Η Ελλάδα ήταν και παραμένει η χώρα με το χειρότερο, το αντιλαϊκότερο, το πιο ακραίο φορολογικό σύστημα στο σύνολο των 15 χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με μακρά μάλιστα απόσταση από τις υπόλοιπες χώρες. Η δε φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων στη χώρα μας είναι από τις χαμηλότερες σήμερα στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (βλέπε σχετικούς πίνακες), τα οποία παρουσιάζουν την εξέλιξη των άμεσων και των έμμεσων φόρων σαν ποσοστό του ΑΕΠ κατά την περίοδο 1980-1993, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα μεταξύ των "15", στην οποία οι έμμεσοι φόροι το 1993 ήταν 2,56 φορές μεγαλύτεροι από τους άμεσους φόρους, ενώ στη δεύτερη Πορτογαλία η σχέση αυτή ήταν 1,54.Στον αντίποδα βρίσκεται η Δανία, στην οποία οι άμεσοι φόροι ήταν 1,74 μεγαλύτεροι από τους έμμεσους. Παράλληλα η χώρα μας είχε το χαμηλότερο συντελεστή επιβάρυνσης των άμεσων φόρων 6,7%, τη στιγμή που η αντίστοιχη επιβάρυνση στη Δανία ήταν 30,6%.

Τα στοιχεία αυτά αποκτούν περισσότερο ενδιαφέρον από τη στιγμή που η κυβέρνηση - διά στόματος του υφυπουργού Οικονομικών Γ. Δρυ - ανακοίνωσε τις προθέσεις της για νέα μείωση των συντελεστών φορολογίας των επιχειρηματικών κερδών, ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο της λήψης και νέων μέτρων, που θα αυξήσουν τη φορολογική επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων. Μιλώντας ο τελευταίος πριν από λίγες μέρες μπροστά σε ένα ακροατήριο επιχειρηματιών, ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικός. Εκλιπαρώντας τους επιχειρηματίες να επενδύσουν στη χώρα μας, αντέστρεψε την πραγματικότητα του φορολογικού μας συστήματος και των επιβαρύνσεων που αυτό δημιουργεί σε διαφορές κοινωνικές ομάδες, προκειμένου να δικαιολογήσει την προώθηση των νέων αντιλαϊκών, νεοφιλελεύθερων φορολογικών μέτρων και νέων ελαφρύνσεων προς τις επιχειρήσεις.

Παράλληλα, τα οικονομικά επιτελεία της κυβέρνησης έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται τις νέες δέσμες φορολογικών μέτρων που θα προωθήσουν στον κρατικό προϋπολογισμό του 1998 και, σύμφωνα με τις διαρροές που οι ίδιοι κάνουν προς τον Τύπο, ο στόχος τους είναι η άντληση και νέων φόρων από αυτούς που συνήθως... τα παίρνουν. Από τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους κατά κύριο λόγο.

Σύμφωνα με τις διαρροές αυτές, η κυβέρνηση "μασάει" τα λόγια της ως προς την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας και όλα δείχνουν ότι δεν έχει καμία διάθεση να προχωρήσει σε γνήσια τιμαριθμοποίηση των φορολογικών κλιμακίων. Παράλληλα διαρρέει την πρόθεσή της να μειώσει τους συντελεστές φορολογίας φυσικών προσώπων από 5 που είναι σήμερα σε 4 - αρχικά έκανε λόγο για 3 - με συνέπεια τη μεγάλη φορολογική επιβάρυνση των εισοδημάτων από 2,5-3 εκατ. και μέχρι τα 7-8 εκατ. δραχμές.

Και όλες αυτές είναι διαρροές καλοκαιριού, που αφορούν μόνο μικρό μέρος της δέσμης μέτρων που προτίθενται να πάρουν για το 1998. Και στην κατεύθυνση αυτή επιδίδονται σε ασκήσεις ψυχολογικής προετοιμασίας της κοινής γνώμης για το τι μέλλει γενέσθαι το φθινόπωρο. Και όλα αυτά συμβαίνουν στη χώρα με το χειρότερο φορολογικό καθεστώς, ίσως ολόκληρης της Δ. Ευρώπης, το οποίο η κυβέρνηση προτίθεται να... βελτιώσει κάνοντάς το ακόμα χειρότερο.

Με εξαίρεση την Ελλάδα, το φορολογικό σύστημα της οποίας θεωρείται - και είναι - ακραίο, στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ η κατάσταση κατά την περίοδο 1980-1993 φαίνεται ότι είναι περισσότερο ομαλή σε ό,τι αφορά τη φορολογική επιβάρυνση των διαφόρων κοινωνικών ομάδων, με τις σκανδιναβικές χώρες να διεκδικούν την πρωτιά στον τομέα της φορολογικής δικαιοσύνης.

Το στοιχείο δικαιοσύνης αφορά πρώτα και κύρια τη σχέση των άμεσων προς τους έμμεσους φόρους που υπάρχει σε κάθε χώρα. Οι άμεσοι φόροι θεωρούνται περισσότερο δίκαιοι, από την άποψη ότι υπάρχει κλιμάκωση του φόρου ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος. Η κλίμακα ξεκινά από χαμηλό συντελεστή για τα μικρά εισοδήματα και όσο αυτά αυξάνονται αυξάνει και η κλίμακα. Αντίθετα το στοιχείο της δικαιοσύνης δεν υπάρχει στην επιβολή των έμμεσων φόρων, καθώς άνισα μεταξύ τους εισοδήματα, όσο μεγάλη και αν είναι η ψαλίδα μεταξύ τους, πληρώνουν τελικά τον ίδιο φόρο.

Αναγκαία διευκρίνιση βέβαια ότι τις έννοιες "δίκαιο" "άδικο" πρέπει να τις δούμε μέσα στα πλαίσια του ταξικού εκμεταλλευτικού συστήματος, καθώς και ότι οι κάθε μορφής φόροι δεν είναι παρά τμήμα της παραγόμενης υπεραξίας που δημιουργούν οι εργαζόμενοι.

Η περίπτωση του φορολογικού συστήματος της χώρας μας "βοά" από κάθε πλευρά. Οι έμμεσοι φόροι από 14,5% το 1989, το 1993 αυξήθηκαν στο 17,2%, οι δε άμεσοι φόροι από 5,5% αυξήθηκαν στο 6,7%. Η αντιλαϊκότητα του συστήματος προκύπτει τόσο από τα στοιχεία του 1989, αλλά πολύ περισσότερο από τα στοιχεία του 1993. Την εποχή αυτή έχουμε μία, νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης, αλλαγή του φορολογικού συστήματος της χώρας, κύρια στοιχεία της οποίας είναι η μεγάλη μείωση των φορολογικών συντελεστών των επιχειρήσεων, ο τριπλασιασμός των Ειδικών Φόρων και οι αλλαγές στο ΦΠΑ που είχαν σαν συνέπεια να επιβαρύνουν τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Στη συνέχεια βέβαια η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προώθησε τα εξοντωτικά "αντικειμενικά" κριτήρια φορολόγησης των μικρομεσαίων στρωμάτων, οι συνέπειες των οποίων δεν περιλαμβάνονται στην περίοδο που εξετάζουμε.

Πριν παρουσιάσουμε ορισμένα στοιχεία της φορολογικής εικόνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πρέπει να κάνουμε την εξής διευκρίνιση: Η περίοδος 1980-1993 δίνει βέβαια το στοιχείο της τάσης των συνεπειών της φορολογικής πολιτικής των διαφόρων χωρών, λείπουν όμως τα στοιχεία της κρίσιμης περιόδου 1994-1996, κατά την οποία πολλές χώρες, ελέω συνθήκης του Μάαστριχτ, προώθησαν αντιλαϊκές κατά βάση φορολογικές αλλαγές.

Σύμφωνα με τη φορολογική εικόνα της περιόδου 1980-1993, στις 8 από τις 15 χώρες της ΕΕ, οι άμεσοι φόροι είναι μεγαλύτεροι από τους έμμεσους. Η σχέση αυτή είναι μεγαλύτερη στη Δανία με 1,74, ενώ ακολουθούν το Βέλγιο με 1,36, η Σουηδία με 1,35, η Ιταλία και η Ολλανδία με 1,32, η Ισπανία με 1,12 και τέλος η Φινλανδία με 1,1.

Στις υπόλοιπες 7 χώρες οι έμμεσοι φόροι παρουσιάζονται μεγαλύτεροι από τους άμεσους. Εκτός από την Ελλάδα, η οποία δεν "παίζεται" με τίποτα στον τομέα αυτό, οι υπόλοιπες χώρες διατηρούν μία σχέση μεταξύ του 1,54 της Πορτογαλίας και το 1,1 της Γερμανίας και του Λουξεμβούργου.

Την ίδια περίοδο σε 6 χώρες οι έμμεσοι φόροι, σαν ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκαν, ενώ στις υπόλοιπες 9 μειώθηκαν. Το δε 1993, το χαμηλότερο συντελεστή έμμεσων φόρων ως προς το ΑΕΠ τον είχε η Ισπανία με 11,2% και το μεγαλύτερο η Δανία με 17,5% (η οποία όμως έχει και τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση στους άμεσους φόρους με 30,6%/ΑΕΠ) και αμέσως μετά ακολουθεί η Ελλάδα με 17,2%.

Στην άμεση φορολογία τον υψηλότερο συντελεστή ως προς το ΑΕΠ τον διατηρεί η Δανία με 30,6% και ακολουθούν η Σουηδία με 21,2%, η Ολλανδία με 17,2%, το Βέλγιο με 17% κλπ. Στην τελευταία θέση με 6,7% βρίσκεται η Ελλάδα, ενώ δύο ακόμα χώρες, η Γαλλία και η Πορτογαλία, έχουν μονοψήφιο συντελεστή επιβάρυνσης των άμεσων φόρων ως προς το ΑΕΠ.

Δεν έχουμε στοιχεία βέβαια για τους συντελεστές φορολογίας των επιχειρηματικών κερδών στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να δούμε κατά πόσο ισχύει το επιχείρημα του κ. Δρυ ότι στην Ελλάδα έχουμε από τους υψηλότερους, στη χώρα μας όμως η επιβάρυνση των επιχειρήσεων σαν ποσοστό του ΑΕΠ είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Και συγκεκριμένα η χώρα μας διατηρούσε το 1993 την τέταρτη θέση από το τέλος με φορολογική επιβάρυνση μόλις 1,7%/ΑΕΠ. Ακόμα μικρότερη επιβάρυνση υπήρχε στη Γαλλία με 1,6%, στην Αυστρία με 1,5% και στη Φινλανδία με 0,8%

Στην πρώτη θέση βρίσκονται η Ιταλία και το Λουξεμβούργο με 4,8%, η Δανία με 3,7%, η Ιρλανδία με 3,5%, η Ολλανδία με 3,3% κλπ.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ