Πίσω από το φαντασμαγορικό θέαμα των πυροτεχνημάτων της «διεύρυνσης», στο Δουβλίνο το Σάββατο 1η Μάη, κρύφτηκε η σκληρή πραγματικότητα για τις οκτώ χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Πολωνία, Ουγγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) και τους λαούς τους. Το τίμημα που πλήρωσαν οι χώρες αυτές, για την «προσαρμογή» τους στο «κοινοτικό κεκτημένο» ήταν πολύ βαρύ. Επρεπε, εκτός των άλλων, να πληρώσουν για το σοσιαλιστικό τους παρελθόν.

Η ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων άνοιξε τους «ασκούς του Αιόλου». Οι πολυεθνικές της δυτικής Ευρώπης με την κάλυψη των κυβερνήσεων και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εισέβαλαν στις χώρες αυτές και επιδόθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου λεηλασία των πλουτοπαραγωγικών πηγών και ανελέητης εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Υπολογίζεται ότι από το 1989 μέχρι σήμερα έχουν καταστραφεί στις χώρες αυτές πάνω από 26 εκατομμύρια θέσεις εργασίας!

Οι ιδιωτικοποιήσεις, η εφαρμογή σκληρότατων προγραμμάτων «σταθεροποίησης», η κατάργηση όλων των μεγάλων εργατικών κατακτήσεων στους τομείς της Υγείας, της Παιδείας, της Κοινωνικής Πρόνοιας, θεωρήθηκαν απαραίτητα στοιχεία για την ένταξη στην ΕΕ.

Σύμφωνα λοιπόν με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΕ, το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στις οκτώ νέες χώρες - μέλη είναι 5.450 ευρώ, όταν στην Ευρωπαϊκή Ενωση των «δεκαπέντε» είναι 23.200 ευρώ...

Σε όσους ισχυρίζονται ότι η ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων οδήγησε σε βελτίωση της ζωής, δίνει απάντηση το παράδειγμα της Σλοβενίας. Η χώρα αυτή, η οποία κινείται με ρυθμούς πολλαπλάσιους σε σχέση με τις άλλες επτά, μόλις το 2002 κατάφερε να έχει Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) ίσο με εκείνο που είχε το 1990. Και αν η Σλοβενία «πέτυχε» να επανέλθει στα επίπεδα του '90 μετά από 12 χρόνια, η Λετονία, η Λιθουανία, η Τσεχία και οι υπόλοιπες θα χρειαστούν ακόμη δεκαπέντε με είκοσι χρόνια!

Οι χώρες αυτές θεωρήθηκαν «παράδεισος» για το μεγάλο κεφάλαιο, αφού έβρισκε σ' αυτές φθηνή και εξειδικευμένη εργατική δύναμη. Ενώ, λοιπόν, στην ΕΕ των «δεκαπέντε», το μέσο ωριαίο κόστος εργασίας ήταν 22,21 ευρώ, στη Λιθουανία ήταν 2,71 ευρώ, στη Λετονία 2,42 ευρώ, στην Εσθονία 3,03 ευρώ, στη Σλοβακία 3,06 ευρώ. Η τεράστια διαφορά αντανακλά το βαθμό της εκμετάλλευσης των εργαζόμενων στις νέες χώρες - μέλη.

Ομως για τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών και για ένα μέρος του λαού που περίμεναν τις ευρωπαϊκές επενδύσεις για να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, οι εξελίξεις τους διαψεύδουν. Ηδη, στην Τσεχία, οι επενδύσεις το 2003 έπεσαν στο 3% του ΑΕΠ, από το 12,2% του 2002, ενώ στην Ουγγαρία παρατηρείται ήδη τάσης «φυγής» των πολυεθνικών, όπως της IBM και της «Philips», που ανακοίνωσαν ότι μεταφέρουν τις δραστηριότητες τους «ανατολικότερα». Οι αυταπάτες καταρρίπτονται ταχύτατα.