Το Χαϊδάρι, η Μέρλιν, μια σειρά από τόπους μαρτυριών, γίνονται οι ζωντανοί φάροι για την ιστορία της Εθνικής μας Αντίστασης. Οι εκτελέσεις κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής των αγωνιστών των ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ κατέδειξαν ότι οι ανθοί της ελευθερίας δε δείλιασαν, δεν υπολόγισαν κόπους, θυσίες, στρατόπεδα, κρεμάλες, εκτελέσεις, ερημώσεις. Στις 28/10/41 οι μαχητικές εκδηλώσεις στην Αθήνα, οργανωμένες απ' το ΕΑΜ με αφορμή την πρώτη επέτειο από την ιταλική φασιστική εισβολή, και η μεγάλη παμφοιτητική απεργία οργανωμένη απ' το ΕΑΜ ήταν τα πρώτα αντιστασιακά σαλπίσματα. Το Δεκέμβρη του 1942, στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά» στη Θεσσαλονίκη, εκτελούνται απ' τους Γερμανούς 50 κομμουνιστές εξόριστοι - απ' την εποχή της μεταξικής δικτατορίας. Το Χαρβάτι, η Μάνδρα, το σκοπευτήριο της Καισαριανής, το Μονοδένδρι, το Κούρνοβο, τα Καλάβρυτα, το Δίστομο παραμένουν τόποι προσκυνήματος - αθάνατα μνημεία - τα θυσιαστήρια της λευτεριάς: «Εδώ 'ναι το πικρό το χώμα του Διστόμου./ Ω, εσύ, διαβάτη, όπου πατήσεις να προσέχεις./ Εδώ πονά η σιωπή, πονάει κι η πέτρα κάθε δρόμου της απ' τη θυσία και απ' τη σκληρότητα του ανθρώπου...» (Γ. Ρίτσος).

Δίστομο: Ο χιτλερικός βαρβαρισμός σ' όλη την έκτασή του. Η ομαδική σφαγή των κατοίκων του Διστόμου Βοιωτίας από Γερμανούς και ταγματασφαλίτες έγινε στις 10/6/1944. Τα θύματα ανέρχονται σε 300. Ενα απόσπασμα απ' τη συγκλονιστική έκθεση του Δ. Κιουσόπουλου (επικεφαλής της Υπηρεσίας Εγκλημάτων Πολέμου) καταγράφει τις εικόνες: «Εις το πέρασμα των αιώνων ουδέποτε η ανθρωπότης εδοκίμασε τοσαύτην θηριωδίαν. Το Δίστομο μεταβάλλεται σε κόλασιν. Κάθε περιγραφή είναι αδύνατον να αποδώσει την τραγωδίαν εκατοντάδων κατοίκων... Αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, στρατιώτες διαμοιράζονται εις ομάδας. Περιέρχονται τας οικίας, ως λυσσαλέαι ύαιναι, αιμοβόροι τίγρεις, κανίβαλοι της ζούγκλας! Επιπίπτουν κατά των δυστύχων κατοίκων - αδιακρίτως φύλου, ηλικίας. Σφάζουσι, φονεύουσι, βιάζουσι γυναίκες. Ξεκοιλιάζουσι εγκύους, γέροντες, νέοι είναι θύματα της αιμοβόρου μανίας. Δε φείδονται ουδενός. Φονεύουσιν τον ιερέα Σωτήριο Ζήση, εξορύσσουσι, ζώντος έτι, τους οφθαλμούς. Αποκόπτουσιν την κεφαλήν του, ρίπτουσιν εις τον βόρβορον. Πυροβολούσι την παρισταμένην σύζυγόν του, που κρατούσε εις τας αγκάλας της, θηλάζουσαν το μονοετές θυγάτριόν της Μαργαρίταν! Σκορπούν τα μυαλά της παιδίσκης εις το πρόσωπον της μητρός, ήτις τραυματισθείσα πίπτει χαμαί λιπόθυμος. Εκληφθείσα ως νεκρά, σώζεται διά να καταστεί εν παραφροσύνη. Περί τους 15 κατοίκους - ελπίζοντας εις την οικίαν του ιερέως τη σωτηρίαν - εφονεύθησαν. Φονεύουσιν εντός της οικίας του, την οικογένεια του Κατσινήν - τον δάσκαλο Καρούμαλον - τη Μορωσίαν, σύζυγο Ι. Φιλίππου, σύρουν εκ της κρύπτης της, με σκοπόν διά να τη βιάσουν. Αλλ' ότε είδον ότι αύτη ήτο έγκυος, διά μαχαίρας διάνοιξαν την κοιλίαν της. Το δε εκχυθέν έμβρυον μετά λύσσης εποδοπάτησαν...» (Απ' το απόσπασμα της 3ης Ιουνίου - 1946)».

Το Δίστομο είναι το ηρωικό μνημείο της μαρτυρικής και αδούλωτης Ελλάδας. Το θέμα των γερμανικών επανορθώσεων, όμως, ακόμη εκκρεμεί. Ανάλογες σφαγές γίνανε σ' όλη την Ευρώπη. Ανάλογα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας διαπράττει τώρα η «νέα τάξη» του αίματος σε Μ. Ανατολή - Κ. Ασία - Αφρική - Βαλκάνια, επιχειρώντας να τρομοκρατήσει τους λαούς που αντιστέκονται στις ορδές του ιμπεριαλισμού. Η τελική ήττα των εισβολέων, όμως, είναι βεβαία.