Το πέρασμα στο σοσιαλισμό: κομβικό σημείο

για ένα επαναστατικό ΚΚ

Μια νηφάλια ματιά αν ρίξει κανείς στα ντοκουμέντα της ΚΕ μπροστά στο 15ο Συνέδριο του Κόμματος, δεν έχει παρά να παρατηρήσει ότι αποτελούν το αποκρυστάλλωμα μιας επίπονης, δύσκολης και με αυτοθυσία προσπάθειας ανασυγκρότησης και αναδιοργάνωσης του Κόμματος σε ιδεολογικοπολιτικό και οργανωτικό επίπεδο. Τα ντοκουμέντα μας, δηλαδή, είναι συνεπή στη μαρξιστικολενινιστική ανασυγκρότηση θέσεων και στόχων του Κόμματος που ξεκίνησε από το 14ο Συνέδριο μετά από την οπορτουνιστική παρέκκλιση, έχουν κοινό παρονομαστή την επιβεβαίωσή τους στην ίδια τη ζωή, πατάνε στην πραγματικότητα, υλοποιούν τη μαρξιστική ρήση, ότι κριτήριο της αλήθειας είναι η πράξη.

Είναι γεγονός ότι σε αυτή την πορεία προσέγγισης της μαρξιστικής αλήθειας, η οποία ακουμπά στην αντικειμενική πραγματικότητα, τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα ούτε οι λύσεις έτοιμες σε συνταγές. Από αυτή την άποψη λοιπόν, προκαλούν απορίες, απόψεις όπως του σ. Κωστόπουλου, που είναι σεβαστές στα πλαίσια του εσωκομματικού διαλόγου, θα βοηθούσαν όμως καλύτερα, έστω και με τη λανθασμένη τους πλευρά, που εγώ διακρίνω, αν είχαν τεθεί στη διάθεση της συλλογικής σκέψης του Κόμματος νωρίτερα.

Στην ουσία, έτσι, όπως τέθηκαν και με τη βαρύτητα της θέσης του, ως μέλος του ΠΓ, πισωγυρίζουν τη σκέψη και προσανατολισμούς του Κόμματος που μπορεί ως ερωτήματα να είχαν κάποια αξία πριν λίγα χρόνια, σήμερα όμως, η ίδια η ταξική πάλη έχει δώσει τις απαντήσεις της, τόσο στο ζήτημα "πολλά κόμματα - δύο πολιτικές", όσο και στο χαρακτήρα και τις πολιτικές της ΕΕ.

Σωστά αναφέρεται στο Σχέδιο Προγράμματος ότι η εποχή μας είναι η εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό και με λίγα λόγια είναι ώριμες οι αντικειμενικές συνθήκες, λόγω της όξυνσης των χαρακτηριστικών του ιμπεριαλισμού για ένα τέτοιο πέρασμα.

Το πρόβλημα όμως είναι με τον υποκειμενικό παράγοντα που βρίσκεται πολύ πίσω σε σχέση με τις αντικειμενικές συνθήκες. Κυρίαρχο λοιπόν και καθοριστικό ζήτημα είναι η συνειδητοποίηση του υποκειμενικού παράγοντα, κύρια της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, σε συνάρτηση με την πρωτοπορία της που είναι το ΚΚ, ο καθοδηγητής και απελευθερωτής, τόσο της τάξης, όσο και της κοινωνίας ολόκληρης. Εξυπακούεται ότι, τόσο η συνειδητοποίηση του ιστορικού ρόλου της εργατικής τάξης, όσο και ο πρωτοπόρος ρόλος του κόμματός της καταχτιούνται στο καμίνι της ταξικής πάλης και όχι σε κάποια κομματικά γραφεία.

Με στραμμένη λοιπόν την προσοχή μας στην άνοδο του επιπέδου συνειδητότητας της ΕΤ, του εκμεταλλευόμενου λαού γενικότερα, προσδιορίζεται το άμεσο πολιτικό καθήκον του ΚΚΕ που είναι η δημιουργία του α-α-δ μετώπου. Γνώμη μου είναι, ότι γύρω από αυτό το ζήτημα είναι αναγκαίες κάποιες αποσαφηνίσεις εννοιών ή θέσεων που καλύπτονται, με την καλή έννοια, πίσω από φράσεις "όξυνση της ταξικής πάλης", "ρήξεις με τα θεμέλια του καπιταλισμού", "επαναστατική κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της, η αφετηρία για το πέρασμα στο σοσιαλισμό".

Αυτό γιατί δε νοείται οικοδόμηση του α-α-δ μετώπου που να μη συνδέεται καθαρά και ξάστερα με το στρατηγικό μας στόχο που είναι η οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού, δρόμος κάθε άλλο παρά ανθόσπαρτος. Η διαλεκτική λοιπόν πορεία οικοδόμησης του μετώπου, οι κοινωνικές συνειδήσεις που θα διαμορφώνει, οι συμμαχίες που θα δημιουργούνται πρέπει να έχουν κατευθυντήριο πυρήνα τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Αντικειμενικά το μέτωπο θα δρα και σαν αστικοδημοκρατικός μεταρρυθμιστής και στα πλαίσια αυτά θα συσπειρώνει σε κάποιες φάσεις και δυνάμεις πέρα από τις σοσιαλιστικές. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αναγορευτεί σε κυρίαρχο σκοπό του μετώπου, γιατί θα σημαίνει ότι η πρωτοπορία στο μέτωπο, δηλαδή η ΕΤ και το κόμμα της, θα μετατραπούν σε ουραγούς και το αποτέλεσμα θα είναι ένα οπορτουνιστικό κατασκεύασμα που θα πισωγυρίσει το κίνημα.

Σωστά το ντοκουμέντο του Προγράμματος συνδέει την οικοδόμηση του μετώπου με το σοσιαλισμό, όμως, με το να μην αποσαφηνίζονται ή να εξηγούνται καλύτερα, κάποιες έννοιες που προανέφερα, φοβάμαι ότι κάπου διαχέεται μια μετασχηματιστική λογική που με ρήξεις και όξυνση της ταξικής πάλης θα μας οδηγήσει στο σοσιαλισμό. Αυτό γιατί δε γίνεται λόγος, στις μορφές που μπορεί να πάρει το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Αν σε ένα α-α-δ μέτωπο, πολύ περισσότερο στο Κόμμα της ΕΤ αυτά δεν είναι δοσμένα ως ιστορικές δυνατότητες, τότε υπάρχουν οι κίνδυνοι αυταπατών στο κίνημα και η σφυρηλάτηση επαναστατικών συνειδήσεων μπορεί να αποδειχθεί άνευ πρακτικής σημασίας.

Ο Λένιν παρατηρεί: "... Ο Ενγκελς αναφερόμενος στην τακτική των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών που ενεργούσαν από φόβο ανανέωσης του έκτακτου νόμου και προσπαθούσαν να περάσουν τις διεκδικήσεις τους με ειρηνικό τρόπο, δηλώνει πως είναι τελείως παράλογα τα όνειρα για "ειρηνικό" δρόμο, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει δημοκρατία και ελευθερία στη Γερμανία. Παραδέχεται πως στις χώρες που έχουν δημοκρατία ή πολύ μεγάλες ελευθερίες μπορεί κανείς "να φανταστεί" (μόνο "να φανταστεί") μια ειρηνική εξέλιξη προς το σοσιαλισμό..." (Λένιν: "Κράτος και επανάσταση", σελ. 69).

Η αστική τάξη της Ελλάδας με τη βοήθεια των ιμπεριαλιστικών μηχανισμών θα προσπαθήσει να κρατήσει την εξουσία με νύχια και με δόντια. Με ΜΑΤ, με το στρατό, με ξένες επεμβάσεις, με οπορτουνιστικές κερκόπορτες, χύνοντας ποτάμια το αίμα του λαού. Αυτό έκαναν στο παρελθόν, αυτό κάνουν και σήμερα, αυτό θα κάνουν και στο μέλλον.

Επομένως νομίζω ότι στο Πρόγραμμα πρέπει να γίνει λόγος ότι οι ρήξεις και το επαναστατικό πέρασμα στο σοσιαλισμό εμπεριέχει και την ιστορική δυνατότητα η επανάσταση να έχει και μη ειρηνική μορφή, που σημαίνει χρήση βίας όλων των μορφών από πλευράς της επαναστατημένης πλειοψηφίας του λαού, ενάντια στη μειοψηφία των καταπιεστών, δηλαδή της αστικής τάξης. Αυτό γιατί δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο παράδοσης της αστικής τάξης, η οποία είναι αυτή που καθορίζει σε τελική ανάλυση με τη στάση της το βαθμό βιαιότητας του επαναστατικού περάσματος στο σοσιαλισμό.

Η δικτατορία της αστικής τάξης είναι αυτή που συνθλίβει την οποιαδήποτε αντίδραση του λαού και δεν επιτρέπει αμφισβήτηση του συστήματός της. Σε καμιά περίπτωση λοιπόν, το α-α-δ μέτωπο δεν πρόκειται να έχει την άδειά της ή τη νομιμοποίησή της. Επομένως, οι επαναστατικές δυνάμεις και κύρια η πιο συνεπής και πρωτοπόρα επαναστατική δύναμη, το ΚΚ, πρέπει να έχουν ξεκαθαρίσει ότι σε περίπτωση επαναστατικής κατάστασης θα είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν όλες τις μορφές πάλης, "ειρηνικές" και μη, προκειμένου να τσακιστεί η αστική τάξη και ουσιαστικά να αποφευχθεί, στα μέτρα της ιστορικής δυνατότητας, το αιματοκύλισμα του λαού.

Το τσάκισμα επομένως, της αστικής αντίδρασης προϋποθέτει Α-Α-Μ και ΚΚ προετοιμασμένο για όλες τις μορφές πάλης μέχρι και ένοπλες, με βαθιές ρίζες στα μέσα καταστολής, στρατό, αστυνομία, κλπ. που πρέπει στην επαναστατική κατάσταση το μεγάλο μέρος τους να ανήκει στις λαϊκές δυνάμεις.Ο Λένιν παρατηρεί: "... Στο πέρασμα από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό είναι ακόμα αναγκαία η καθυπόταξη, αλλά πρόκειται για καθυπόταξη της μειοψηφίας των εκμεταλλευτών από την πλειοψηφία των εκμεταλλευομένων. Ο ιδιαίτερος μηχανισμός, η ιδιαίτερη μηχανή καταπίεσης, το "κράτος" είναι ακόμα αναγκαίο, αλλά πρόκειται για κράτος μεταβατικό, δεν είναι πια στην κυριολεξία του κράτους, γιατί η καθυπόταξη της μειοψηφίας των εκμεταλλευτών από την πλειοψηφία των χτεσινών μισθωτών δούλων... θα στοιχίσει πολύ λιγότερο αίμα από όσο η κατάπνιξη των εξεγέρσεων των δούλων, των δουλοπάροικων, των μισθωτών εργατών που θα στοιχίσει πολύ φτηνότερα στην ανθρωπότητα". ("Κράτος και επανάσταση", σελ 89).

Τα ντοκουμέντα επομένως, για να "στοιχίσει" λιγότερο το επαναστατικό πέρασμα στο σοσιαλισμό, πρέπει να γίνουν πολύ συγκεκριμένα σε αυτά τα σημεία, ώστε να αποφευχθούν ψευδαισθήσεις και αυταπάτες για μετασχηματισμό, γραμμικό πέρασμα στο σοσιαλισμό και κατ' επέκταση στον κομμουνισμό.

Κλείνοντας, ας μου επιτραπούν κάποιες εμβόλιμες παρατηρήσεις στο σχέδιο Προγράμματος. Στη θέση 36 να προστεθούν τα λόγια του Λένιν: "Δημοκρατία για την τεράστια πλειονότητα του λαού και καθυπόταξη με τη βία, δηλαδή αποκλεισμός των εκμεταλλευτών, των καταπιεστών του λαού από τη δημοκρατία, να ποια είναι η τροποποίηση της δημοκρατίας στο πέρασμα από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό". Στη θέση 42 γίνεται λόγος για διαπαιδαγώγηση νέου τύπου ανθρώπου. Επειδή ο τύπος σημαίνει και καλούπι, εκτός από υπόδειγμα να γίνεται αναφορά στη διαπαιδαγώγηση της σοσιαλιστικής προσωπικότητας ή του ανθρώπου του σοσιαλισμού.

Στη θέση 43 να προστεθεί: Φαινόμενα καταχρήσεων, οικονομικών ατασθαλιών ή χρηματισμού από πλευράς κομματικών στελεχών, θεωρούνται εγκλήματα εις βάρος του λαού και τιμωρούνται χωρίς ίχνος επιείκειας από το σοσιαλιστικό κράτος. Τέλος, να σημειωθεί ότι όλες οι θέσεις, κομματικές ή κυβερνητικές, είναι ανακλητές και στη διάθεση των σοσιαλιστικών λαϊκών οργάνων.

Τέλος, πιστεύω ότι το 15ο Συνέδριό μας, θα διαψεύσει τις Κασσάνδρες που αναμένουν την αστική μας ανανέωση και για άλλη μια φορά θα τους βεβαιώσει ότι το φάντασμα του κομμουνισμού θα συνεχίσει να πλανάται πάνω από τα κεφάλια τους μέχρι την τελική νίκη.

ΜΑΡΚΟΣ ΣΚΟΥΦΑΛΟΣ

Χίος