Κάτω από τον ασφυκτικό κλοιό του ευρωπαϊκού καρτέλ τσιμέντου, βρίσκεται η εγχώρια τσιμεντοβιομηχανία, που είναι ένας από τους πιο δυναμικούς κλάδους της εθνικής οικονομίας, με κύρια εξαγωγικό προσανατολισμό. Με τη βοήθεια της - εκπορευόμενης από τις Βρυξέλλες - πολιτικής των εκάστοτε κυβερνήσεων, ο δυναμικός αυτός κλάδος ήδη έχει αλωθεί από τις ξένες πολυεθνικές, που κατέχουν πλέον το 60% της εγχώριας παραγωγής τσιμέντου.Αν και εξακολουθεί να αποπνέει δυναμισμό, ωστόσο τόσο η απώλεια 1.000 θέσεων εργασίας τα τελευταία χρόνια, όσο και οι αλλεπάλληλες προσπάθειες για αθρόες εισαγωγές τσιμέντου από τρίτες χώρες, έρχονται να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου.

Τέσσερις εταιρίες απαρτίζουν την εγχώρια τσιμεντοβιομηχανία. Πρόκειται για την ΑΓΕΤ, τον ΤΙΤΑΝ, τα "Τσιμέντα Χαλκίδας" και τον ΧΑΛΥΨ.Η ετήσια συνολική παραγωγή ανέρχεται στα 14 εκατομμύρια τόνους τσιμέντου,απ' τα οποία το μισό καταναλώνεται στην εσωτερική αγορά και το υπόλοιπο μισό εξάγεται. Απασχολεί άμεσα 4.500 εργαζόμενους, ενώ γύρω απ' αυτήν δραστηριοποιούνται δεκάδες επιχειρήσεις με 30.000 περίπου εργαζόμενους.

Καθοριστική για την άλωση του χώρου, ήταν η πρόσφατη παράδοση της μεγαλύτερης τσιμεντοβιομηχανίας της χώρας, της ΑΓΕΤ - ΗΡΑΚΛΗΣ,στους Ιταλούς. Η αρχή έγινε το 1991, όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρέδωσε το 42% των μετοχών της εταιρίας στην "Καλτσεστρούτσι" - μετονομάστηκε στη συνέχεια σε "Κονκρέτουμ" - και το μάνατζμεντ για 99 χρόνια! Το ΠΑΣΟΚ τότε είχε καταγγείλει τη συμφωνία και είχε δεσμευτεί να επαναφέρει την εταιρία στο δημόσιο έλεγχο, για να το "ξεχάσει" αμέσως μόλις ανέλαβε την εξουσία. Πέρσι τον Νοέμβρη, η κυβέρνηση Σημίτη ήρθε να παραχωρήσει άλλο ένα πακέτο μετοχών, το 12% και στην ουσία τον απόλυτο έλεγχο στους Ιταλούς, μια και τώρα διαθέτουν το 54% των μετοχών. Η Εθνική Τράπεζα εξακολουθεί να κατέχει το 25% των μετοχών, ωστόσο - σύμφωνα με τότε ανακοίνωση της ίδιας της Εθνικής - αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο να ξεπουληθεί και άλλο πακέτο μετοχών της Τράπεζας στους Ιταλούς, καθώς αναφέρεται χαρακτηριστικά: "Εφόσον η Εθνική κατέχει ποσοστό τουλάχιστον 15%... ",αποκαλύπτοντας ότι άλλο ένα 10% μπορεί να φύγει από τον έλεγχό της.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ΑΓΕΤ παράγει 6 εκατομμύρια τόνους τσιμέντου ετησίως, δηλαδή περίπου το μισό της εγχώριας παραγωγής, διαθέτει τρεις μονάδες παραγωγής τσιμέντου σε Βόλο, Αλιβέρι Ευβοίας και Δραπετσώνα,όπου απασχολούνται 1.750 εργαζόμενοι,ενώ συνολικά σε όλον τον όμιλο (έχει αρκετές θυγατρικές) απασχολούνται περίπου 3.000 εργαζόμενοι.

Στην "Κονκρέτουμ",έχει περάσει τελευταία και μια άλλη σημαντική μονάδα, τα "Τσιμέντα Χαλκίδας",όπου απασχολούνται 1.000 περίπου εργαζόμενοι και παράγονται ετησίως 2 εκατομμύρια τόνοι τσιμέντου. Η εταιρία αυτή ήταν η αρχική επιλογή των Ιταλών για αγορά και μάλιστα το 1991 είχε υπογραφεί συμφωνία για εξαγορά της, έναντι 41,25 δισ. δρχ., όμως στη συνέχεια έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στην ΑΓΕΤ. Οι ελληνικές κυβερνήσεις κατέβαλαν, πάντως, "φιλότιμες" και επιτυχημένες προσπάθειες, για να την παραδώσουν και αυτή στους Ιταλούς, προσφεύγοντας στα ευρωπαϊκά δικαστήρια και "πετυχαίνοντας" τελικά να την πάρει η "Κονκρέτουμ" έναντι 32 δισ. δραχμών. Στα χέρια των ιταλικών πολυεθνικών πέρασε και ο "ΧΑΛΥΨ" στον Ασπρόπυργο. Το 1991 πουλήθηκε στη Γαλλική πολυεθνική "Σερμέν Φρανσέ" και στη συνέχεια το 1994, όλη η πολυεθνική και ο "ΧΑΛΥΨ", περιήλθαν στην Ιταλική "Ιταλτσιμέντι",που είναι απ' τους επικεφαλής του ευρωπαϊκού καρτέλ τσιμέντου. Ο "ΧΑΛΥΨ" παράγει ετησίως 600-700 χιλιάδες τόνους τσιμέντου και απασχολεί περίπου 210 εργαζόμενους.

Από τους Ιταλούς έχει ξεφύγει, μόνο ο ΤΙΤΑΝ,η δεύτερη μεγάλη τσιμεντοβιομηχανία της χώρας, που ανήκει στις οικογένειες Κανελλόπουλου - Παπαλεξόπουλου.Διαθέτει 4 εργοστάσια σε Ελευσίνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη και Καμάρι Βοιωτίας,με 1.450 εργαζόμενους προσωπικό και παράγει ετησίως5,5 εκατομ. τόνους τσιμέντου.

Η άλωση των εγχώριων μονάδων απ' τις ιταλικές πολυεθνικές συνοδεύτηκε από μείωση του προσωπικού, με τη μορφή των "οικειοθελών" απολύσεων. Συνολικά τα τελευταία χρόνια, έχουν χαθεί 1.000 θέσεις εργασίας απ' την εγχώρια τσιμεντοβιομηχανία και το επόμενο διάστημα αναμένεται να χαθούν ακόμα περισσότερες.

Η συρρίκνωση ξεκίνησε απ' τον ΤΙΤΑΝ, που ήδη απ' το 1988 έχει ξεκινήσει πρόγραμμα "οικειοθελών" απολύσεων. Αποχώρησαν 400 εργαζόμενοι, ενώ παράλληλα απέλυσε εκβιαστικά άλλους 55.Το πρόγραμμα βρίσκεται ακόμα σε ισχύ, αν και τον τελευταίο χρόνο είναι "παγωμένο".

Οι ρυθμοί συρρίκνωσης επιταχύνθηκαν με το που ανέλαβαν οι Ιταλοί την ΑΓΕΤ. Αμέσως, έθεσαν σε εφαρμογή πρόγραμμα "οικειοθελών" απολύσεων και ανάγκασαν σε αποχώρηση 300 εργαζόμενους, ενώ το ίδιο ακριβώς έκαναν και στα "Τσιμέντα Χαλκίδας", όπου έχουν απολυθεί ήδη 80.Τα προγράμματα αυτά είναι ακόμα σε εξέλιξη και μάλιστα, όπως έχει ανακοινωθεί, στα "Τσιμέντα Χαλκίδας" επιδιώκεται να αποχωρήσουν άλλοι 400 εργαζόμενοι και αν δεν "πιαστεί" αυτό το νούμερο εκβιάζουν με απολύσεις.

Η μείωση του προσωπικού έχει ως αποτέλεσμα - όπως καταγγέλλουν οι συνδικαλιστές - την αύξηση της εντατικοποίησης της δουλιάς, αλλά και των κινδύνων για ατυχήματα. Εκεί, λοιπόν, που υπήρχε μια φθίνουσα πορεία εργατικών ατυχημάτων, τώρα αυτό έχει αντιστραφεί και η πορεία είναι ανοδική!

Την ίδια περίοδο παρατηρείται μια ολοένα αυξανόμενη είσοδος εργολάβων σε καθαρά παραγωγικές δραστηριότητες των μονάδων.Εργολάβοι που στην πλειοψηφία τους απασχολούν ανασφάλιστους ή χαμηλά αμειβόμενους και Ελληνες και αλλοδαπούς εργαζόμενους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις συνδικαλιστών, το φαινόμενο έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, σε σημείο που οι εργαζόμενοι στους εργολάβους, να αποτελούν το 1/3 των απασχολούμενων στην τσιμεντοβιομηχανία.

Ο Θ. Σμυρίλιος,μέλος της διοίκησης της Ομοσπονδίας, τονίζει ότι όλες αυτές οι εξελίξεις αναδεικνύουν και φέρνουν πάλι στην επικαιρότητα το αίτημα για εφαρμογή απ' την κυβέρνηση κλαδικής πολιτικής ανάπτυξης, με τη δημιουργία ενιαίου δημόσιου φορέα τσιμέντου και με κορμό την ΑΓΕΤ.Είναι η μόνη λύση για την προστασία της εγχώριας τσιμεντοβιομηχανίας. Αυτή η πρόταση ήταν κύριο αίτημα των συνδικάτων, που στη συνέχεια η πλειοψηφία στη διοίκηση της Ομοσπονδίας Τσιμεντεργατών,την "ξέχασε"...

Τα κείμενα έγραψε η Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ