16ο ΜΕΡΟΣ

Στους στρατώνες και τις εργατικές συνοικίες οι μπολσεβίκοι διέδιδαν το σύνθημά τους: "Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ!" και οι πράκτορες των σκοτεινών δυνάμεων υποκινούσαν το λαό να σφάξει τους Εβραίους, τους μαγαζάτορες και τους αρχηγούς των σοσιαλιστών...

Από τη μια μεριά ήταν τα εμπρηστικά άρθρα του μοναρχικού τύπου, κι από την άλλη η βροντερή φωνή του Λένιν: "Εξέγερση!... Δεν πρέπει να περιμένουμε περισσότερο!".

Ακόμα κι ο αστικός τύπος ανησύχησε. Η εφημερίδα "Χρηματιστηριακές Υποθέσεις" αποκαλούσε την μπολσεβίκικη προπαγάνδα απόπειρα ενάντια στα "βασικά θεμέλια της κοινωνίας, ενάντια στο απαραβίαστο του ατόμου και το σεβασμό της ατομικής ιδιοκτησίας".

Περισσότερο όμως απ' όλους έσταζαν φαρμάκι οι "μετριοπαθείς" σοσιαλιστικές εφημερίδες. "Οι μπολσεβίκοι είναι οι πιο επικίνδυνοι εχθροί της επανάστασης", τόνιζε η "Υπόθεση του Λαού". Η μενσεβίκικη "Ημέρα" έγραφε: "Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να υπερασπίσει τον εαυτό της και μας". Η εφημερίδα του Πλεχάνοφ "Ενότητα" εφιστούσε την προσοχή της κυβέρνησης στο γεγονός ότι οι εργάτες της Πετρούπολης εξοπλίστηκαν κιόλας και απαιτούσε αποφασιστικά μέτρα ενάντια στους μπολσεβίκους.

Και η κυβέρνηση γινόταν κάθε μέρα όλο και πιο ανίσχυρη. Ακόμα κι η αυτοδιοίκηση της πόλης κατέρρευσε. Οι στήλες των εφημερίδων ήταν γεμάτες από ειδήσεις για θρασύτατες ληστείες και φόνους, οι εγκληματίες όμως παρέμεναν ατιμώρητοι...

Από την άλλη πλευρά οι ένοπλες εργατικές περιπολίες φύλαγαν τις νύχτες τους δρόμους, καταδίωκαν τους πλιατσικολόγους και κατάσχεταν κάθε όπλο που έπεφτε στα χέρια τους.

Την 1η του Νοέμβρη (19 Οχτώβρη) ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής της περιοχής της Πετρούπολης συνταγματάρχης Πολκόβνικοφ έβγαλε την παρακάτω διαταγή:

"Παρά τις δύσκολες μέρες που περνάει η χώρα, στην Πετρούπολη συνεχίζονται οι ανεύθυνες εκκλήσεις για ένοπλες ενέργειες και πογκρόμ και συνάμα κάθε μέρα πληθαίνουν οι λεηλασίες και οι ασχημίες.

Η κατάσταση αυτή αποδιοργανώνει τη ζωή των πολιτών και εμποδίζει την κανονική αυτή αποδιοργανώνει τη ζωή των πολιτών και εμποδίζει την κανονική λειτουργία των κυβερνητικών και κοινωνικών οργάνων.

Με τη συναίσθηση της ευθύνης και του καθήκοντος απέναντι στην πατρίδα διατάσσω:

1. Κάθε στρατιωτικό τμήμα σύμφωνα με τις ειδικές οδηγίες στα όρια της περιοχής του να παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια στα όργανα αυτοδιοίκησης της πόλης, στους κομισάριους και στην πολιτοφυλακή, για τη φρούρηση των κρατικών και κοινωνικών ιδρυμάτων.

2. Σε συνεργασία με το διοικητή της περιφέρειας και τον εκπρόσωπο της πολιτοφυλακής της πόλης να οργανωθούν περιπολίες και να παρθούν μέτρα για τη σύλληψη των εγκληματικών στοιχείωνκαι των λιποταχτών.

3. Ολα τα άτομα που εμφανίζονται στους στρατώνες και καλούν σε ένοπλη δράση και πογκρόμ, να συλλαμβάνονται και να οδηγούνται στο 2ο διοικητή της πόλης.

4. Απαγορεύονται οι διαδηλώσεις, τα συλλαλητήρια και οι πομπές στους δρόμους.

5. Οι ένοπλες ενέργειες και τα πογκρόμ να αντιμετωπίζονται αμέσως μ' όλες τις ένοπλες δυνάμεις που υπάρχουν στη διάθεσή μας.

6. Να προσφέρεται βοήθεια στους κομισάριους για τη ματαίωση των αυθαίρετων ερευνών και συλλήψεων.

7. Για ό,τι ήθελε συμβεί στον τομέα διάταξης των τμημάτων σας ν' αναφέρεστε αμέσως στο επιτελείο της περιοχής.

Καλώ τις επιτροπές των τμημάτων κι όλες τις στρατιωτικές οργανώσεις να βοηθήσουν τους διοικητές να εκπληρώσουν τα καθήκοντα που τους ανατέθηκαν".

Ο Κερένσκι δήλωσε στο Σοβιέτ της Δημοκρατίας ότι η προσωρινή κυβέρνηση είναι καλά ενημερωμένη για την προπαγάνδα που κάνουν οι μπολσεβίκοι κι ότι είναι αρκετά ισχυρή για να τα βγάλει πέρα με οποιαδήποτε διαδήλωση. Κατηγόρησε τις εφημερίδες "Νέα Ρωσία" και "Εργατικό Δρόμο" για παρόμοια εγκληματική δράση. "Η απόλυτη ελευθερία του τύπου, όμως, συνέχισε ο Κερένσκι, δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση να πάρει μέτρα ενάντια στα ψέματα του τύπου... " (1). Δηλώνοντας πως ο μπολσεβικισμός και ο μοναρχισμός είναι μόνον διαφορετικές εκδηλώσεις μιας και της ίδιας προπαγάνδας, που εξυπηρετεί την αντεπανάσταση και που τόσο πολύ την επιθυμούν οι σκοτεινές δυνάμεις, συνέχισε:

"Εγώ είμαι καταδικασμένος. Μου είναι όμως αδιάφορο ό,τι κι αν μου συμβεί, κι έχω το θάρρος να δηλώσω, ότι όλο το μυστικό για τα γεγονότα βρίσκεται στην πρωτοφανή προβοκάτσια που δημιούργησαν στην πόλη οι μπολσεβίκοι".

Μέχρι τις 2 του Νοέμβρη (20 Οχτώβρη) είχαν έρθει για το συνέδριο των Σοβιέτ συνολικά δεκαπέντε αντιπρόσωποι. Την άλλη ημέρα έφτασαν τους εκατό και το επόμενο εικοσιτετράωρο, τους εκατόν εβδομήντα πέντε. Απ' αυτούς οι εκατόν τρεις ήταν μπολσεβίκοι... Για να υπάρχει απαρτία όμως χρειάζονταν τετρακόσιοι αντιπρόσωποι. Κι ως το συνέδριο υπολείπονταν μόνον τρεις μέρες...

Βρισκόμουνα όλη την ώρα σχεδόν στο Σμόλνι. Ηταν δύσκολο πια να φτάσει κανείς εδώ. Στις εξώπορτες στέκονταν διπλή αλυσίδα από σκοπούς και μπροστά στην κύρια είσοδο υπήρχε μια μακριά σειρά από ανθρώπους που περίμεναν άδεια. Στο Σμόλνι επέτρεπαν να μπουν από τέσσερις άνθρωποι μαζί, αφού πρώτα εξακρίβωναν ποιος ήταν ο καθένας και μαθαίναν για ποια δουλιά ήρθε. Εδιναν άδειες, όμως το σύστημα άλλαζε πολλές φορές την ημέρα, γιατί οι κατάσκοποι καθημερινά σοφίζονταν διάφορους τρόπους για να μπουν στο μέγαρο...

Μια φορά, πηγαίνοντας στο Σμόλνι, είδα μπροστά μου στην εξώπορτα τον Τρότσκι με τη γυναίκα του. Τους σταμάτησε ο σκοπός. Ο Τρότσκι ανακάτεψε όλες τις τσέπες του, αλλά στάθηκε αδύνατο να βρει την άδεια.

Δεν πειράζει, είπε στο τέλος. Εμένα με ξέρετε. Το επίθετό μου είναι Τρότσκι.

"Πού είναι η άδεια; απάντησε με πείσμα ο στρατιώτης. Η είσοδος απαγορεύεται, δεν ξέρω κανένα επίθετο εγώ".

"Μα εγώ είμαι ο πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης".

"Ε, λοιπόν, απάντησε ο στρατιώτης, αφού είστε τέτοιο σπουδαίο πρόσωπο, θα πρέπει να σας βρίσκεται έστω και ένα μικρό χαρτάκι".

Ο Τρότσκι ήταν πολύ υπομονετικός. "Οδηγήστε με στο διοικητή", είπε. Ο στρατιώτης δίσταζε και μουρμούριζε πως δεν μπορεί ν' ανησυχεί το διοικητή για το χατίρι του κάθε περαστικού. Στο τέλος όμως, γνέφοντας με το κεφάλι του, κάλεσε τον κινητό σκοπό. Ο Τρότσκι του εξήγησε τη δουλιά που είχε. "Το επίθετό μου είναι Τρότσκι", επανέλαβε.

"Τρότσκι... " έκανε ο σκοπός ξύνοντας το σβέρκο του. "Κάπου τ' άκουσα αυτό το όνομα... " πρόφερε αργά. "Αντε, καλά περάστε, σύντροφε".

Στο διάδρομο έπεσα πάνω στον Καραχάν, μέλος της ΚΕ των μπολσεβίκων (2). Αυτός μου διηγήθηκε, τι είδους θα είναι η νέα κυβέρνηση:

"Ευλύγιστη στην οργάνωση, ευαίσθητη στη λαϊκή θέληση, που θα εκφράζεται από τα Σοβιέτ και θα παρέχει την πιο μεγάλη ελευθερία στην τοπική πρωτοβουλία. Σήμερα η προσωρινή κυβέρνηση δένει την τοπική δημοκρατία, όπως ακριβώς γινόταν τον καιρό του τσάρου... Στην καινούρια κοινωνία η πρωτοβουλία θα ξεκινάει από κάτω. Οι μορφές της διοίκησης θα καθοριστούν σύμφωνα με το καταστατικό του σοσιαλδημοκρατικού εργατικού κόμματος της Ρωσίας. Βουλή θα είναι η καινούρια ΚΕΕ, που θα είναι υπεύθυνη απέναντι στο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, το οποίο πρέπει να συνέρχεται πολύ συχνά. Τα υπουργεία δε θα τα διευθύνουν ξεχωριστοί υπουργοί αλλά συλλογικά όργανα, άμεσα υπεύθυνα μπροστά στα Σοβιέτ".

(1) Αυτή η δήλωση δεν ήταν απόλυτα ειλικρινής. Τον Ιούλη η προσωρινή κυβέρνηση έκλεισε τις μπολσεβίκικες εφημερίδες και τώρα ετοιμαζόταν να κάνει πάλι το ίδιο. Τζον Ριντ.

(2) Ο Καραχάν δεν ήταν μέλος της ΚΕ. Σύντ.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 17ο ΜΕΡΟΣ