Πολύ συχνά την τελευταία δεκαπενταετία γίνεται λόγος (από πολλές πλευρές) για το "οικονομικό θαύμα" της Κυπριακής Δημοκρατίας.Οι οικονομικοί δείκτες - όσο αξιόπιστοι μπορεί να είναι - πράγματι δείχνουν, ότι παρά την κατοχή ενός μεγάλου τμήματος της χώρας από τον Τούρκικο Αττίλα (με όσες οικονομικές επιπτώσεις - πέρα από όλες τις άλλες - αυτή επιφέρει), υπάρχει μιααναπτυξιακή δυναμική που ελάχιστα μεσογειακά κράτη έχουν πετύχει. Ομως, τα οικονομικά επιτεύγματα που πραγματοποιούνται δε συμβαδίζουν με την προστασία του περιβάλλοντος. Το αντίθετο μάλιστα, όπως δείχνει Εκθεση της οργάνωσης "Φίλοι της Γης".

Είναι γνωστό ότι όταν μιλάμε για περιβάλλον υπεισέρχονται δεκάδες παράμετροι, όπως η ενέργεια, η γεωργία, οι υδάτινοι πόροι, η βιομηχανία, ο τουρισμός, η ρύπανση κτλ. που αλληλοσυσχετίζονται και αλληλοεπηρεάζονται. Σύμφωνα με την Εκθεση, η περιβαλλοντική διάσταση στην προβληματική της κυπριακής κοινωνίας είναι πολύ καινούριο. Παράλληλα, η οικολογική πληροφόρηση από τις υπηρεσίες προς το κοινό παρουσιάζει μεγάλο έλλειμμα. Το αναπτυξιακό μοντέλο αγνόησε το περιβάλλον στην προσπάθεια για όσο το δυνατό καλύτερους δείκτες, με αποτέλεσμα να μην έχει υιοθετηθεί μια φιλική πολιτική προς αυτό. Τόσο από το δημόσιο, όσο κι από τον ιδιωτικό τομέα. Το καθεστώς επιδοτήσεων και η τιμολογιακή πολιτική είχε ως μοναδικό προσανατολισμό την εξυπηρέτηση οργανωμένων συμφερόντων,όπως λ.χ. των ξενοδόχων, των εμπόρων γης, των εισαγωγέων κ.ά. Το όλο θεσμικό πλαίσιο είναι αποσπασματικό και ανεπαρκές. Μεγάλος αριθμός διεθνών συμβάσεων αν και τυπικά έχει επικυρωθεί δεν τηρείται. Μετά το 1974 η ανάπτυξη περιορίστηκε στη συσσώρευση κεφαλαίου για επενδύσεις στο κατασκευαστικό και τουριστικό τομέα. Ελάχιστη σημασία δόθηκε στην ανάπτυξη μικρών και τεχνολογικά προηγμένων και μη ενεργειοβόρων βιομηχανικών μονάδων με προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Ας ξεκινήσουμε με το δομημένο περιβάλλον μια και οι πιέσεις στον οικιστικό τομέα έχουν ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη. Μεγαλύτερο θύμα η παράκτια περιοχή, λόγω της τουριστικής ανάπτυξης. Κι ενώ ο πληθυσμός του νησιού πλησιάζει τις 650.000, οι τουρίστες που το επισκέπτονται ξεπερνούν τα 2.500.000. Μοιραία η σύγκρουση των χρήσεων γης, η οικοπεδοποίηση γεωργικής και δασικής γης, οι θόρυβοι, τα καυσαέρια, η έλλειψη αστικού πράσινου με την παράλληλη απώλεια σημαντικών στοιχείων της λαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Κι ίσως αυτό το τελευταίο να είναι σημαντικότερο. Το δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα αποτελεί το υδατικό.Οχι τόσο με τη μορφή ανομβρίας,αλλά κυρίως της λειψυδρίας. Η υπερκατανάλωση των υδάτινων πόρων και η σπατάλη του πόσιμου νερού συνεχίζεται εδώ και δυο δεκαετίες χωρίς τον παραμικρό προγραμματισμό. Οι πιέσεις για την οικιστική ανάπτυξη δεν άφησαν ανεπηρέαστους τους βιότοπους και τους εδαφικούς πόρους του νησιού. Ιδιαίτερες πιέσεις δέχονται οι βιότοποι της Αλυκής της Λάρνακας,τουΑκρωτηρίου και του Ακάμα.Το έδαφος της χώρας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υποβάθμισης. Το φαινόμενο της ερημοποίησης έχει κάνει έντονα την εμφάνισή του. Ενα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο αφορά την ενέργεια η κατανάλωση της οποίας αυξάνεται με ρυθμό 10% ετησίως, ενώ η αντίστοιχη αύξηση του πληθυσμού είναι 1,5%. Το ετήσιο κόστος καύσιμων υλών (150 εκατομ. λίρες) αντιστοιχεί στο 65% εξαγωγών του νησιού!

Οι "Φίλοι της Γης" δε μένουν στις επισημάνσεις. Προχωρούν σε συγκεκριμένες προτάσεις "στριμώχνοντας" την εξουσία, όταν κατηγορεί τους οικολόγους ως εξωπραγματικούς και εναντίον της ανάπτυξης. Ως προς το δομημένο περιβάλλον ζητούν να εφαρμοστεί η χωροταξική - πολεοδομική νομοθεσία,να δοθεί προτεραιότητα στην κατασκευή αστικών και περιαστικών πάρκων,να προστατευτούν τα ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία και κτίρια και να προωθηθούν οι πεζόδρομοι και ποδηλατοδρόμιο. Για το υδατικό πρόβλημα ζητείται η εφαρμογή προγραμμάτων μείωσης της κατανάλωσης εκεί όπου γίνεται η σπατάλη, η τιμολογιακή πολιτική να είναι ορθολογική, να θεωρηθεί το νερό ως εν ανεπαρκεία αγαθό,απαγόρευση της εκμετάλλευσης των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας,κατασκευή ομβροδεξαμενών,αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος των υδάτινων πόρων και εκτεταμένες αναδασώσεις. Για τους υδροβιότοπους πρέπει να διασφαλιστεί η αναγκαία ροή νερού προς αυτούς, λήψη μέτρων για τη διάβρωση και δημιουργία ζωνών αναχαίτισης. Τέλος, για την ενέργεια πρέπει να υπάρξουν προδιαγραφές στην κατασκευή των κτιρίων έτσι ώστε να μην είναι ενεργειοβόρα και να δοθεί βάρος στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας.

Ο πίνακας που δημοσιεύεται έχει βασιστεί στη μεθοδολογία που ακολουθεί το Ολλανδικό Ινστιτούτο Wupertal για τις απαιτούμενες μειώσεις ρύπων με βάση την παρούσα κατάσταση με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη (έναν αμφισβητούμενο όρο που χρησιμοποιούμε συμβατικά και που υπονοεί τη συνέχιση της ανάπτυξης χωρίς παραπέρα υποβάθμιση του περιβάλλοντος). Ορισμένες διευκρινίσεις είναι απαραίτητες για την ερμηνεία του πίνακα. Κατ' αρχή ο πληθυσμός υπολογίστηκε στις 710.000 (από το κατεχόμενο μέρος δεν υπάρχουν στοιχεία). Η δομή της βιομηχανίας της νήσου διαφέρει κατά πολύ από τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Ως προς το CO2 παρατηρείται μεγαλύτερη κατά κεφαλή εκπομπή συγκριτικά με πολλές χώρες που έχουν πιο αναπτυγμένη βιομηχανία. Ως προς τα προστατευόμενα δάση η κατάσταση είναι σε πολύ καλό επίπεδο. Ανεξάρτητα από όλα αυτά το σημαντικότερο μήνυμα είναι ότι χρειάζονται σοβαρές προσπάθειες και κυρίως η ανάπτυξη ενός κινήματος που θα πιέσει τις κυβερνήσεις προς προοδευτικές λύσεις ως προς το περιβάλλον.