Με ρυθμούς πιο αργούς και από τα βήματα μιας χελώνας προχωράει ο πολεοδομικός σχεδιασμός στη χώρα μας. Αυτό προκύπτει από ειδική έρευνα που εκπόνησε το Γραφείο Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και δημοσιεύτηκε στο «Ενημερωτικό του Δελτίο» την περασμένη Δευτέρα.

Σύμφωνα με την έρευνα αυτή επτά χρόνια μετά τη δημοσίευση του Νόμου 2508/97, η εικόνα του σχεδιασμού του χώρου σε επίπεδο Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ) και Σχεδίων Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ), μη συμπεριλαμβανομένης της Αττικής, δείχνει τα εξής: Προκηρύχθηκαν μόλις 161 μελέτες σε σύνολο 910 Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δηλαδή για το 17% των ΟΤΑ της χώρας πλην Αττικής, ανατέθηκαν μόλις 78, δηλαδή το 48,5% των μελετών που προκηρύχτηκαν, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί καμιά!

Αυτή η τραγική διαπίστωση, μαζί με το γεγονός ότι ποτέ στη χώρα μας δεν έχει ακολουθηθεί μια ουσιαστική πολιτική γης και λαϊκής κατοικίας από τις κυβερνήσεις και του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, εξηγεί γιατί ανθεί η αυθαίρετη δόμηση, την οποία σπεύδουν οι ίδιοι οι θύτες να εκμεταλλευτούν πολιτικά - προσφέροντας «φως, νερό, τηλέφωνο» - κάθε παραμονές εκλογών...

Σύμφωνα με άλλες διαπιστώσεις της ίδιας έρευνας έχουμε:

• Η συντριπτική πλειοψηφία ακόμη και των μελετών που εκπονούνται βρίσκονται στο πρώτο στάδιο.
• Σε δεκατρείς νομούς δεν έχει εκπονηθεί καμιά μελέτη. Συγκεκριμένα στους νομούς: Εβρου, Ξάνθης, Δράμας, Γρεβενών, Φλώρινας, Καρδίτσας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδας, Κέρκυρας, Λευκάδας, Ζακύνθου, Ηλείας και Χίου.
• Εχουν προκηρυχτεί μόνο 11 μελέτες που αφορούν στο σχεδιασμό πρωτευουσών νομών και συγκεκριμένα τις: Σέρρες, Καβάλα, Πολύγυρο, Κατερίνη, Κοζάνη, Καστοριά, Ιωάννινα, Αρτα, Πρέβεζα, Ηγουμενίτσα, Ερμούπολη.
• Για τα νησιά, εκτός της Κρήτης, έχουν προκηρυχτεί 19 μελέτες. Από αυτές 9 μελέτες (48%) καλύπτουν το σύνολο της επιφάνειας 6 νησιών: Πάτμος, Λέρος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Σύρος, Ικαρία.
• Οι λιγότερες μελέτες έχουν προκηρυχτεί στις Περιφέρειες των Ιονίων Νησιών (2 μελέτες σε σύνολο 39 ΟΤΑ) και της Δυτικής Μακεδονίας (3 μελέτες σε σύνολο 61 ΟΤΑ) που καλύπτουν το 6,2% και 5% της επιφάνειάς τους αντίστοιχα.
• Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, όπου έχουν προκηρυχτεί 6 μελέτες, η μελετούμενη περιοχή ανέρχεται μόλις στο 3,8%, ενώ ακολουθούν η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με 4,4%, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με 5% και η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με 5,5%.
• Αντίθετα οι περισσότερες μελέτες έχουν προκηρυχτεί στο νομό Χαλκιδικής (12 μελέτες σε σύνολο 14 ΟΤΑ που καλύπτουν το 72,3% της επιφάνειάς του) και ακολουθούν ο Νομός Πιερίας με 53,6%, και οι Νομοί Πέλλας και Δωδεκανήσου με 52,4%.

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη οι βασικές αιτίες της τρομερής καθυστέρησης στην εκπόνηση των μελετών είναι: Η έλλειψη κατευθύνσεων και οδηγιών από τις αρμόδιες κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ για τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί. Στην απουσία οποιουδήποτε συντονισμού εκ μέρους της πλειονότητας των αρμόδιων Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠΕΧΩΔΕ. Στην έλλειψη προδιαγραφών για την εκπόνηση των απαιτούμενων ειδικών μελετών (γεωλογικές, περιβαλλοντικές). Στην έλλειψη προδιαγραφών ψηφιακών υποβάθρων και κωδικοποίησης των συμβολισμών των σχεδίων των μελετών.

Το ΤΕΕ για την άρση του αδιεξόδου, προτείνει, μεταξύ των άλλων: Την ίδρυση και λειτουργία «Παρατηρητηρίου» που θα παρακολουθεί και θα ενημερώνει για την πορεία του σχεδιασμού στον ελλαδικό χώρο. Τον καθορισμό των κριτηρίων και προτεραιοτήτων εκπόνησης των μελετών από την κεντρική υπηρεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ με την εκπόνηση από αυτήν κειμένου «κατευθύνσεων - οδηγιών» και σύνταξης ενιαίου τύπου προκήρυξης των μελετών. Την εξειδίκευση των προτεραιοτήτων από τις Περιφερειακές υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ κ.ά.