Μέχρι τώρα, ανεξάρτητα εάν στην κυβέρνηση ήταν η ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ, οι ναυτεργάτες δέχθηκαν τακτικά επιθέσεις για την αφαίρεση δικαιωμάτων, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα μια προκλητική αδιαλλαξία απέναντι στα αιτήματά τους. Τη δεκαετία του 1980, μειώθηκαν δύο φορές οι οργανικές συνθέσεις, αυξήθηκε το ποσοστό των αλλοδαπών στο 40% του πληρώματος των πλοίων, επιχειρήθηκε να αυξηθεί το όριο συνταξιοδοτικής ηλικίας και να αυξηθεί η φορολογία. Το ίδιο επαναλήφθηκε και κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ, την τριετία 1990 - 1993. Είχαμε τότε νέα μείωση των οργανικών συνθέσεων και αύξηση της φορολογίας επί των συντάξεων πείνας. Το 1995, το ΠΑΣΟΚ καταργεί τον ειδικό τρόπο φορολογίας και επιβάλλει φορομπηχτική αύξηση 60% σε βάρος των αξιωματικών του εμπορικού ναυτικού. Στη συνέχεια, ανοίγει διάπλατα το δρόμο για την άλωση της ακτοπλοϊας από τις πολυεθνικές. Παρά τις δυσκολίες που δημιουργεί η κατάσταση στην Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία, οι ναυτεργάτες αντιστάθηκαν με αγώνες που συγκλόνισαν τη χώρα.
Σήμερα το ναυτεργατικό κίνημα βρίσκεται μπροστά σε μια νέα κατάσταση. Η συντονισμένη επίθεση που δέχεται από την κυβέρνηση και τους εφοπλιστές δεν αμφισβητεί απλά κάποια δικαιώματα. Τα αμφισβητεί όλα! Αυτή είναι η προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης Σημίτη προς τους εφοπλιστές. Αυτό υπηρετεί η υπερπροβολή του ζητήματος της "ανταγωνιστικότητας" του ελληνικού πλοίου και οι κινήσεις αλλαγής σημαίας. Πρώτο μετεκλογικό δείγμα αυτής της πολιτικής, είναι το φορολογικό νομοσχέδιο που αυξάνει τη φορολογία, προβλέποντας να φθάσει ο φορολογικός συντελεστής το 1999 στο 15%. Πετιούνται, έτσι, στην άκρη ο συναλλαγματοφόρος χαρακτήρας του κλάδου και οι ιδιαιτερότητες του ναυτικού επαγγέλματος. Πετιούνται οι "υποσχέσεις" του υπουργείου Οικονομικών για επανεξέταση των φορομπηχτικών μέτρων του 1995. Από παλιότερα, οι εφοπλιστές έγραψαν στα μαύρα κατάστιχα τα κατώτερα πληρώματα. Ο αφελληνισμός και η εκμετάλλευση της "μαύρης εργασίας" χτύπησαν και τους αξιωματικούς. Ιδιαίτερα τις θέσεις του Γ μηχανικού, Γ πλοιάρχου, ηλεκτρολόγων και ασυρματιστών. Η παρανομία οργιάζει. Το ποσοστό των Ελλήνων στα υπό ελληνική σημαία πλοία κατά κανόνα είναι χαμηλότερο από το 40% που προβλέπει ο νόμος για τους χαμηλόμισθους αλλοδαπούς. Συνειδητά, με ευθύνη του ΥΕΝ, οι όροι του νόμου έχουν αντιστραφεί. Οι οργανικές συνθέσεις, που καθορίζουν τον αριθμό του πληρώματος, μειώθηκαν κατά τη διάρκεια των χρόνων 1978, 1983, 1986, 1990 και θυσιάστηκαν χιλιάδες θέσεις εργασίας στο βωμό της "ανταγωνιστικότητας". Η σύνθεση για φορτηγά ποντοπόρα πλοία 15.000 μέχρι 40.000 κόρους ολικής χωρητικότητας (κοχ) πρόβλεπε το 1978 27 - 30 ναυτεργάτες και το 1990 18. Στα πλοία 40.000 μέχρι 80.000 κοχ, πρόβλεπε 32 ναυτεργάτες, το 1978 και το 1990 20. Υπήρχαν 6 - 7 ναύτες, βοηθός μαγείρου, βοηθοί θαλαμηπόλου, καθαριστές και τώρα ...αγνοούνται. Υπήρχαν 2 - 3 Γ μηχανικοί και τώρα προβλέπεται ένας. Οι δόκιμοι αξιωματικοί της μηχανής και του καταστρώματος έχουν μετατραπεί σε μπαλαντέρ. Λιπαντής ή δόκιμος μηχανικός γράφει η οργανική σύνθεση για τα ποντοπόρα πλοία. Αν δεν "προσφέρεται" ανθυποπλοίαρχος, ναυτολογείται δόκιμος πλοίαρχος.
Τη μείωση των συνθέσεων ακολουθεί πάντα η μείωση των θέσεων απασχόλησης και γίνεται καταγέλαστο το επιχείρημα ότι με τα προνόμια προς τους εφοπλιστές θα έρθουν κι άλλα πλοία, πολλά πλοία στην ελληνική σημαία και θα αυξηθούν οι θέσεις εργασίας. Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Τα προνόμια και η ασυδοσία φέρνουν νέα προνόμια και διευρύνουν την ασυδοσία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Ισχυροποιούν τη θέση του εφοπλιστικού κεφαλαίου που εκμεταλλεύεται μέχρι κεραίας το φαύλο αυτό κύκλο. Σήμερα ο στόχος είναι διάλυση. Κατάργηση, ουσιαστικά, των οργανικών συνθέσεων. Καμία δέσμευση για τη ναυτολόγηση των κατωτέρων πληρωμάτων με μία ίσως "υποχρέωση" απασχόλησης ενός πυρήνα πέντε - έξι Ελλήνων αξιωματικών. Οι συνέπειες θα είναι τραγικές. Και άμεσα και μακροπρόθεσμα. Χιλιάδες εργαζόμενοι στη θάλασσα θα καταδικασθούν στην ανεργία. Το ΝΑΤ θα τιναχτεί στον αέρα. Η εθνική οικονομία θα στερηθεί ένα μεγάλο μέρος του ναυτιλιακού συναλλάγματος. Το αν ή όχι θα προωθηθούν αυτά και άλλα αντιναυτεργατικά μέτρα, θα εξαρτηθεί από την αντίσταση που θα προβληθεί, από την ανάπτυξη των αγώνων. Η εμπειρία τονίζει την ανάγκη της επαγρύπνησης και της άσκησης μεγαλύτερης πίεσης των ναυτεργατών προς την ΠΝΟ. Η κυβέρνηση και οι εφοπλιστές έχουν δώσει τις απαντήσεις τους. Ο αγώνας του ναυτεργατικού κόσμου είναι αγώνας επιβίωσης του κλάδου. Η 48ωρη απεργία επιβάλλεται να γίνει η αρχή ενός μαζικού και αποφασιστικού αγώνα. Αλλη επιλογή δεν υπάρχει. Η κυβέρνηση μπορεί να εμποδιστεί και να αναγκαστεί να υποχωρήσει, εάν και οι ναυτεργάτες οργανώσουν καλά τα δικά τους "μπλόκα" στην Ελλάδα και σε όλη την υδρόγειο.
* Ο Γιώργης Μαρίνος είναι μέλος του Γραφείου της ΚΟΝ του ΚΚΕ