Η υπόθεση που λέγεται Κεντροαριστερά, φαίνεται - και είναι - μπερδεμένη. Πολλαπλασιάστηκαν τις τελευταίες βδομάδες οι προσκλήσεις διαλόγου, οι επιφυλάξεις και οι εκκλήσεις ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΝ. Παρά το γεγονός ότι τελικά δε φάνηκε να "βγαίνει άκρη", η ιστορία κάθε άλλο παρά έκλεισε, αφού κανένα από τα δύο κόμματα δεν κινήθηκε με σαφήνεια σε αυτή την κατεύθυνση.Ο ΣΥΝ από την πλευρά του νομιμοποίησε τη διαδικασία, συμμετέχοντας επίσημα ως κόμμα, στη συζήτηση που έγινε με αφορμή την επίσκεψη Ντ' Αλέμα, διατυπώνοντας τις πρώτες θέσεις του για το πώς αντιλαμβάνεται την έννοια της Κεντροαριστεράς.

Το μόνο που έχει ξεκαθαρίσει είναι ότι από τις διεργασίες αυτές, δεν μπορεί να προκύψει μια διαφορετική πολιτική πρόταση.Η κυβέρνηση αποσαφηνίζει ότι ακολουθεί με συνέπεια μια συγκεκριμένη πολιτική, έχοντας δώσει σαφέστατα μέχρι τώρα δείγματα ότι δεν προτίθεται να υποχωρήσει από τις νεοφιλελεύθερες επιλογές της.

Από την πλευρά του Συνασπισμού, τα θέματα που τέθηκαν ως πιθανή βάση διαλόγου, δηλαδή η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου άσκησης εξωτερικής πολιτικής, ή αναζήτηση κριτηρίων "για την προσαρμογή της χώρας στις διαδικασίες ενοποίησης" κι ο εκσυγχρονισμός των θεσμών άσκησης της εξουσίας δε συνιστούν πλατφόρμα αλλαγής επί της ουσίας των ασκούμενων πολιτικών.Αντικείμενο έχουν εμφανώς τη διαχείριση των δεδομένων της προσαρμογής της χώρας στις επιβεβλημένες δεσμεύσεις της τόσο προς την Ε. Ενωση, όσο και στο "διεθνή παράγοντα" για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Πάντως, το σενάριο της Κεντροαριστεράς συνεχίζει να προωθείται στο πολιτικό σκηνικό, όχι μόνο από στελέχη του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού αλλά και από σημαντική μερίδα του Τύπου και των ΜΜΕ, αν και οι προοπτικές της εξέλιξής του, είναι ακόμα θολές.

Στις σχέσεις των δύο κομμάτων παίζουν καθοριστικό ρόλο διάφορες παράμετροι. Κατ' αρχάς οι προσωπικές φιλοδοξίες και προθέσεις για παραγοντίστικους ρόλους - που ευδοκιμούν και στους δύο χώρους. Πολύ περισσότερο όμως επηρεάζουν οι βραχυπρόθεσμες κομματικές και εσωκομματικές σκοπιμότητες.

Στο ΠΑΣΟΚ, για παράδειγμα, θα ήταν πολιτική ευκολία να του αναγνωριστεί η "ειλικρινής πρόθεση" για διάλογο, που διαλαλεί σε όλους τους τόνους το πρωθυπουργικό περιβάλλον. Είναι φανερή η χρησιμότητα της συντήρησης του κλίματος επαφών για την Κεντροαριστερά, προκειμένου να μετριάσει τις αντιδράσεις που το σύνολο της κυβερνητικής πολιτικής προκαλεί στα λαϊκά στρώματα.Εξίσου φανερή είναι η ανασφάλεια που διακατέχει τους κυβερνώντες και τους οδηγεί στο να αναζητούν στηρίγματα που να δίνουν την αίσθηση ευρύτερης αποδοχής των χειρισμών και της πολιτικής τους, προσφέροντας παράλληλα την ευκαιρία για ένα "φιλολαϊκό λίφτινγκ". Λογική με βάση αυτά είναι η επιλογή του ΣΥΝ, ως πιο πρόσφορη λύση. Παράλληλα η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί αξιοποιείται από τον ηγετικό πυρήνα του ΠΑΣΟΚ ως παράγοντας πίεσης και στις εσωκομματικές εξελίξεις.Μάλιστα επιλεγμένες περιπτώσεις στελεχών του ΣΥΝ, που δείχνουν ιδιαίτερη σπουδή στις "αξίες του εκσυγχρονισμού" δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι υπέχουν ρόλο... "αντίπαλου δέους" στους εσωκομματικούς αντιπάλους του Κ. Σημίτη, προκαλώντας και τις αντίστοιχες αντιδράσεις.

Στον Συνασπισμό από την άλλη, το επιδιωκόμενο είναι να αξιοποιηθεί η δημιουργία κλίματος διαλόγου - που σε καμία περίπτωση δεν αποθαρρύνεται - ως μέσο ανάδειξης του ΣΥΝ σε "υπεύθυνη δύναμη της Αριστεράς" που μπορεί να παίξει ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών που εφαρμόζονται. Ο Συνασπισμός - ή τουλάχιστον ο ηγετικός πυρήνας του κόμματος - προσβλέπει στην ενίσχυσή του, υποσχόμενος ότι θα αποτελέσει την απαραίτητη συνιστώσα "καλυτέρευσης" της εφαρμοζόμενης κυβερνητικής πολιτικής, κυρίως μέσα από θεσμικές αλλαγές, ή εναλλακτικά συστήματα διαχείρισης της εξουσίας,χωρίς να αποκλείει και ενδεχόμενες συνεργασίες. Παράλληλα, ένα άλλο τμήμα του κόμματος που έχει αναπτύξει πολύ στενότερους δεσμούς με το ΠΑΣΟΚ σε πολιτικό και σε άλλα επίπεδα εγκαταλείπει ακόμα και αυτές τις θέσεις, κι αναζητά πιο άμεσες διεξόδους, δημιουργώντας ισχυρή εσωκομματική πόλωση.

Το ΠΑΣΟΚ, στην παρούσα φάση έχει επιλέξει την τακτική του "στενού μαρκαρίσματος", προβάλλοντας - κυρίως με επινοήσεις ιδεολογικού χαρακτήρα - τα στοιχεία εκείνα που δεν αφήνουν στο Συνασπισμό περιθώρια πολλών ελιγμών. Σε αυτή την κατεύθυνση κινητοποιεί και σχήματα "ανεξάρτητων της ανανεωτικής Αριστεράς". Εχει επιλέξει, ταυτόχρονα, αυτή τη χρονική περίοδο, όπου τα αποτελέσματα των κυβερνητικών επιλογών στην οικονομική, αλλά και την εξωτερική πολιτική, είναι εμφανέστατα.

Ο ηγετικός πυρήνας του ΠΑΣΟΚ, απευθύνεται στο Συνασπισμό, ξεδιπλώνοντας τις "σημαίες" του Ευρωπαϊκού Οράματος, καλώντας σε διάλογο ανάμεσα σε συνομιλητές που έχουν ως "κοινό τόπο" το ζητούμενο, της "ισότιμης θέσης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση". Συνομιλητές που αναγνωρίζουν ως "ρεαλιστικό δεδομένο", το ότι ο δρόμος που καταλήγει στον παραπάνω στόχο, έχει διαμορφωθεί από την ίδια την ΕΕ, με τους όρους της σύγκλισης. Συνομιλητές που όχι μόνο επαγγέλλονται, αλλά ασκούν, ο καθένας από τη θέση του, αυτή την πολιτική, όπως χαρακτηριστικά έγινε στην περίοδο των κινητοποιήσεων των αγροτών, όπου η κυβέρνηση ξεφούσκωνε λάστιχα, ενώ ο Συνασπισμός μιλούσε για "ώριμα" και ανώριμα αιτήματα. Ο ΣΥΝ αλλωστε δεν προτίθεται να αλλάξει αυτή την τακτική, αφού αναμένεται και στην ΚΠΕ του κόμματος που συνεδριάζει το επόμενο Σαββατοκύριακο, να ταχθεί υπέρ των παρεμβάσεων για "ορθό προσανατολισμό" των λαικών κινητοποιήσεων, επιβραβεύοντας την στάση που κράτησε στους αγροτικούς αγώνες.

Το ΠΑΣΟΚ στοχεύει αρχικά στην αφαίρεση από τον Συνασπισμό της δυνατότητας να καρπώνεται μέρος της φθοράς της κυβέρνησης, χωρίς να αποκλείει και περαιτέρω σύσφιξη σχέσεων. Από την άλλη, ο Συνασπισμός αδυνατεί να μεταθέσει την όλη διαδικασία σε ευνοϊκότερη γι' αυτόν χρονική περίοδο.Περιπλέκεται ολοένα, αφού το να ακολουθήσει μια αντίθετη πορεία, σημαίνει ότι πρέπει να αρνηθεί τις πολιτικές του αρχές και πρακτική.

Είναι παράτολμο και άκαιρο να προσπαθήσει κανείς να προβλέψει τις ε8ξελίξεις. Αν οι σχέσεις των δύο κομμάτων, θα προχωρήσουν σε μια "νέα συλλογικότητα" και σε "προγραμματικές συγκλίσεις", όπως είπε την προηγούμενη βδομάδα σε συνέντευξή του ο Λ. Κύρκος.Τα στοιχεία, πάντως, δείχνουν ότι αυτή η ιστορία θα απασχολήσει την επικαιρότητα για αρκετό καιρό ακόμη, φουσκώνοντας και ξεφουσκώνοντας κατά καιρούς.

Γεράσιμος ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ