Μίλησε στο αμφιθέατρο της ΓΣΕΕ. Αυτή η εμφάνιση είναι και η πιο συμβολική για την υπόσταση του Γάλλου αυτού κοινωνιολόγου, σε σχέση με το μοντέλο του μαχητικού διανοούμενου, που κατεβαίνει στις διαδηλώσεις των εργαζομένων, αλληλέγγυου με το μαχόμενο κόσμο της εργασίας. Ο ίδιος είχεσυμπαρασταθεί τους Γάλλους απεργούς πέρσι, το Δεκέμβρη, στις παρατεταμένες και πρωτόγνωρες σε όγκο απεργίες.

Πέρα από τις - αρκετά κοινότοπες - διαπιστώσεις του ομιλητή γύρω από τα μύρια κακά και την επιδεινούμενη πορεία του κόσμου επί καπιταλισμού, τοποθετεί το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα στο χώρο του νεοφιλελευθερισμού. Καθένας μπορεί να αναρωτηθεί ποιο είναι το πρόβλημα. Το ζουμί βρίσκεται στις"εναλλακτικές" προτάσεις του, τις οποίες μάθαμε από τον ίδιο στην ομιλία του στη ΓΣΕΕ, αλλά και από τη συλλογή των συνεντεύξεων και κριτικών του έργου του, που δόθηκε σ' ένα φάκελο για τους εκπροσώπους κομμάτων, φορέων και εφημερίδων που παραβρέθηκαν στο αμφιθέατρο της ΓΣΕΕ στις 16.10.96.

***

***

Το κράτος, για τον Π. Μπουρντιέ, αυτονομείται και καταργείται από το νεοφιλελευθερισμό, βοηθούμενο από τους "σοσιαλιστές".

Το κράτος, ωστόσο,γέννημα της ταξικής κοινωνίας, μπορεί να ενισχύει ή να μειώνει κάποιες λειτουργίες του ανάλογα με τις ανάγκες των κυρίαρχων, παραμένει σε οποιαδήποτε μορφή το όργανο, με το οποίο οι κυρίαρχοι επιβάλλονται στους άλλους εκμεταλλευόμενους και, βέβαια, σ' ένα βαθμό μπορεί να φαίνεται ότι τοποθετείται πάνω από ολόκληρη την κοινωνία, αλλά ποτέ δεν αυτονομείται απ' αυτήν και σίγουρα είναι ο μοχλός ταξικής κυριαρχίας. Η "Αριστερά" κατά τον Π. Μπουρντιέ "νομιμοποίησε, εφαρμόζοντάς την, την ίδια πολιτική που είχε ως αποστολή της να αμφισβητήσει".

Ποια όμως "Αριστερά"; Πρόκειται για τους οπαδούς και απογόνους του ιδρυτή του αναθεωρητισμού Εντ. Μπέρνσταϊν (το κίνημα είναι το παν, ο τελικός στόχος, ο σοσιαλισμός, δε μ' ενδιαφέρει), οι οποίοι αυτοαποκαλούνται"Αριστερά". Το κοινό γνώρισμα του νεοφιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού, σύμφωνα με τον Π. Μπουρντιέ, είναι ότι "περιορίζουν την πολυπλοκότητα του κοινωνικού κόσμου στην οικονομική του διάσταση και ότι θέτουν την κυβέρνηση στην υπηρεσία της οικονομίας".

***

Αλλωστε, το γεγονός ότι ο Μαρξ και ο μαρξισμός είναι γεννήματα του 19ου αιώνα, άρα "παλαιά", δεν πρέπει να ενοχλεί τον Π. Μπουρντιέ, γιατί τα εγκωμιαστικά τσιτάτα του από τους Πλάτωνα, Μακιαβέλι και Καντ δεν είναι λίγα. Εκλεκτικισμός; Πάντως, επιλέγεται από την ιστορία του στοχασμού ό,τι εξυπηρετεί έναν ιστορικά οξύμωρο στόχο: Πώς να κάνεις την ιστορία να μην πάει μπροστά.

Το δίλημμα "νεοφιλελευθερισμός - αντινεοφιλελευθερισμός" θυμίζει πολύ το ντόπιο σύνδρομο Δεξιά - αντιδεξιά.

Κατά τον Π. Μπουρντιέ, ο νεοφιλελευθερισμός όταν προωθείται από τους "σοσιαλιστές" δε βρίσκει καμιά αντίσταση. Ωστόσο, απαλλάσσει αυτούς τους "σοσιαλιστές" από το μεγαλύτερό τους αμάρτημα: Τη σύμπραξή τους με τους νεοφιλελεύθερους στο ρίξιμο των κοινωνικών και εργασιακών κατακτήσεων, καθώς και στη διατήρηση του καπιταλισμού με κάθε τρόπο, υποστηρίζοντας ότι "ο εκσυγχρονισμός του γαλλικού σοσιαλισμού υπήρξε μια διαδικασία που κατεδάφισε ό,τι πιο πολύτιμο είχε κατακτήσει η γαλλική κοινωνία: το κράτος από τη μια μεριά και την αυτονομία των διανοουμένων από την άλλη".

***

"Οι υπεύθυνοι διανοούμενοι, που πρέπει να συστρατευτούν ενάντια σ' όλες τις μορφές συγκεντρωτικής εξουσίας σε παγκόσμια κλίμακα. Οι κοινωνικές επιστήμες, που έχουν ρόλο αντιεξουσίας και μια ορθολογική οικονομία της ευτυχίας".

Την ορθολογικοποίηση της οικονομίας τη "γεύονται" για τα καλά οι εργαζόμενοι και ο Π. Μπουρντιέ το ξέρει, αφού κατεβαίνει στους δρόμους μαζί τους. Η οικονομία της ευτυχίας δεν είναι η οικονομία του καπιταλισμού. Οσο για τις επιστήμες (και ορισμένες κοινωνικές), αλλά και τη διανόηση, το ζήτημα είναι σε ποια χέρια βρίσκονται, ποιους υπακούουν και ποιους εξυπηρετούν, αλλά αυτό δε φαίνεται να απασχολεί τον Π. Μπουρντιέ. Αυτό είναι που ενδιαφέρει αυτούς, που τον καλούν και τον βραβεύουν. Αλλωστε, γιατί άλλο θα τον πρόβαλλαν;

Αννα ΙΩΑΝΝΑΤΟΥ

Μέλος του ΔΣ του ΚΜΕ