδίου. Εχει αποδεχτεί τις κατευθύνσεις της ΕΕ για "λιγότερο κράτος", υπό την έννοια του μικρότερου οικονομικού κόστους λειτουργίας του κράτους, με παράδοση σημαντικών τομέων του (παιδεία, υγεία, πρόνοια κλπ.), στους ιδιώτες και την ΤΑ και γενικότερα με έναν παρεμβατικό χαρακτήρα ενίσχυσης της ασυδοσίας του ιδιωτικού κεφαλαίου. Εχει αποδεχτεί, ως γενικό πλαίσιο πολιτικής, ό,τι ορίζει η ΕΕ είτε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, είτε με τα συνεπαγόμενά της. Εχει, επίσης, αποδεχτεί την κατεύθυνση για ένα "κράτος - στρατηγείο", με μεταφορά προς τα κάτω, δηλαδή στην ΤΑ, της ευθύνης για την άσκηση πολιτικής σε σημαντικούς τομείς.

Εχει, δηλαδή, αποδεχτεί στο σύνολό της την πολιτική, εντός της οποίας είναι υποχρεωμένη να κινηθεί και η Αυτοδιοίκηση ως μέρος της εξουσίας της κεντρικής κρατικής διοίκησης που εκχωρείται συνταγματικά προς τα κάτω. Πού διαφωνεί η ΝΔ; Σύμφωνα με τις δηλώσεις και του αρχηγού της, η διαφωνία εντοπίζεται στο "εθελοντικό" ή όχι των συνενώσεων, οι οποίες όμως γίνονται στα πλαίσια μιας πολιτικής, την οποία αποδέχεται ως γενική κατεύθυνση. Επιμέρους διαφωνίες έχει διατυπώσει η ΝΔ για το εκλογομαγείρεμα που αποτυπώνεται στο άρθρο 1 του νομοσχεδίου, το οποίο αφορά τη χωροταξία των νέων δήμων.

Αναγκαστικά, η ΝΔ, με βάση το πού πραγματικά διαφωνεί (στο εκλογομαγείρεμα) και πού δε διαφωνεί (στη γενική πολιτική κατεύθυνση), θα μπορούσε να δώσει τη μάχη στη Βουλή, τουλάχιστον σ' αυτό που λέει ότι διαφωνεί, στο άρθρο 1. Στο άρθρο, δηλαδή, για το οποίο η κυβέρνηση δε θέλει να γίνει καμία συζήτηση. Σ' αυτό ακριβώς, όμως, το άρθρο, η ΝΔ αφήνει την κυβέρνηση να παίξει μόνη της, με τον ΣΥΝ να "διαφωνεί" τυπικά για το αν "ένα χωριό κάπου" έπρεπε να συμμετέχει στο δήμο που προβλέπει το νομοσχέδιο ή σε κάποιον άλλο. Κουβέντα δεν έχει να πει η ΝΔ και για μία σειρά ακόμα σοβαρά ζητήματα που περιέχονται σε άλλα άρθρα του νομοσχεδίου, όπως το εκλογικό σύστημα που παραμένει ενισχυμένη αναλογική και τα εργασιακά δικαιώματα που τινάζονται στον αέρα. Στην πραγματικότητα, η ΝΔ, με βάση και την τακτική που επέλεξε να ακολουθήσει στη Βουλή, αποδεικνύει ότι δε διαφωνεί σε κανένα, μα κανένα σημείο με τον "Καποδίστρια". Απλά, καταγράφει, για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους, μια αόριστη διαφωνία και επιβεβαιώνει, όμως, ταυτόχρονα τον υπουργό Εσωτερικών, που δήλωσε πως τα στελέχη της ΝΔ είναι, ουσιαστικά, υπέρμαχα του κυβερνητικού σχεδιασμού. Επί της ουσίας, η ΝΔ με τη στάση της έκανε καθαρό πως ακόμα και σε μικροκομματικό επίπεδο, αυτός ο σχεδιασμός μπορεί να δίνει σήμερα προβάδισμα στο ΠΑΣΟΚ, αύριο, όμως, με μια κυβερνητική αλλαγή στα πλαίσια του δικομματισμού, ευνοεί και την ίδια. Την ευνοεί πριν απ' όλα στην εφαρμογή της μίας και ενιαίας πολιτικής, που είναι και δική της, που θα κληθεί αν γίνει κυβέρνηση να εφαρμόσει, αυτήν του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή της ΕΕ.

Το αν αυτό το "κομπρεμί" θα "περπατήσει" και στη ζωή, θα κριθεί από το ίδιο το λαϊκό κίνημα, που πλέον έχει αρκετά εφόδια - στοιχεία για να βάλει τον κάθε κατεργάρη στον πάγκο του...