Τη χαριστική βολή στο δημόσιο χαρακτήρα της ΔΕΗ που μετατρέπεται από παραγωγός σε μεσάζοντα, έδωσε χτες το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας που συνεδρίασε στο Λουξεμβούργο, αποφασίζοντας ομόφωνα τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο σύνολο της Κοινότητας.Ενας από τους βασικούς τομείς "κοινής ωφέλειας" ανοίγει τις πόρτες του στους μεγαλοεπιχειρηματίες. Οι τελευταίοι στηριζόμενοι και στο νομικό πλαίσιο το οποίο ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν δημιουργήσει, μπορούν πλέον "δυναμικά" να μπουν στην αγορά της ενέργειας και εκμεταλλευόμενοι την υποδομή και την τεχνογνωσία της ΔΕΗ να τη μετατρέψουν σε χώρο άντλησης νέων υπερκερδών.

Σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου, "το άνοιγμα της αγοράς θα είναι σταδιακό". Η σχετική οδηγία τίθεται σε ισχύ την 1 Γενάρη του επόμενου χρόνου και μέχρι την 1/1/1999 τα κράτη - μέλη υποχρεούνται να "ανοίξουν στον ελεύθερο ανταγωνισμό" το 22% της παραγωγής ενέργειας και το "άνοιγμα" της αγοράς για τους βιομηχανικούς καταναλωτές,"αρχικά" με ετήσια κατανάλωση μεγαλύτερη από 40 γιγαβατώρες (εκατομμύρια κιλοβατώρες). Για την Ελλάδα - όπως και για το Βέλγιο και την Ιρλανδία - προβλέπεται η δυνατότητα να ενσωματώσει την οδηγία και να γίνει έναρξη εφαρμογής όχι την 1/1/1999, αλλά μέχρι την 1/1/2001. Κατά την υπουργό Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου, η Ελλάδα πέτυχε επίσης "την εξαίρεση από την εφαρμογή της οδηγίας όλων των νησιώτικων περιοχών".

Την 1/1/2003, όλα τα κράτη - μέλη, και η Ελλάδα, υποχρεούνται να απελευθερώσουν το 33% της αγοράς.Το τελικό "άνοιγμα" θα αφορά επιχειρήσεις με ετήσια κατανάλωση μεγαλύτερη από 9 γιγαβατώρες. Την 1/1/2006 θα πρέπει να έχει "απελευθερωθεί" το 33% (δηλαδή το 1/3) της αγοράς "και θα αντιπροσωπεύει ένα ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους 45 δισ. ECU", που θα αφορά, ουσιαστικά, το σύνολο των μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αλλά η "απελευθέρωση" δε θα σταματήσει εκεί: Μέχρι το 2005 θα υπάρξει μετά από πρόταση της Κομισιόν, νέα απόφαση του Συμβουλίου "για την περαιτέρω πορεία",δηλαδή και για τους ιδιώτες καταναλωτές.

Σύμφωνα με τον Επίτροπο, αρμόδιο για θέματα ενέργειας Χρ. Παπουτσή, "σ' αυτή τη φάση συμμετέχουν στο άνοιγμα της αγοράς οι ανεξάρτητοι παραγωγοί και οι επιλέξιμοι πελάτες, όπως αποκαλούνται, οι οποίοι αγοράζουν ηλεκτρισμό στην ελεύθερη αγορά". Οι ιδιώτες παραγωγοί "έχουν τη δυνατότητα, κατόπιν άδειας, να εγκαθίστανται και να παράγουν σε οποιοδήποτε κράτος - μέλος".Οι δε επιλέξιμοι πελάτες "ορίζονται από τα κράτη - μέλη", αλλά "ανεξάρτητα από την επιλογή αυτή, υποχρεωτικά συμμετέχουν οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες που καταναλώνουν πάνω από 100 γιγαβατώρες ετησίως". Το κράτος - μέλος θα αποφασίζει αν η διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας στην εγχώρια αγορά θα γίνεται κατευθείαν από τον παραγωγό στον πελάτη ("σύστημα διαπραγματεύσιμης πρόσβασης τρίτου στο δίκτυο") ή διαμέσου του κρατικού φορέα ηλεκτρικής ενέργειας ("σύστημα του μοναδικού αγοραστή").

Γερμανία, Βρετανία και σκανδιναβικές χώρες θα επιλέξουν την πρόσβαση τρίτων στο δίκτυο, δηλαδή κάθε βιομηχανική μονάδα θα προμηθεύεται ηλεκτρική ενέργεια από τον παραγωγό που εκτιμά ως τον πλέον συμφέροντα. Η Γαλλία και η Ελλάδα επιλέγουν το "μοναδικό αγοραστή". Σύμφωνα με την οδηγία, "μοναδικός αγοραστής νοείται κάθε νομικό πρόσωπο, που θα είναι υπεύθυνο στο σύστημα που είναι εγκατεστημένο για την ενοποιημένη διαχείριση του συστήματος μεταφοράς και ή για τη συγκεντροποιημένη αγορά και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας".

Για την Ελλάδα, ο "μοναδικός αγοραστής" θα είναι η ΔΕΗ. Δηλαδή η ΔΕΗ μετατρέπεται σε μεσάζοντα ανάμεσα στους ιδιώτες παραγωγούς και τους καταναλωτές. Κάθε ιδιώτης παραγωγός ή πελάτης υποχρεούται να πουλά ηλεκτρισμό στη ΔΕΗ, η οποία θα τον μεταπουλά στους καταναλωτές.Τόσο ο Επίτροπος Χρ. Παπουτσής, όσο και η υπουργός Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου κάνουν λόγο για "εκσυγχρονισμό" της ΔΕΗ και τη μετατροπή της από κατ' εξοχήν μονάδα παραγωγής σε μονάδα παροχής υπηρεσιών.Και, ως γνωστό, όταν αυτοί μιλούν για "εκσυγχρονισμό" και "αναδιοργάνωση", εννοούν βασικά απολύσεις και περικοπές μισθών (... ).

Για το ποιοι θα ωφεληθούν από την "απελευθέρωση" της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δεν τίθεται ζήτημα: Οπως δήλωσε ο αρμόδιος Επίτροπος Χρ. Παπουτσής, "σ' αυτή τη φάση έχουμε ένα αρχικό άνοιγμα που θα ωφελήσει κυρίως τη βιομηχανία, της οποίας οι δραστηριότητες απορροφούν το 44% της παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ευρωπαϊκή Ενωση". Και όπως συμβαίνει συχνά τελευταία, θα χάσει η κρατική επιχείρηση σε ευρωστία, σε παραγωγικότητα και σε ηθική (κάθε μεσάζων θέλει τη μίζα του) και βέβαια, η τσέπη των καταναλωτών. Στην υπόλοιπη Ευρώπη θα γίνει ευρω - μπάχαλο, αφού η έντονη διάθεση του κεφαλαίου για συνολική ιδιοποίηση της παραγωγής ενέργειας θα εξαναγκάσει σε σκληρές "κόντρες", κυρίως μεταξύ Γερμανών, Γάλλων και Ισπανών. Δεν είναι τυχαίο ότι η απόφαση του Συμβουλίου συζητείται επί πενταετία και παρ' όλα αυτά γίνονται συνεχώς επανεκτιμήσεις για "κίνδυνο στρέβλωσης ανταγωνισμού".