Το αριστούργημα του Ιρβινγκ Στόουν "Κλάρενς Ντάροου",σε θεατρική διασκευή Ντέιβιντ Ρίντελς, παρουσιάζει, ο Τίτος Βανδής,στο Θέατρο "Βίλκα" της Θεσσαλονίκης, από τις 15 μέχρι τις 20 Απρίλη.Το έργο ανεβαίνει σε μετάφραση Τίτου Βανδή,σκηνοθεσία Μπέττυς Βαλάση,μουσική Μίμη Πλέσα και σκηνογραφία Τάσου Ζωγράφου.

Ο Κλάρενς Ντάροου, που ερμηνεύει ο Τίτος Βανδής,είναι υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο (1857 - 1937). Ηταν δικηγόρος, που έθεσε σκοπό της ζωής του την κατάργηση της θανατικής ποινής, υπερασπίστηκε με θέρμη και αγωνιστικότητα την προστασία της ελευθερίας της σκέψης και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

"Σε μια εποχή - επισημαίνει η Μπέττυ Βαλάση - που η θανατική ποινή ήταν σχεδόν καθημερινή υπόθεση, ο Ντάροου κατάφερε σε 102 δίκες να αποτρέψει τη θανατική καταδίκη. Υπήρξε μαχητής της δικαιοσύνης και υπερασπιστής των αδυνάτων, των ανθρακωρύχων, των καταπιεσμένων, των εργατών. Σε μια εποχή ιδιαίτερα σκληρή, εκείνος στάθηκε δυνατός, υπερασπιζόμενος πάντα τους αδυνάτους και ουδέποτε δέχτηκε ως δικηγόρος να αναλάβει την υπεράσπιση του δυνατού εναντίον του αδύνατου. Χαρακτηριστική των απόψεων και θέσεών του είναι μια φράση του "πιστεύω ότι το κράτος πρέπει να ανήκει στο σιδηρόδρομο και όχι ο σιδηρόδρομος στο κράτος".Αντιπρόσωπος των εργατικών συνδικάτων σε μια εποχή, επισημαίνω, που ήταν ιδιαίτερα τολμηρό να τα βάζεις με μεγάλες επιχειρήσεις".

- Ενας σύγχρονος ήρωας θα μπορούσαμε να πούμε;

- "Ναι. Ηταν ένας άνθρωπος που δε διέφερε σε τίποτε από τον απλό άνθρωπο, αλλά στάθηκε ψηλά, πάλεψε για τα ιδανικά του, που αφορούσαν την τιμή και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Η στάση του, η πάλη του, ήταν ηρωική".

- Υπάρχουν σήμερα τέτοιοι άνθρωποι;

- "Αλίμονο, αν δεν υπήρχαν. Παρ' όλα τα γεγονότα, παρόλη την παράκρουση, μέσα στην οποία ζούμε, οι λαοί δεν μπορούν να απαρνηθούν την ελπίδα, δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς το όνειρο. Είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν άνθρωποι που αγωνιούν για το δίκιο, για τα ανθρώπινα δικαιώματα που καταπατούνται, για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που προσβάλλεται.Υπάρχουν χιλιάδες ήρωες, αφανείς και επώνυμοι, που ποτέ δε σταμάτησαν τον αγώνα για τέτοια ιδανικά με το οποιοδήποτε κόστος. Ποτέ δε σταματούν να υπάρχουν ορισμένοι ηγέτες με ιδανικά, όπως ποτέ δε σταματούν οι λαοί να παλεύουν σε όση εξαθλίωση κι αν τους έχουν ρίξει".

- Γιατί επιλέξατε το έργο αυτό;

- "Ο Τίτος (Βανδής) από χρόνια ήθελε να παίξει αυτό το έργο. Οχι σαν ηθοποιός που βρήκε έναν πολύ μεγάλο ρόλο, γιατί έτσι κι αλλιώς ο κύκλος της καριέρας του είναι γεμάτος από μεγάλους και σπουδαίους ρόλους, αλλά γιατί τον συγκλόνισε η ιστορία αυτού του ανθρώπου. Ταυτίζεται με τα ιδανικά του και μέσω του ήρωα και του έργου θέλει να εκφράσει και τα δικά του "πιστεύω", αλήθειες και ιδανικά. Παρ' όλες τις δυσκολίες και τα προβλήματα υγείας του, ήταν αποφασισμένος να παίξει αυτό το έργο οπουδήποτε, έστω και με έναν θεατή".

- Και γιατί επέλεξε τη Θεσσαλονίκη;

- "Για συναισθηματικούς λόγους. Γεννήθηκε στην Καβάλα, αλλά μεγάλωσε και πήγε σχολείο στη Θεσσαλονίκη. Αγαπάει αυτή την πόλη και χαίρεται που θα το παρουσιάσουμε εκεί".

- Η παράσταση δίνεται στα πλαίσια της Πολιτιστικής;

- "Σε κανένα "πλαίσιο". Η "Πολιτιστική" δεν έκανε τον κόπο να ασχοληθεί. Εχουν άλλα αξιολογικά κριτήρια φαίνεται. Ισως δεν κρίνουν ούτε τη θητεία, ούτε την κατάθεση καριέρας, το ήθος και το καλλιτεχνικό κύρος ενός ανθρώπου, ένα κύρος, που επιβεβαιώνεται και εκτός Ελλάδος".

- Σας στενοχωρεί το γεγονός;

- "Ολους πρέπει να μας λυπεί το γεγονός, όταν ακούς τα "τέρατα και σημεία" που συμβαίνουν. Ο θεσμός είναι θαύμα, κανείς δεν είναι εναντίον αυτού του θεσμού, αυτοί που τα διαχειρίζονται ίσως δεν τιμούν το θεσμό".

- Και η δική σας σκηνοθετική "πρώτη";

- "Ομολογώ ότι η πρόταση του Τίτου με ξάφνιασε, αλλά και με φόβισε. Δεν το αποφάσισε λόγω προσωπικών σχέσεων. Με έπεισε γιατί εκτός του ότι το έργο το ξέρω εξίσου καλά και το αγαπώ, η θητεία μου επί 35 χρόνια στο θέατρο, μου επιτρέπει να τολμήσω κάτι τέτοιο. Ο Τίτος έδειξε εμπιστοσύνη στο γούστο, στην αισθητική μου και αυτό μου έδωσε δύναμη. Ηταν μια πρόκληση. Δεν ήταν μια αναζήτηση ενός ακόμη τίτλου, αυτού του σκηνοθέτη. Οσο για την εμπειρία, είναι συναρπαστική. Πιστεύω, όμως, ότι η προσωπικότητα, το κύρος του Τίτου στη σκηνή είναι τόσο ισχυρά που θα καλύψουν οποιαδήποτε δική μου αδυναμία". Οσο για τον Κλάρενς Ντάροου, όλη του η στάση και η πεποίθηση εμπεριέχονται ως αγωνία σε ένα μικρό απόσπασμα: "Η μεγαλύτερη αμοιβή μου και η ελπίδα μου θα είναι ότι έκανα κάτι για την ανθρώπινη κατανόηση για το πάντρεμα της δικαιοσύνης με τη συγχώρεση, για την κυριαρχία της αγάπης.Διάβασα χτες βράδυ για τη φιλοδοξία του Πέρση ποιητή Ομάρ Καγιάμ,δεν μπορώ να οραματιστώ τίποτε πιο μεγάλο. Θα 'θελα να βρισκόταν στην καρδιά μου και στην καρδιά όλων των ανθρώπων. "Ετσι θα 'μαι στο βιβλίο της αγάπης/ δε με νοιάζει γι' άλλο βιβλίο/ σβήστε τ' όνομά μου, γράψτε το όπως θέλετε/ έτσι θα 'μαι στο βιβλίο της αγάπης"".

Τέλος, να πούμε ότι εκτός από τα κανονικά εισιτήρια, θα υπάρχουν και τα νεανικά, όχι απλά φοιτητικά, γιατί ο Τ. Βανδής πιστεύει ότι "το ίδιο δικαίωμα με τους φοιτητές έχουν όλοι οι νέοι, φοιτητές και μη".

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ