Ποιος έχει το όνομα και ποιος τη χάρη

Ερχόμαστε σήμερα να κουβεντιάσουμε το καινούριο Σχέδιο Προγράμματος. Να συζητήσουμε για το Πρόγραμμα, σημαίνει να επεξεργαστούμε την πραγματικότητα της δοσμένης στιγμής και τα χαρακτηριστικά της, να δούμε τη θέση των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σ' αυτήν και κύρια της εργατικής τάξης, φορέα της επαναστατικής προόδου της κοινωνίας, να εξετάσουμε τη θέση και την επιρροή μας, να καθορίσουμε και να περιγράψουμε καθαρά τον κεντρικό μας στόχο, τους τρόπους, να πείσουμε γι' αυτόν.

Απ' αυτά θα καθοριστεί η άμεση και η μακρόχρονη πορεία του Κόμματος, η ίδια η φυσιογνωμία του και θα έχουν βέβαια άμεση αντανάκλαση στο κίνημα. Το βάρος και η σημασία του Προγράμματος είναι λοιπόν δικαιολογημένα, όχι όμως και αυτονόητα. Αντίθετα, αυτό εξαρτάται από τις απαντήσεις που θα δώσει στα ζητήματα που μπαίνουν, από το πόσο μέσα από αυτές θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για την επαναστατική αλλαγή.

Ωστόσο, όταν η ΚΕ αναλύει την κατάσταση, μένει σε μια γενική περιγραφή των προβλημάτων, που θα ταίριαζε περισσότερο σε ιστορικούς αναλυτές, παρά σε δρώντες κομμουνιστές. Ενώ αφήνει την ασάφεια να πλανάται στα βασικά ζητήματα της πάλης ή δεν τα πιάνει καθόλου.

Συμπεραίνει ότι ο ιμπεριαλισμός βρίσκεται σε βαθιά κρίση και ανταγωνισμό, όμως οι "7" ενιαιοποιούν την πολιτική τους και απορροφούν τους κραδασμούς της κρίσης τους. Δεν κάνει τον κόπο να εξηγήσει τους μηχανισμούς συγκέντρωσης του παγκόσμιου πλούτου στα χέρια των ιμπεριαλιστών (ειδικά μετά και την ανατροπή στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες). Μέσα από τις ζώνες της βαθιάς υπερεκμετάλλευσης με τα ελάχιστα μεροκάματα και τους ασύλληπτους ρυθμούς εντατικοποίησης (π.χ. Ταϊβάν). Μέσα από την καταλήστευση του πλουτοπαραγωγικού πλούτου, που σήμερα μεγαλώνει με την καταρράκωση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων. Με το βάθεμα της πολιτικοοικονομικής εξάρτησης στις χώρες της "περιφέρειας", για να τις μετατρέψει σε ελεγχόμενες διόδους, μεταφέροντας εκεί βασικό μέρος των συγκρούσεών του (π.χ. Βαλκάνια, Αιγαίο). Αλλά, ταυτόχρονα, καταστρέφοντας τεράστιο αριθμό παραγωγικών δυνάμεων (και κύρια της ε.τ.) και μέσα στις ιμπεριαλιστικές χώρες με έξαρση ανεργίας και φτώχειας και τη δημιουργία αυτών που οι ίδιοι οι αστοί πολιτικοί ονομάζουν "κοινωνίες των 2/3", μετρώντας όμως ανάποδα τα ποσοστά.

Για την κατάσταση στην Ελλάδα, η ΚΕ εκτιμάει ότι "είναι πιο οργανικά δεμένη σήμερα στον ιμπεριαλισμό", όμως βρίσκεται και στις χώρες της "εξαρτημένης περιφέρειας". Χωρίς να ξεχωρίζει μέχρι πού ευθύνονται για τα προβλήματα οι ιστορικοί λόγοι της καθυστέρησης της ανάπτυξης της χώρας και πού αυτά δεν είναι παρά αντικειμενικές εκφράσεις της ανισόμετρης ανάπτυξης του ιμπεριαλισμού, που χωρίς αυτόν δεν μπορεί να υπάρξει σήμερα ο καπιταλισμός.

Διαπιστώνει την αύξηση των υπηρεσιών, χωρίς να την εξηγεί. Είναι ένα φαινόμενο προόδου ή αποτέλεσμα της εξάρτησης και της κρίσης, χωρίς μονιμότητα και προοπτική (οι απολύσεις του ιδιωτικοποιημένου ΟΤΕ, σε λίγο καιρό, θα αναδείξουν τέτοια προβλήματα); Μειώθηκε το εργοστασιακό προλεταριάτο, γιατί άλλαξε η δομή της παραγωγής και των παραγωγικών σχέσεων(άρα και η δυναμική και το βάρος του) ή γιατί τροφοδοτεί με την αιμορραγία του τις τεράστιες στρατιές της ανεργίας, της φτώχειας, της πρόσκαιρης αυτοαπασχόλησης και της ημιαπασχόλησης; Πόσο πιο κοντά το φέρνουν αυτά σε άμεσες επαναστατικές αλλαγές, για να μη διασυρθεί περισσότερο μέσα σε ακόμα πιο βάρβαρες συνθήκες επιβίωσης; Ακόμα, πόσο σήμερα, στρώματα της ε. τ. παίζουν το ρόλο του εξαγορασμένου υπηρέτη των συμφερόντων της αστικής τάξης (βασικό χαρακτηριστικό του ιμπεριαλισμού) και τι καθήκοντα βγαίνουν απ' αυτό για το εργατικό κίνημα; Ποιος ο ρόλος των κεντρικών συνδικαλιστικών οργάνων (π.χ. ΓΣΕΕ); Πώς πρέπει να δοθεί η πάλη μέσα στο εργατικό κίνημα, αλλά, πώς θα παλέψει η ε. τ. για ταξικά συνδικάτα;

Το κείμενο στέκεται μόνο να εκτιμήσει τη μη ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα (δηλ. της ε.τ.). Ωστόσο, η ε. τ. έχει αποδείξει στις κρίσιμες στιγμές τη δυναμική και την αποφασιστικότητά της. Οταν το εργατικό κίνημα έφτανε να βάζει ζητήματα, που έθιγαν άμεσα στην ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής (όπως εκφράστηκε αυτό στις λεγόμενες προβληματικές, ή νωρίτερα σε αγώνες, όπως της BARCO ή της ΛΑΡΚΟ), ή παρέμβαινε στη διαδικασία της παραγωγής (στον αγώνα ενάντια στην εντατικοποίηση), ή έκανε αγώνα για το σπάσιμο κεντρικών επιλογών εισοδηματικής πολιτικής (στην πάλη για το άρθρο 4). Ηταν η εποχή της μεγάλης ανόδου της οργανωμένης σε σωματεία ε. τ. και, μάλιστα, για πρώτη ίσως φορά τόσο μαζικά, του εργοστασιακού προλεταριάτου, όταν οι οργανώσεις μας στα μεγάλα εργοστάσια και τόπους δουλιάς μετρούσαν σε δεκάδες τα μέλη τους, σε εκατοντάδες τον αριθμό τους. Οταν το Κόμμα αύξαινε την επιρροή και τη δυναμική του και στην κοινωνία γενικότερα.

Στα ΓΙΑΤΙ που μας έφεραν από εκείνη την εποχή, στο σήμερα της απομαζικοποίησης των σωματείων και σχεδόν της εξαφάνισης της πολιτικής πάλης και της παρουσίας μας στους χώρους δουλιάς, η ΚΕ δεν απαντάει. Τι έγινε με τις τότε απαντήσεις μας στο κίνημα, πόσο καθοδήγησαν σωστά την ε. τ., απαλλάσσοντάς την από αυταπάτες και δίνοντας διέξοδο και προοπτική στον αγώνα της; Είναι φανερό ότι όταν εμείς αρχίσαμε να οδηγούμε την πάλη στο 17%, στην απλή αναλογική και τις χωρίς αρχές συμμαχίες, και έγινε κατανοητό ότι ο στόχος δεν είναι η κατάκτηση της εξουσίας, αλλά και ότι μέσα από το Κοινοβούλιο δε θα έρθει αυτή ποτέ, η ε. τ. στράφηκε στο λιγότερο κακό μέσα από την επίθεση που δεχόταν και δέχεται από παντού. Αρα, το ζήτημα είναι πόσο έχουμε καθαρό στρατηγικό στόχο, που θα στηρίζεται κάθε μέρα στην πάλη, θα οξύνει τις αντιθέσεις, θα δείχνει την ανάγκη της ε. τ. για εξουσία, θα χρησιμοποιεί το Κοινοβούλιο σαν βήμα καταγγελίας και θα δίνει όλο το βάρος στην πολιτική οργάνωση της ε. τ.

Αντίθετα, το κείμενο "χρησιμοποιεί" το χαμηλό βαθμό ωρίμανσης, για να δικαιολογήσει πολιτικές επιλογές. Ετσι, καταλήγει στο σύνθημα για τη δημιουργία ενός μετώπου. Που δεν είναι η αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή επανάσταση της Δημοκρατίας του Λαού του 10ου, δεν είναι η σοσιαλιστική επανάσταση, είναι κάτι ενδιάμεσο που έχει να λύσει και ζητήματα απλής διαχείρισης και ζητήματα (π. χ. εθνική ανεξαρτησία), που "οργανικά" δένεται η λύση τους με το σοσιαλισμό. Που θα δημιουργηθεί από πολιτικές δυνάμεις που θα διαμορφωθούν ή όχι. Θα γίνει ή όχι,κυβέρνηση και θα μας οδηγήσει ή όχι, στην "προσέγγιση και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις... στο πέρασμα στο σοσιαλισμό".

Ομως, οι συμμαχίες μπορούν να γίνουν μόνο όταν υπάρχουν γερές βάσεις στο εργατικό κίνημα, όταν για τα σύμμαχα στρώματα η πορεία τους στο πλευρό της ε. τ., γίνεται μονόδρομος μέσα από την ίδια την πορεία της ταξικής πάλης. Τότε επιβάλλονται οι όροι και ξεμπροστιάζονται αυτοί που τους αρνούνται. Δεν αναγορεύονται σε ηγέτες αυτοί που δεν είναι, δεν πρέπει να είναι. Αντίθετα, εμείς προσδοκάμε μέσα από το μέτωπο και τη γενικότερη ανάπτυξη του αγώνα των "περιφερειακών" δυνάμεων να "ξυπνήσει" και η ε. τ. Ακόμα και στην κυβέρνηση του μετώπου, αποθέτουμε τις ελπίδες μας για κινητοποίηση της ε. τ. για το σοσιαλισμό, όταν λέμε ότι "αν θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για το επαναστατικό άλμα προς το σοσιαλισμό... θα εξαρτηθεί από μια σειρά παράγοντες... ανάμεσα στους οποίους σημαντικοί είναι: Ο βαθμός συνέπειας της α - α γραμμής της κυβέρνησης και του μετώπου". Ετσι, λοιπόν, προσδιορίζει η ΚΕ τα καθήκοντα, εναποθέτοντάς τα σε άλλες δυνάμεις και σε άλλο χρόνο.

Θα τελειώσω με την ικανοποίηση του κειμένου, που το Κόμμα κράτησε το όνομα και τα σύμβολά του. Δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες. Ενα κόμμα που κρατάει το όνομα και τα σύμβολα, αλλά αλλοιώνει συνεχώς την κοινωνική του σύνθεση (σαν άμεση αντανάκλαση της πολιτικής του), δεν έχει το σθένος και την επιλογή να παλέψει ενάντια στον οπορτουνισμό, αφήνοντάς τον έτσι να διαχέεται και να διαιωνίζεται μέσα στο εργατικό κίνημα, δε βοηθάει, αλλά, αντίθετα, μπλοκάρει χειρότερα τις διαδικασίες μέσα στο εργατικό κίνημα. Γιατί, το ζήτημα στο οποίο θα κριθούμε τελικά, δεν είναι αν θα έχουμε το όνομα, αλλά τη χάρη.

ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΥΒΑ

ΚΟΒ Σαφράμπολης