Motion Team

Στα πανό γραμμένη η απόφαση: Ανυπακοή!

Eurokinissi

Παραδείγματος χάριν, ποιος μπορεί να προγραμματίσει πόσοι καθηγητές χρειάζονται, πόσοι γεωπόνοι, πόσοι από τα παλιά επαγγέλματα και πόσοι από τα καινούρια. Δεν μπορεί να γίνει, διότι η καπιταλιστική οικονομία, η καπιταλιστική αγορά έχει τους δικούς της νόμους. Δε λειτουργεί με βάση έναν καθολικό προγραμματισμό. Και αυτό δεν το λέμε μόνο εμείς. Αυτό είναι πάρα πολύ γνωστό. Το πολύ - πολύ να υπάρξει προγραμματισμός στο επίπεδο μιας μεγάλης επιχείρησης, ούτε καν κλαδικός προγραμματισμός. Και εκεί έχει σημασία, τα πανεπιστήμια ποιες σχολές έχουν, ποιες ειδικότητες. Αυτό δεν μπορεί να το κάνετε. Εξ ου και παρουσιάζεται από καιρό σε καιρό το φαινόμενο υπερπληθωρισμού ενός επαγγέλματος. Συνήθως δε λείπουν τομείς, γιατί το ίδιο το σύστημα και η καπιταλιστική οικονομία τα φροντίζει. Αλλωστε, υπάρχουν και τα ξένα πανεπιστήμια. Και η ανεργία δεν έχει καμία σχέση με το τι πτυχία υπάρχουν. Ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις να λείπουν κάποιες ειδικότητες. Και αυτά αντιμετωπίζονται. Επομένως, δεν μπορείτε να κάνετε εκτίμηση της απόδοσης της Παιδείας. Με τι κριτήρια;

Να πάρω και τα στενότερα και ουσιαστικά πολιτικά κριτήρια; Το ΠΑΣΟΚ π.χ. έκανε πανεπιστημιακές σχολές μαϊμούδες. Κάθε πόλη έχει και μια πανεπιστημιακή σχολή. Ακουσα, λέει, στην Καλαμάτα υπάρχει φιλοσοφική σχολή, η οποία δεν έχει λειτουργήσει. Και τα παιδιά πάνε τώρα να συμπληρώσουν τα δελτία με βάση τα μόρια, τα οποία έχουν συγκεντρώσει και δεν ξέρουν τι να κάνουν. Να δηλώσω, σου λέει, Καλαμάτα τη φιλοσοφική σχολή; Να πάω στα ΤΕΙ Αθήνας ή να δηλώσω τη φιλοσοφική της Καλαμάτας που με ενδιαφέρει, αλλά δεν ξέρω, εάν θα λειτουργήσει...»; Η Αλ. Παπαρήγα έθεσε, λοιπόν, το ερώτημα πώς και με τι μέτρο θα «αξιολογηθούν» τέτοιου τύπου σχολές.

Από κινητοποίηση φοιτητών ενάντια στην «αξιολόγηση»

Η Αλ. Παπαρήγα ξεκαθάρισε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα ήταν πάντα και από τη φύση του συνδεδεμένο με την αγορά. «Και όχι μόνο με την αγορά - συνέχισε - συνολικά με την κοινωνία και με την ιδεολογία και τον πολιτισμό και την εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Είναι βασικό εργαλείο της κρατικής πολιτικής και ιδεολογικός μηχανισμός, όχι μόνο μηχανισμός παραγωγής αποφοίτων για το επάγγελμα.

Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν από το 1974 και μετά με την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση, τα ΤΕΙ, τα ΚΑΤΕΕ, τα ΤΕΕ, τα ΤΕΛ κλπ. δεν ήταν ενταγμένες μέσα στη λογική της αγοράς; Τώρα ανακαλύψαμε και βάλαμε το υπαρξιακό ζήτημα: "Καλά εσείς οι κομμουνιστές δε θέλετε να συνδεθεί η Παιδεία με την αγορά;"». Τόνισε δε ότι η διαφωνία του ΚΚΕ έγκειται και γενικά στο τι υπηρετεί αυτή η αγορά, αλλά και έντονα με τη συγκεκριμένη προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.

Στη συνέχεια, η Αλέκα Παπαρήγα, αναφέρθηκε στη σύνδεση της «αξιολόγησης» με τη χρηματοδότηση και την «ανταγωνιστικότητα», εξηγώντας:

«Από την πλευρά της κυβέρνησης δίνονται διαβεβαιώσεις ότι δε συνδέεται η αξιολόγηση που λέτε εσείς - εμείς το λέμε "κοινωνική αποδοτικότητα της Παιδείας" - με τη χρηματοδότηση. Πραγματικά, αν διαβάσει κανείς το νομοσχέδιο, δεν το βγάζει αυτό το πράγμα έτσι καθαρά. Δεν είναι όμως και η πρώτη φορά που ένα νομοσχέδιο δε βγάζει καθαρά τις προθέσεις. Η εισηγητική έκθεση αναφέρει ότι καθορίζει και τη διάθεση των πόρων. Θα μου πείτε: "Μα δεν εννοούμε την κατηγοριοποίηση. Εννοούμε γενικά τη διάθεση των πόρων". Εμείς αυτό δεν το δεχόμαστε, γιατί δεν είμαστε και αφελείς.

Η εκκίνηση της συγκεκριμένης επιλογής αρχίζει στις 19 Ιουνίου 1999 με τις αποφάσεις της Μπολόνια. Εκεί τα πράγματα είναι πολύ καθαρά. Εκείνοι οι οποίοι καταθέτουν την ανησυχία και τον προβληματισμό είναι οι βιομήχανοι. Εμείς δεν είμαστε αντίθετοι με τη βιομηχανία, αλλά με τους καπιταλιστές βιομηχάνους και τους στόχους τους. Εκεί καθαρά - στην Πράγα μάλιστα στη συνέχεια - μπαίνει το ζήτημα ότι η ποιότητα της ανώτατης Παιδείας καθορίζει τη θελκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής αγοράς.

Τι είναι ο ανταγωνισμός, για τον οποίο γίνεται λόγος σήμερα; Εμείς λέμε καπιταλιστικός, αλλά εν πάση περιπτώσει, ας πούμε απλά ανταγωνισμός. Είναι πόλεμος. Εχει νικητές και ηττημένους. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός που συνολικά αναπτύσσει όρους. Είναι μια κούρσα χωρίς τέρμα. Μόλις φτάσεις σε ένα τέρμα και καθίσεις ένα λεπτό, το ρεκόρ το ξεπερνά κάποιος άλλος. Εχει λοιπόν νικητές και ηττημένους. Ποιοι θα είναι οι ηττημένοι σήμερα; Θα είναι και πανεπιστήμια και επιστημονικό προσωπικό και ο μεγάλος ηττημένος θα είναι τα παιδιά της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Εδώ γίνεται το εξής: Ο ανταγωνισμός είναι και ευρωπαϊκός και εσωτερικός, ανάμεσα σε μεγάλη μονοπωλιακή επιχείρηση με τη διπλανή της στον ίδιο κλάδο, είναι και ενδοκλαδικός και διακλαδικός, είναι και εθνικός και ενδοευρωπαϊκός, είναι και με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία και τα άλλα κέντρα. Επομένως, γι' αυτές τις προσαρμογές στην Παιδεία συζητάμε».

«Και να το πω και πιο καθαρά - συνέχισε - να το πω ωμά. Ας φανταστούμε ένα σχήμα. Είναι ο εργοδότης - μιλάμε για τον καπιταλιστή εργοδότη, το μεγάλο και ισχυρό εργοδότη - ο στρατιωτικός και ο πολιτικός. Μπορεί να είναι κάτι άλλο που να έχω ξεχάσει, αλλά αυτοί οι τρεις πυλώνες αποτελούν ένα σύγχρονο ενιαίο σύστημα ενός πολέμου χωρίς όρια. Ο στρατιωτικός σχεδιάζει τον πόλεμο στην εισβολή στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ κλπ. Ο πολιτικός σχεδιάζει την πολιτική στην Οικονομία, στην Παιδεία, στην Υγεία, σε όλο το εποικοδόμημα. Και ο εκπαιδευτικός - δεν εννοώ τον απλό εκπαιδευτικό, αλλά τα ηγετικά μυαλά, αυτούς που ασκούν ηγετικό ρόλο - παίρνει όλα τα μέτρα εκείνα στην Παιδεία για έναν πόλεμο. Η Παιδεία, αν θέλετε, μ' αυτήν την έννοια συνδέεται ακόμη περισσότερο με τον οικονομικό πόλεμο και με το στρατιωτικό πόλεμο. Γι' αυτό είμαστε αντίθετοι με αυτό που εσείς λέτε αξιολόγηση».

«Υπάρχουν και ορισμένες συνέπειες, που εμάς μας ενδιαφέρουν ακόμα περισσότερο», είπε η Αλ. Παπαρήγα, εξηγώντας ότι υπάρχουν ζητήματα που «καταργούν όποια προοδευτικά στοιχεία υπήρχαν μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και τα οποία διαμορφώθηκαν είτε από την αντικειμενική προοδευτική εξέλιξη των πραγμάτων, είτε σαν αποτέλεσμα αναγκών του καπιταλιστικού συστήματος που μπορούσαν να δώσουν και μία ωφέλεια σ' ένα τμήμα του λαού, ή είναι αποτέλεσμα πίεσης και πάλης, γιατί ναι μεν το εκπαιδευτικό σύστημα είναι μηχανισμός του κράτους, αλλά εδώ είναι και ένας χώρος διαπάλης με αποτελέσματα.

Στο κάτω - κάτω, είχαμε μάθει στο αστικό πανεπιστήμιο - που λέμε εμείς - να μαθαίνουμε με αρχή, μέση και τέλος. Αυτό τελειώνει. Αποσπασματικότητα, πλήρης υποβάθμιση των γνώσεων. Απόδειξη οι πιστωτικές μονάδες».

Για να το εξηγήσει η Αλ. Παπαρήγα έφερε το παράδειγμα ενός φοιτητή που «σπουδάζει στο πρώτο και στο δεύτερο έτος στη Φιλοσοφική της Αθήνας και στο τρίτο έτος πάει σε ένα γερμανικό πανεπιστήμιο στο τμήμα της Φιλοσοφικής, κάνει ένα χρόνο - υπάρχουν οι συμφωνίες ανάμεσα στα πανεπιστήμια - και πάει και για ένα χρόνο στη Σορβόνη και όλα αυτά μαζί θεωρούνται πενταετής "θητεία" στο πανεπιστήμιο». Αυτό, ανεξάρτητα με το πόσοι έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν, δεν είναι κάτι κακό, εξήγησε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Τόνισε όμως, ότι αυτό που πάνε να κάνουν με τις πιστωτικές μονάδες είναι διαφορετικό πράγμα και το εξήγησε πάλι, με ένα παράδειγμα: «Φοιτώ, ας πούμε, στη Φιλοσοφική σχολή, μαζεύω και πιστωτικές μονάδες από τα αμφιβόλου ποιότητας σεμινάρια που κάνουν διάφορα κέντρα, παράκεντρα, ιδιώτες κλπ. Κυρίως τώρα στη φιλοσοφία δε γίνονται σεμινάρια, αλλού γίνονται τα σεμινάρια, εκεί που βγαίνει άμεσα το παραδάκι. Αυτά είναι πιστωτικές μονάδες οι οποίες μπαίνουν μέσα στο σύστημα της ανώτατης παιδείας ως μόρφωση. Ρώγα - ρώγα, δηλαδή, θα μαζεύονται οι πιστωτικές μονάδες.

Ξαναλέω: Είναι άλλο πράγμα η διαπανεπιστημιακή συνεργασία. Αυτό είναι διαφορετικό. Αυτό είναι σοβαρό ζήτημα. Μιλάμε για υποβάθμιση των σπουδών, ακόμα και του επιπέδου των σπουδών που δε μας άρεσε και έως τώρα υπήρχε».

Στη συνέχεια, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ αναφέρθηκε στο πολιτικό πλαίσιο που βγήκε από τους υπουργούς στο Μπέργκεν και στη σύσταση της Κομισιόν την παραμονή της συνόδου του Μπέργκεν, κείμενα που δεν έχουν ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο, αλλά είναι αποκαλυπτικά για τους στόχους του. Οπως είπε η Αλ. Παπαρήγα, σ' αυτά τα κείμενα αναφέρεται ότι «η αξιολόγηση θα καθορίσει το δικαίωμα των ιδρυμάτων να παίρνουν χρηματοδότηση και να παρέχουν πτυχία. Οχι μόνο να χρηματοδοτούνται, αλλά και να παρέχουν πτυχία! Θα έχουμε δηλαδή πανεπιστήμια τα οποία θα δίνουν ένα φιλολογικό κείμενο που θα λέει "ο τάδε φοιτητής ή η τάδε φοιτήτρια παρακολούθησε για πέντε, δέκα χρόνια το πανεπιστήμιο, διαλέξεις, σεμινάρια, συμπόσια"...».

«Είναι άλλο πράγμα - συνέχισε - να σου δίνει πτυχίο το οποίο αντικειμενικά σου διαμορφώνει το δικαίωμα για αναζήτηση δουλιάς, ανεξάρτητα αν δε βρίσκεις λόγω ανεργίας. Αυτό το λέει καθαρά το κείμενο την παραμονή της συνεδρίασης του Μπέργκεν που είναι από τους Υπουργούς του Μπέργκεν και συνιστά ανακοίνωση της Κομισιόν για το Μπέργκεν. Καθαρά το λέει: "Η αξιολόγηση θα καθορίσει τη χρηματοδότηση και το δικαίωμα της παροχής πτυχίων". Τώρα δε θα το λέει το νομοσχέδιο, αλίμονο αν το έλεγε και το νομοσχέδιο.

Επομένως, μιλάμε για κατηγοριοποίηση, για υποβάθμιση σπουδών και για κατηγοριοποίηση και υποβάθμιση του επιστημονικού προσωπικού, πράγμα το οποίο συνεπάγεται και απαξίωση της γνώσης με το ρόλο που παίζει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας, με το ρόλο που παίζει στην επαγγελματική αποκατάσταση ως δικαίωμα - γιατί η ανεργία στο στερεί αυτό το δικαίωμα - και ό,τι άλλο συνεπάγεται. Η Παιδεία, δηλαδή, στην υπηρεσία κατάκτησης αγορών, η Παιδεία στην υπηρεσία της πραγματοποίησης του στρατιωτικού πολέμου, η Παιδεία στην υπηρεσία της ιδεολογικής αποχαύνωσης».

Η Αλ. Παπαρήγα ήταν κατηγορηματική: «Εμείς απορρίπτουμε αυτό το νομοσχέδιο. Θα έλεγα ότι δεν αξίζει ούτε καν να συζητηθεί. Δε σου δίνει δυνατότητα παρέμβασης και βελτίωσης. Και από εκεί και πέρα θα έρθουν και όλα τα άλλα. Ανέφερε και ο κ. Τσιόγκας παραδείγματα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, παραδείγματος χάριν, η Microsoft θεωρείται πανεπιστήμιο. Τα πανεπιστήμια περνάνε σε δεύτερη μοίρα και τα ερευνητικά κέντρα των επιχειρήσεων για τους δικούς τους σκοπούς θεωρούνται πανεπιστήμια.

Πραγματικά αυτό το σύστημα αξιολόγησης δεν είναι καινούριο. Ξεκίνησε τη δεκαετία του '60 και έχει εφαρμοστεί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα πράγματα είναι τραγικά. Πρόσφατα διάβαζα μια μελέτη για το Harvard, το οποίο θεωρείται πανεπιστήμιο της τελευταίας υποστάθμης. Θα μου πεις, εσύ αποκλείεις ένα πανεπιστήμιο να έχασε το κύρος του; Βέβαια, έτσι είναι. Επιχείρηση είναι τα πανεπιστήμια. Οπως κλείνουν οι επιχειρήσεις, όπως περνάνε σε δεύτερη και σε τρίτη μοίρα με τον ανταγωνισμό, έτσι πέρασε και το Harvard. Τώρα, έχουμε απ' ευθείας τις πολυεθνικές.

Το φαινόμενο της αγοραιοποίησης της Παιδείας δεν είναι καινούριο. Αλλά μ' αυτή τη χυδαία μορφή που έχει σήμερα δεν υπάρχει μόνο στα πανεπιστήμια. Υπάρχει και στο δημοτικό. Πρόσφατα διάβαζα μια εφημερίδα που κυκλοφόρησε σε ένα δημοτικό σχολείο στη Λιβαδειά. Αυτή η εφημερίδα υποτίθεται ότι γράφεται από και για τα παιδάκια του δημοτικού και είχε ως στόχο την εξοικείωση του παιδιού με την οδοντική πρόληψη. Και τα παιδάκια γράφανε παραμυθάκια για να εκλαϊκεύσουν αυτή την αναγκαιότητα. Μόνο που στα παραμυθάκια υπήρχε ο κ. Colgate, ο κ. Aim και η κα. Aim. Δηλαδή, υπήρχαν οδοντόπαστες. Υπήρχαν τα ονόματα των επιχειρήσεων που παράγουν τις συγκεκριμένες οδοντόπαστες...»!