Η κακοκαιρία των τελευταίων ημερών δημιούργησε πολλά προβλήματα ηλεκτροδότησης και ανέδειξε ακόμη περισσότερα, πάγια και διαρκή. Οι νέες προτεραιότητες της ΔΕΗ, η αποκόμιση όλο και μεγαλύτερου κέρδους, όπως επιβάλλει η λειτουργία της ως Ανώνυμης Εταιρίας, είναι άρρηκτα δεμένες με την προώθηση της «απελευθέρωσης» της αγοράς ηλεκτρισμού και το νέο σκηνικό, όπου η παραγωγή Ενέργειας για το λαό υποβαθμίζεται σε μία από τις δραστηριότητες της Επιχείρησης και όχι η κύρια. Η απαίτηση για ανατιμήσεις και μάλιστα μεγάλες την ίδια ώρα που δοκιμάζονταν διάφορες περιοχές από τη διακοπή ηλεκτροδότησης και την αδυναμία σύντομης αποκατάστασης των ζημιών, αλλού δικαιολογημένα και αλλού όχι, είναι ένα ακόμη παρεπόμενο της νέας πραγματικότητας στην «αγορά». Αντίστοιχα, τα προβλήματα στη συντήρηση του δικτύου και οι ελλείψεις σε τεχνικό προσωπικό και κατάλληλο εξοπλισμό έχουν άμεση σχέση με τη μείωση των δαπανών, όπως ορίζει η νέα κατάσταση.

Η μετατροπή, τη δεκαετία του '90, του κρατικού μονοπωλιακού χαρακτήρα του ενεργειακού τομέα, με τη μεταβίβασή του στην άμεση εκμετάλλευση από το ιδιωτικό κεφάλαιο, μια διαδικασία που σε ορισμένες χώρες βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, είχε άμεση σχέση με το στόχο της μεγέθυνσης της κερδοφορίας των μονοπωλίων της Ενέργειας. Ηδη οι 10 μεγαλύτερες εταιρίες στην Ευρώπη ελέγχουν το 50% της αγοράς και πληθαίνουν οι εκτιμήσεις για τελική επικράτηση 6-7 ομίλων στην ακόμη πιο διευρυμένη αγορά που θα δημιουργηθεί, όχι φυσικά μόνο με την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας στην Ελλάδα, αλλά και με την είσοδο στο «παιχνίδι» των νέων χωρών που εντάχθηκαν στην ΕΕ και άλλων μη μελών στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.

Η κυβέρνηση προώθησε στη Βουλή, όπου και ψηφίστηκαν, τα σχέδια νόμου για την ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία των οδηγιών 54/2003, 55/2003, 30/2003 για τον ηλεκτρισμό, το φυσικό αέριο και τα βιοκαύσιμα, αντίστοιχα, καθώς και το νομοσχέδιο για την επανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου για τον ενεργειακό σχεδιασμό. Πριν λίγες μέρες παρουσίασε επίσης ένα προσχέδιο νόμου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, με το οποίο διαμορφώνει ακόμη πιο ευνοϊκούς όρους για την επιχειρηματική δράση των ιδιωτών σε έναν τομέα που θεωρείται ήδη προνομιακός γι' αυτούς, με αποτέλεσμα να έχουν δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα αρκετές ξένες εταιρίες. Προηγουμένως είχε διαμορφώσει τους Κώδικες Ηλεκτρικής Ενέργειας, που αποτελούν το σχέδιο της νέας αγοράς και των παράλληλων αγορών, ορίζοντας και τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος. Οι προσδοκίες είναι μεγάλες για το κεφάλαιο και σύντομα αναμένεται να προκηρυχτεί ο διαγωνισμός για την υποχρεωτική και επιδοτούμενη απορρόφηση στο σύστημα 900MW που θα παράγονται από ιδιωτικές μονάδες. Εξάλλου ήδη λειτουργεί και η ηλεκτροπαραγωγική μονάδα των «Ελληνικών Πετρελαίων» στη Θεσσαλονίκη - εκτός των 900MW - αν και, όπως αναμενόταν, αδυνατεί να προσφέρει καλύτερη τιμή παραγωγού από τη ΔΕΗ.

Με τη νομοθέτηση των οδηγιών ρυθμίζονται βασικά θέματα που έχουν να κάνουν με τη χορήγηση της δυνατότητας στους ιδιώτες να παράγουν ή να εμπορεύονται ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο και βιοκαύσιμα χωρίς κανέναν περιορισμό και ειδικά στην περίπτωση του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας επιβάλλεται ο διαχειριστικός διαχωρισμός στη μία περίπτωση του δικτύου διανομής και στην άλλη περίπτωση του δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου. Οι Κώδικες ορίζουν όχι μόνο τους κανόνες εμπορίας του ηλεκτρισμού, αλλά εισάγουν κανόνες λειτουργίας νέων αγορών, όπως αυτής των πιστοποιητικών διαθεσιμότητας ισχύος στη βάση της ημερήσιας χονδρεμπορικής αγοράς και της μακροπρόθεσμης αγοράς. Ρυθμίζονται επίσης ζητήματα τιμολόγησης, αποσβέσεων επένδυσης, όλα όσα είναι απαραίτητα στους ιδιώτες προκειμένου με ασφάλεια και ταχύτητα να αρχίσουν να κερδίζουν υπέρογκα ποσά με μηδενικό κόστος.

Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για τη μετατροπή της «αγοράς» όπου η ΔΕΗ ήταν ουσιαστικά μονοπώλιο με ελάχιστες εξαιρέσεις - σε σχέση με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που είχαν θεσπιστεί από το 1985 - άρχισαν με το ν.2244/94 και ακολούθησε ο ν.2773/99 για την προσαρμογή με την οδηγία της ΕΕ 96/92 και το ΠΔ333/00. Το 2003 ψηφίστηκε ο ν.3175/03 με τροποποιήσεις για την «απελευθέρωση». Το νομοθετικό πλαίσιο οδήγησε στο διαχωρισμό του ασφαλιστικού συστήματος των εργαζομένων στη ΔΕΗ, στην ανάληψη της διαχείρισης του δικτύου μεταφοράς από το ΔΕΣΜΗΕ, στις σημαντικές αρμοδιότητες που απέκτησε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η οποία συνδέεται με αντίστοιχες αρχές σε άλλες χώρες της ΕΕ. Μέσα από αυτή την πορεία η ΔΕΗ άρχισε να λειτουργεί «ανταγωνιστικά» πριν ακόμη υπάρξει... ανταγωνισμός.