Ετοιμαζόμουνα να γυρίσω στους Ινδοευρωπαίους. Εξάλλου, σας το χρωστούσα αυτό, μια και δεν είχε εξαντληθεί το θέμα. Εμενε ακόμα το κεφάλαιο, όπου θα βλέπαμε την άμεση σχέση του ινδοευρωπαϊκού μύθου με την ελληνική ιστοριογραφία. Θα βλέπαμε τα κενά και τις παρερμηνείες, και ίσως να προχωρούσαμε, για να δούμε τι είναι αυτό ακριβώς που εκτρέφει τον ελληνοκεντρισμό μας και μας οδηγεί πολλές φορές να μην κατανοούμε σωστά το μέγεθος της προσφοράς μας στην εμφάνιση, στην ανάπτυξη και την τελική διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ηθελα, δηλαδή, να τελειώνω με το θέμα αυτό και να προχωρήσω σε άλλα. Σε θέματα που έχουν τεθεί με έναν περίεργο τρόπο στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα επικίνδυνο κενό στην ιστορική μας ενημέρωση και, προπαντός, ένα επικίνδυνο κενό στην ερμηνεία των χαρακτηριστικών, που συνιστούν την εθνική μας ιδιαιτερότητα και μαζί της τη σχέση μας με τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς. Σε ένα κενό π.χ., οφείλεται και η άκριτη αποδοχή, σιωπηλά, τουλάχιστον, από τον ελληνικό λαό του ευρωπαϊκού ονείρου. Και λέω αποδοχή, γιατί δε βλέπω ο μέσος Ελληνας να αντιδρά σ' αυτήν την προκρούστεια υποταγή του ελληνικού στην οξειδωμένη κονσέρβα των ευρωπαϊκών μηχανισμών, όπου δεν υπάρχουν ελπίδες για την επιβίωση, και της μετριοπαθέστερης εθνικής μας στρατηγικής. Ο σκοπός είναι ένας: να αφανιστούμε. Οχι, βέβαια, να αφανιστούμε φυσικά. Δεν μπορεί να γίνει αυτό. Πάντα θα υπάρχουν οι λαοί. Ολοι οι λαοί. Με τα ονόματά τους, τις σημαίες τους, τις εθνικές τους υπερηφάνειες, τα δικά τους τραγούδια και τα ξεθωριασμένα τους χρώματα. Θα αφανιστούμε, όμως, με την τεχνολογία του πολιτιστικού κλωνισμού. Οπότε και ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες σημαίες και τις εθνικές μας υπερηφάνειες, θα εγκλωβιστούμε μέσα σε κοινωνίες απρόσωπες όλοι με τα ίδια χαρακτηριστικά, να σέρνουμε με το αλυσοδεμένο μας πόδι τη σιδερένια μπάλα ενός στυγνού εργοδότη, που ούτε θα τον βλέπουμε ούτε που θα μπορούμε να τον υποπτευθούμε.

Δεν τα κατάφερα, όμως, να βρω το κουράγιο, για να ξαναγυρίσω στο παραμύθι των Ινδοευρωπαίων. Ηρθαν και με ξεσήκωσαν οι καινούριοι οδυνηροί ραβδισμοί μια καινούριας φιλοσοφίας, που θα πρέπει να τη διαβάσουμε καλά και να την αποστηθίσουμε. Ν' αρχίσουμε να την απαγγέλλουμε στις συντροφιές μας. Να τη μαθαίνουμε στα παιδιά και τους μαθητές μας και, δε θα ήτανε υπερβολή να το πω κι αυτό, να τη γράφουμε στους ελληνικούς τοίχους, που εδώ και καιρό έχουν μείνει βουβοί. Ούτε κραυγάζουν ούτε απλώς λένε! Ναι, μια νέα "φιλοσοφία" διατυπώνεται σιγά - σιγά. Πότε με τη μορφή μιας απλής δήλωσης, πότε με τον τίτλο ενός απροσδιόριστου "διαλόγου" και πότε με την πλήρη ανάπτυξη από επίσημα χείλια μπροστά σε επίσημα αυτιά.

Βέβαια, για να σας αναλύσω όλα τα κεφάλαια αυτού του νέου φιλοσοφικού δεινόσαυρου, δεν έχω το χώρο ούτε το χρόνο. Ας αρχίσω, όμως, σήμερα και θα βρω τον τρόπο να συνεχίσω. Γιατί μπορεί αυτή η καινούρια φιλοσοφία για τη ζωή να εμφανίζεται με τις περιγραφές μιας ενιαίας εκσυγχρονιστικής άποψης, στην ουσία της όμως, διακρίνεται σε πολλά μικρά θεματάκια, που υπολανθάνουν εδώ και κει, αλλού ως παγίδες θανατηφόρες και αλλού ως ψευδώνυμα γητέματα, καταχθόνια και πονηρά. Για την εργασία, παραδείγματος χάριν, δεν μπορεί να ισχύει ό,τι ως τα τώρα πιστεύαμε, ισχυρίζεται αυτή η φιλοσοφία. Το μόνιμο, το συγκεκριμένο, το προετοιμαζόμενο είναι αρνητικά φαινόμενα. Είναι λάθος, ισχυρίζεται αυτή η πρόταση, να θέλεις να δέσεις τη ζωή σου, το προσωπικό σου όραμα, τις σπουδές ή την οποιαδήποτε κατάρτισή σου σε μια και μοναδική δουλιά. Είναι ακόμα πιο επικίνδυνο, με βάση την ίδια άποψη, να φαντάζεσαι πως θα μπορούσες να οργανώσεις την προοπτική της ζωής σου, αναζητώντας την ισορροπία ανάμεσα στην ουτοπία και την πραγματικότητα. Κι αυτό λέγεται, με άλλες λέξεις, πως δεν έχεις το δικαίωμα να οραματίζεται την ανατροπή. Αλλάζει, λοιπόν, το περιεχόμενο της εργασίας. Και η σχέση που θα μπορούσαν να έχουν τα χέρια και το μυαλό σου μ' αυτήν αλλάζει κι αυτή. Δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι, όπως εσύ την εννοείς, όπως εσύ τη διαπραγματεύεσαι με τους δικούς σου τους όρους. Αλλοι θα παρεμβαίνουν σ' αυτήν τη διαπραγμάτευση και με βάση το δικό τους συμφέρον θα επιβάλλουν τη λύση. Ετσι, η παλιά και τόσο γνωστή ρήση, πως ο άνθρωπος με την εργασία κατάφερε να αποσπαστεί από το ζωτικό βασίλειο, δεν ισχύει πια. Από τη στιγμή που δε θα έχεις το δικαίωμα να επιλέγεις τις συνθήκες, στο πλαίσιο των οποίων η εργασία έχει τη μορφή της "λειτουργίας", μιας λειτουργία "... που γίνεται ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση", όπως είπε ο Μαρξ, χάνεις οριστικά τα ανθρώπινα "χαρακτηριστικά" σου. Γιατί μόνο μέσα στη δημιουργική σχέση ανθρώπου και φύσης προσδιορίζεται η διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και στο ζώο. Το ζώο καταναλώνει τη φύση, ενώ ο άνθρωπος τη μεταμορφώνει δημιουργικά, την αναζωογονεί.

Βέβαια, όλ' αυτά δε λέγονται με αυτές τις απλές και αποκαλυπτικές λέξεις. Κανένας δεν τολμάει να μας πει ξεκάθαρα πως περνούμε τα τελευταία χρόνια, όπου μπορούμε να μιλάμε για ελευθερία, για ομορφιά, για κοινωνικές ισορροπίες. Για όρους θεωρητικούς, δηλαδή, που τις κατακτά ο άνθρωπος ως συγκεκριμένες πραγματικότητες μόνο μέσα στην εργασία. Ετσι εφευρίσκονται νεόκοπες λέξεις, κατασκευάζονται "περιδιαγραμμάτων" περιγραφές και στήνεται με πολύ εύσχημο τρόπο η αναφαινόμενη και δεόντως εξοπλισμένη παγίδα μιας νεοσοσιαλιστικής λογικής. Μιας λογικής, δηλαδή, σύμφωνα με την οποία, μέσα στις ηλεκτρονικές φάρμες της νέας "εργασίας" που ανατέλλει, δε θα μπορούμε να διακρίνουμε τα ζώα από τους ανθρώπους. Μόνο η χλωρίδα του κεφαλαίου θα κυριαρχεί και μέσα σ' αυτή θα μας αναγκάζουν να αναπαυθούμε!