Τώρα, που κόπασαν οι αντίλαλοι των διθυράμβων γύρω από την προσωπικότητα του Α. Παπανδρέου. Τώρα, που τα καθιερωμένα με την ταφή της σορού του τελείωσαν, έχουμε, θαρρώ, το ελεύθερο να πούμε και εμείς κάποια λόγια για το ρόλο που έπαιξε ο εκλιπών, στη χώρα μας, κύρια στη μεταπολιτευτική περίοδο.

Κανένας αντικειμενικός παρατηρητής δε θα αμφισβητήσει - νομίζω - την επιβλητικότητα και αποφασιστικότητα, τις διοικητικές του ικανότητες, τις γνώσεις του, την ικανότητα να επιλέγει και να προωθεί τα στελέχη του, ανάλογα με τις στρατηγικές και προσωπικές του επιδιώξεις. Γι' αυτά και άλλα προσόντα του δε θα δίσταζε να προσυπογράψει και ο γράφων...

***

Από κει και πέρα όμως, υπάρχει το ερώτημα: Πώς χρησιμοποίησε αυτές τις ικανότητες; Υπάρχουν προβληματισμοί, σοβαρές κριτικές παρατηρήσεις για τις πραγματικές του προθέσεις, από το 1975 ακόμη. Αρκετές από αυτές μάλιστα έχουν δημοσιευτεί, στα πλαίσια της πολιτικής του ΚΚΕ, στο "Ριζοσπάστη" και όχι μόνο.

Σ' ένα από τα άρθρα μου, χαρακτήρισα τον Α. Παπανδρέου ως "Κίρκη".Χαρακτηρισμός, βέβαια, καθόλου κολακευτικός κυρίως για τα στελέχη του, που δέχονταν ακόμα και τα πιο απίθανα που γίνονταν από τον ηγέτη τους, χωρίς διαμαρτυρία.

Υπήρχαν, βέβαια, και κάποιες εξαιρέσεις, που δε θέλουν να πουν ότι "πετάει ο γάιδαρος", επειδή έτσι το 'θελε ο Παπανδρέου. Δυστυχώς όμως, αυτό δεν ήταν κυρίαρχο.

***

Κλασικό παράδειγμα σοσιαλδημοκράτη ηγέτη ο Α. Παπανδρέου. Αλλα σκεφτόταν, άλλα έλεγε και άλλα έκανε... Αυτό φαίνεται σ' όλη τη διαδρομή του. Και γι' αυτή του την ασυνέπεια ξεπέρασε κατά πολύ τον πατέρα του, που απόκτησε το προσωνύμιο του "παπατζή", όπως τον χαρακτήρισε "ευφυώς" ο αρχηγός των Φιλελευθέρων Προοδευτικών Γ. Καφαντάρης.

Δημαγωγός άφθαστος και λαϊκιστής ο Ανδρέας Παπανδρέου - τον θυμάστε με το ζιβάγκο; - φανατισμένος και σπουδαγμένος αντικομμουνιστής, τόσο με τη λαθολογία του από τις προεκλογικές εξέδρες, όσο και με τις μεθοδεύσεις των οργανώσεών του, με την προκλητικότητα των καλοβολεμένων στελεχών και τα καλοπληρωμένα έντυπα που υποστήριζε, ιδιαίτερα με την "Αυριανή". Ο "αυριανισμός, αν δεν είναι αποκλειστικό προϊόν έμπνευσής του, είναι οπωσδήποτε αποτέλεσμα της ηθικής και υλικής υποστήριξής του, σε βάρος του ΚΚΕ, κατά κύριο λόγο. Αυτός, βέβαια, ο "αυριανισμός" έγινε στο τέλος "μπούμερανγκ" ενάντια και στον ίδιο τον Ανδρέα και την οικογένειά του.

****

Συνεπέστατος θιασώτης της ιησουίτικης αρχής "Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα", χρησιμοποίησε τα πάντα για να χτυπηθεί το ανερχόμενο προοδευτικό κίνημα: Εκλεψε τα συνθήματά μας και τα παρουσίασε για "πιστεύω" του, εξαπατώντας χιλιάδες και χιλιάδες αγωνιστές. Ποιος δε θυμάται το "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο"! Δεν υπάρχει γωνιά στην Ελλάδα που να μην γράφτηκε το σύνθημα αυτό με πράσινο χρώμα - κι αυτό επίσης κλεμμένο, από τη θρυλική ΕΠΟΝ.

Κι όλα αυτά τα πρόδωσε με τον πιο ξετσίπωτο τρόπο.

Δε θα ξεχάσω ποτέ τι έγινε σε μια συνεδρίαση της Βουλής. Οταν τελείωσε η συζήτηση για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, το 1981, με πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή, ο Α. Παπανδρέου, την επόμενη μέρα, προ ημερήσιας διάταξης σηκώθηκε - σαν να τον βλέπω τώρα - κι έκαμε τούτη τη δήλωση: "Αν τελικά η ένταξη της Ελλάδας γίνει νόμος, όταν το ΠΑΣΟΚ γίνει κυβέρνηση...". Κράτησα την αναπνοή μου και περίμενα να ακούσω ότι "το ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει νόμο για την αποσύνδεσή της"!! Κι όμως, δεν είπε αυτή τη λογική και συνεπή με τις μέχρι τότε θέσεις του δήλωση. Ακουσα κάτι το αναπάντεχο. "Το ΠΑΣΟΚ θα διενεργήσει δημοψήφισμα". Ο Παπανδρέου έκανε στροφή 180 μοιρών. Ηξερε πως για να γίνει δημοψήφισμα έπρεπε να το εγκρίνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που τότε ήταν ο Κ. Τσάτσος και τον διαδέχτηκε ο Καραμανλής.

Το ίδιο ασυνεπής υπήρξε και για το ΝΑΤΟ.

Στο τέλος του 1981, ο Παπανδρέου σαν πρωθυπουργός υπέγραψε στη Μαδρίτη την ένταξη της Ισπανίας στο ΝΑΤΟ. Και για την Ελλάδα, τα ξέρουμε.

Οσο για τα διατυμπανιζόμενα για τις βάσεις, αποδείχτηκαν κίβδηλα, αναίσχυντα ψεύδη. Τον Αύγουστο του 1985, αντί να καταγγείλει τη συμφωνία, που έληγε στο τέλος της χρονιάς - εκείνος την ανανέωσε, και μάλιστα χωρίς καταληκτική προθεσμία. Και ω του θράσους του ίδιου και όλων όσοι τον λάτρεψαν σαν θεό, επειδή τους ανέσυρε από την αφάνεια. Γράφτηκαν συνθήματα σε πελώρια πανό, που έγραφαν Ο αγώνα τώρα δικαιώθηκε. Δε θα ξεχάσω ποτέ εκείνο το πελώριο σύνθημα στα Χαυτεία, στη διαγώνιο Σταδίου και Αιόλου... Τι ξεδιαντροπιά... Και η βάση των ΑΒΑΚΣ, στο Ακτιο, τι μας λέγει; Τι άλλο απ' την εξωφρενική περιφρόνηση της νοημοσύνης του λαού, την αδίσταχτη καταπάτηση των κυριαρχικών του δικαιωμάτων, αυτού του ανθρώπου που κυβέρνησε την Ελλάδα, χωρίς να υπηρετήσει καν σαν Ελληνας στρατιώτης. Στο αμερικανικό πολεμικό ναυτικό υπηρέτησε. Και σ' αυτό έδωσε τον όρκο του, να υπηρετήσει πιστά μέχρι της τελευταίας ρανίδας του αίματός του, τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Εξάλλου και ο πατέρας του, το 1961, είχε πει στο Νίξον, Πρόεδρο τότε των ΗΠΑ. Είναι κατανοητό να θέλετε για πρωθυπουργό της Ελλάδας, έναν φιλοαμερικανό πολιτικό. Εγώ σας ετοιμάζω έναν Αμερικανό...

***

Και δε μας έκλεψε μόνο τα συνθήματά μας ο Α. Παπανδρέου και οι "συν αυτώ". Μας έκλεψαν τα όνειρα, τα οράματά μας, για να τα τσαλαπατήσουν μαζί με όποιους εξωμότες της αντίστασης.

Κάτω απ' την πίεση αγώνων δεκαετιών, το ΠΑΣΟΚ ψήφισε το νόμο 1285/82 για την αναγνώριση της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης. Καπηλεύτηκε τον πόθο και την ανάγκη των τιμημένων αγωνιστών για ολοκλήρωση της ηθικής και υλικής αποκατάστασης των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Και επέμενε μέχρι το τέλος της ζωής του να μην φέρει για συζήτηση στη Βουλή το Νομοσχέδιο που έγινε με βάση την ομόφωνη απόφαση της Βουλής στις 29.8.89. Το ίδιο όπως και ο Μητσοτάκης έδειξε πόσο "ευαίσθητος" είναι στις αποφάσεις της Βουλής.Βλέπετε, υπάρχουν χρήματα για τις συντάξεις των συνεργατών των κατακτητών. Εκατοντάδες δισ. για Λάτση, Βαρδινογιάννη κλπ. Για τους αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης μόνο κάποια ψίχουλα, δόθηκαν, κι αυτά όχι ανυστερόβουλα...

Ούτε ένα μουσείο, ούτε ένα μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, από τις κυβερνήσεις του, όπως και από τις κυβερνήσεις της ΝΔ.

Τέτοιος υπήρξε ο "σεβασμός" του προς την εποποιία της τρισένδοξης Εθνικής μας Αντίστασης, που μόνο με το 1821 μπορεί να συγκριθεί. Κατά τα άλλα, υπήρξε "μεγάλος πατριώτης" ο Ανδρέας Παπανδρέου. Την ίδια "ευαισθησία" έδειξε και στο πολυσήμαντο πρόβλημα, όχι μόνο οικονομικό, αλλά και πολιτικό, πρόβλημα εθνικής σημασίας, τη διεκδίκηση από τους Γερμανούς των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου, που ξεπερνάει τα 12 τρισ. δρχ.

***

Αντιπαρέρχομαι τόσα άλλα, καθόλου ασήμαντα. Αντιπαρέρχομαι, λόγω στενότητας χώρου, όλα τα περί ύφους, ήθους, του οφειλομένου σεβασμού στις λαϊκές παραδόσεις και αρχές. Δεν υπάρχει χώρος να καυτηριάσω την επιμονή του για τη διάσπαση του μαζικού λαϊκού κινήματος. Του φιλειρηνικού, με την ίδρυση της ΚΕΑΔΕΑ, κόντρα στην ΕΕΔΥΕ. Του αντιστασιακού, με την αντιπαράθεση της ΠΟΑΕΑ στην παλαιότερη -την ΠΕΑΕΑ. Του συνδικαλιστικού κινήματος κλπ. Δε στέκομαι σε όσα γράφτηκαν σε βάρος μας για το "προδομένο '89". Αλήθεια, ποιος πρόδωσε, ποιον;

Δε στέκομαι, επίσης, στα όσα υποστήριξε για τη δημοκρατία και τα καταπάτησε. Ειδικότερα στα όσα σαν αντιπολίτευση, πριν το 1981, υποστήριξε για την "απλή αναλογική" και αντί γι' αυτήν ψήφισε τους καλπονοθευτικούς νόμους, με τους οποίους παραβιάζεται η συνταγματική αρχή της ισονομίας των Ελλήνων πολιτών.

Παραβίασε, επίσης, ασύστολα τη συνταγματική αρχή των κυριαρχικών δικαιωμάτων του λαού, με την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ, χωρίς τη διενέργεια δημοψηφίσματος, παρά την επιμονή του ΚΚΕ.

Κατά τα άλλα, ο Ανδρέας υπήρξε ακραιφνής, "γνήσιος δημοκράτης".

Αυτά ήθελα να υπογραμμίσω, παραλείποντας τόσα άλλα σημαντικά "ων ουκ έστι αριθμός", για να φανεί ξεκάθαρα το "γιατί" και πώς δεν πραγματοποιήθηκε το περιβόητο "ραντεβού του με την ιστορία". Αλήθεια, για ποιο "ραντεβού" και ποια "ιστορία" ξελαρυγγιαζόταν απ' τα προεκλογικά μπαλκόνια; Ποτέ του ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έδωσε και δεν μπορούσε να δώσει ένα τέτοιο ραντεβού για την αλλαγή και το σοσιαλισμό. Και η ιστορία πώς θα έδινε ραντεβού σε έναν δημοκόπο σοσιαλδημοκράτη;

Η ζωή απέδειξε και η ιστορία διδάσκει ότι η σοσιαλδημοκρατία δεν έχει σαν στόχο της το σοσιαλισμό. Ολες οι προσπάθειές της αποβλέπουν στο πώς θα κρατήσει στη ζωή τον καπιταλισμό. Οσο περισσότερο γίνεται.

Ο σοσιαλισμός του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν και δεν είναι παρά στάχτη στα μάτια, για να περνά η πολιτική της ατέλειωτης λιτότητας,του ραγιαδισμού, της υποταγής στη "νέα τάξη πραγμάτων", του Μάαστριχτ, της μαύρης Βίβλου των πολυεθνικών. Για να κακοποιηθούν, βάναυσα, τα "περήφανα γηρατειά", για τα οποία τόσα εγκώμια έλεγε ο Ανδρέας απ' τις εξέδρες.

...Ραντεβού με την ιστορία για το σοσιαλισμό, δεν μπορεί να δώσει άλλος από το ΚΚΕ,μπροστάρη και ψυχή του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού, δημοκρατικού μετώπου. Και η ιστορία, με συνέπεια, περιμένει την πραγματοποίηση του ραντεβού αυτού για το σοσιαλισμό. Ο θρίαμβός του στη χώρα μας και στον κόσμο ολόκληρο είναι νομοτελειακή ανάγκη για τη σωτηρία του λαού μας κι ολόκληρης της ανθρωπότητας απ' τη ζούγκλα του καπιταλισμού, την άγρια εκμετάλλευση και καταπίεση.

Οι αποφάσεις του 15ου Συνεδρίου φωτίζουν το δρόμο στην κατεύθυνση αυτή.ΚΕΠΕΣΗΣ Νίκανδρος