Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι είναι το νέο "μοντέρνο" τραπεζικό σύστημα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της "Ελευθεροτυπίας" 27.7.96: "Είναι οι Τράπεζες χρόνου, μια έξυπνη ιδέα που λύνει ανέξοδα πολλά προβλήματα σε αυτούς που θα ανοίξουν λογαριασμό. Λογαριασμό όχι χρημάτων φυσικά, αλλά χρόνου.

Το σκεπτικό είναι απλό και βασίζεται στην ανταλλαγή του ελεύθερου χρόνου και των υπηρεσιών, που ο καθένας μπορεί να προσφέρει... Αυτά είναι τα μικρά θαύματα των Τραπεζών χρόνου, όπου χρέη και πιστώσεις υπολογίζονται βάσει των κατατιθεμένων ωρών. Κάθε μέλος που προσφέρει το χρόνο του, έχει και ένα μπλοκ επιταγών: Μια επιταγή κόβεται για κάθε υπηρεσία από άλλο μέλος και στο τέλος του τριμήνου, οι "αναλήψεις" πρέπει να είναι ανάλογες των "καταθέσεων" χρόνου".

"Υπόσχεται να εξυπηρετήσει ακριβώς όσους... καταθέτες και επενδυτές αντιμετωπίζουν πρόβλημα έλλειψης χρόνου".

Εδώ πράγματι το πράγμα αρχίζει να παίρνει άλλη τροπή. Κάποιο "λάκκο έχει η φάβα". Γιατί το ίδιο το ρεπορτάζ αναφέρει: "Ολοι έχουν κάτι να προσφέρουν στις Τράπεζες χρόνου. Από το ευκολότερο, που είναι η επίβλεψη παιδιών, μέχρι τη συμπλήρωση φορολογικών δηλώσεων, παράδοση μαθημάτων, βοήθεια σε μετακομίσεις, σπιτικά γλυκά ή ό,τι άλλο έχει σχέση με τις μικρές καθημερινές ανάγκες. Σύνθημα είναι η αλληλοβοήθεια, σε μια κοινωνία που προσπαθεί να γίνει κατ' αυτόν τον τρόπο πιο ανθρώπινη, αλλά και η οικονομία σε ένα κόσμο που και οι μικρές καθημερινές ανάγκες γίνονται όλο και πιο ακριβές".

Ωστε λοιπόν, αυτό το "μοντέρνο" σύστημα εξυπηρέτησης λαϊκών κοινωνικών αναγκών οργανώνεται για προσφορά υπηρεσιών ανάμεσα σε ανθρώπους που το βιοτικό τους επίπεδο δεν τους επιτρέπει να τις εξασφαλίζουν στην αγορά, δημιουργώντας ταυτόχρονα σχέσεις αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Η εφευρετικότητα των επιτελείων που επεξεργάζονται και προωθούν πολιτική σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της "Λευκής" και "Πράσινης Βίβλου", γίνεται πονηρή μέχρι διαστροφής. Το κόλπο πράγματι είναι έξυπνο και αρκετά καμουφλαρισμένο για να γίνει εύπεπτο, ίσως και αποδεκτό σαν αναγκαίο κακό.

Παρουσιάζεται επίσης προπαγανδιστικά με το περιτύλιγμα των σύγχρονων ιδεών και πρακτικών μορφών εξυπηρέτησης, ώστε να είναι ελκυστικό. Αλλά το κυριότερο να διαμορφώνει λαϊκές συνειδήσεις αποδοχής μιας άγριας πολιτικής αφαίρεσης κρατικών κοινωνικών παροχών και της λογικής του εκσυγχρονισμού του "κοινωνικού κράτους πρόνοιας".

Ποιος δεν το θέλει αλήθεια, σε περίοδο που η ανεργία, η φτώχεια αυξάνουν με γοργούς ρυθμούς; Είναι όμως απάτη γιατί ο ελεύθερος χρόνος, αναγκαίος για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης (ανάπαυση, ψυχαγωγία κλπ.) όχι μόνο χάνεται για τους εργαζόμενους, αλλά προσφέρεται σαν αντάλλαγμα για προσφορά άλλων αναγκαίων υπηρεσιών. Το δεύτερο επίσης πονηρό ζήτημα είναι η απαλλαγή από το κράτος της παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, όπως βρεφονηπιακοί σταθμοί, περιποίηση υπερηλίκων, ανάγκες επιμόρφωσης κλπ. και η μετακύληση του κόστους τους ανάμεσα στους ίδιους τους εργαζόμενους, παρά το ότι έχουν φορολογηθεί γι' αυτό από το κράτος. Αυτό δεν παρουσιάζεται με τη μορφή της "ανέξοδης" προσφοράς αλληλοβοήθειας. Είναι κάτι ανάλογο με την οργάνωση τραπεζών τροφίμων, όπου οι μεγαλέμποροι προσφέρουν στους αναξιοπαθούντες του πληθυσμού ό,τι άχρηστο και απαξιωμένο εμπόρευμα έχουν, σαν κοινωνική ευεργεσία. Η φιλανθρωπία και ο φαρισαϊσμός των αστών σε σύγχρονη έκδοση του χειρίστου είδους.

Επομενως, στην ΤΑ ανατίθεται ο ρόλος του περάσματος αυτής της πολιτικής στις λαϊκές μάζες, γιατί μέσω αυτού του θεσμού εκτιμιέται ότι πιο εύκολα και πιο ανώδυνα για το σύστημα θα υλοποιούνται τέτοιες κατευθύνσεις. Με παρόμοια επιχειρήματα προωθεί η κυβέρνηση κ. Σημίτη την ίδια πολιτική και στην Ελλάδα. Δεν αποκλείεται να δούμε σύντομα τις ίδιες "μοντέρνες" μεθόδους. Ηδη η ΤΑ χρησιμοποιείται για τομείς όπως βρεφονηπιακοί σταθμοί και έπεται η συνέχεια.

Ανοίγονται μέτωπα πάλης που μπορούν να δημιουργούν προϋποθέσεις συσπείρωσης δυνάμεων με αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση στην προοπτική συγκρότησης ενός λαϊκού μετώπου πάλης και ανατροπής της πολιτικής των πολυεθνικών στη χώρα μας.

Στέφανος ΛΟΥΚΑΣ