Στις 25 Σεπτέμβρη ο «Ριζοσπάστης» γιόρτασε τα 25 χρόνια από τη νόμιμη επανέκδοσή του. 27 χρόνια βαθιάς παρανομίας ήταν πολλά. Το σύντομο αφιέρωμα που δημοσιεύτηκε την ίδια μέρα αναφέρθηκε σε διάφορα γεγονότα που έλαβαν χώρα την προηγούμενη της επανέκδοσης, καθώς και σε ορισμένα πρόσωπα που πήραν μέρος σε αυτά.

Στις μαρτυρίες των Ζήνωνα Ζορζοβίλη και Μάκη Λυμπεράτου, που είχαν την ευθύνη του δημοσιογραφικού μέρους της εφημερίδας «Νέα Ελλάδα», αναφέρονται γεγονότα ανεπανάληπτα της παραμονής της 25ης Σεπτέμβρη, όταν κυκλοφόρησε νόμιμος πια ο «Ρ». Οι ίδιοι είχαν την ευθύνη και στο «Ριζοσπάστη» και δούλεψαν σκληρά για να βγει το πρώτο φύλλο.

Η «Νέα Ελλάδα» κυκλοφόρησε λίγες μέρες μετά την κατάρρευση της χούντας, με διευθυντή τον αείμνηστο Τάκη Παπανικολάου, δικηγόρο και μέλος της ΚΕ, εβδομαδιαία πρώτα και μετά καθημερινή. Το άλλο σκέλος της ευθύνης, το οικονομικό, διαχειριστικό και τεχνικό, ανατέθηκε στον αείμνηστο, επίσης, Γιάννη Παλαβό, μέλος της ΚΕ. Επομένως η δομή για την έκδοση του «Ριζοσπάστη» υπήρχε. Ηταν αυτή της «Νέας Ελλάδας». Υποτυπώδης μεν, αλλά υπήρχε.

Ημουν τότε ένας από την πενταμελή ομάδα που είχαμε αναλάβει τη διαχείριση της «Νέας Ελλάδας», σχεδόν όλοι από την πρώτη μέρα που κυκλοφόρησε η «Νέα Ελλάδα» και στη συνέχεια του «Ριζοσπάστη». Εκτός από το Γιάννη Παλαβό, που ήταν οικονομικός διευθυντής - διαχειριστής, οι υπόλοιποι ήταν οι: Γιάννης Τσακίρης - λογιστής, Χρήστος Μπόμπος - ταμίας και γενικών καθηκόντων, Θεμιστοκλής Υψηλάντης - τεχνικός σύμβουλος και υπεύθυνος για την κυκλοφορία και ο υποφαινόμενος Χρήστος Μπαμπατσιάς στις διαφημίσεις και δημόσιες σχέσεις, αλλά όλοι ασχολούμασταν και με άλλες ανάγκες της εφημερίδας.

Στις 23 Σεπτέμβρη, την προπαραμονή το βράδυ, ο Γιάννης Παλαβός μου είπε: «φρόντισε να ετοιμάσεις αύριο το πρωί μια διαφημιστική ταινία που να αναγγέλλεται (να διαφημίζεται) η νόμιμη επανέκδοση του "Ριζοσπάστη". Η ταινία πρέπει να προβληθεί αύριο το βράδυ 24/9 από την τηλεόραση». Υπήρχαν τότε δύο κανάλια. Η ΕΡΤ και η ΥΕΝΕΔ (των Ενόπλων Δυνάμεων, που διευθυνόταν από στρατιωτικούς). Αποφασίστηκε να δώσουμε το διαφημιστικό μόνο στην ΕΡΤ. Σε συνεργασία με το Γιάννη Παλαβό και τη βοήθεια δύο δημοσιογράφων συντάξαμε το διαφημιστικό κείμενο. Την άλλη μέρα το πρωί (24/9) ετοιμάσαμε το διαφημιστικό με μια εκφωνήτρια που δε δέχτηκε αμοιβή, την έκανε προσφορά στο «Ριζοσπάστη». Μετά πήγαμε στα γραφεία της ΕΡΤ στη Ρηγίλλης, για έγκριση του κειμένου από τον κ. υποδιευθυντή. Εκεί αρχίζουν τα δύσκολα! Πήγα στην ιδιαιτέρα του και είπα το λόγο της επίσκεψής μας. «Αφήστε το», απάντησε εκείνη, «θα το δώσω εγώ αργότερα».

-- Ναι, απαντώ, αλλά πρέπει να πάρουμε την έγκριση τώρα, γιατί ο χρόνος πιέζει. Πρέπει να προβληθεί το απόγευμα πριν από το δελτίο ειδήσεων.

Με την πίεσή μας, μπήκε και το έδωσε η ίδια. Πριν προλάβει να ανοίξει την πόρτα του γραφείου του, λέγω: πείτε στον κύριο ότι περιμένουμε εδώ απ' έξω για να πάρουμε την έγκριση για να την πάμε μαζί με την ταινία στην Αγία Παρασκευή. Σε δύο - τρία λεπτά η ιδιαιτέρα του βγήκε έξω και μας είπε να περάσουμε μέσα. Μπήκαμε και βλέπω έναν άνθρωπο θηρίο. Ηταν όρθιος, όχι πίσω από το γραφείο του αλλά δίπλα. Κρατούσε στο δεξί του χέρι την κόλλα με το κείμενο. Ούτε καλημέρα δεν προλάβαμε να πούμε. Μας επιτέθηκε αμέσως και κουνώντας το χαρτί με το κείμενο στο χέρι του και με έντονη φωνή σε τόνο επίπληξης, μας λέγει:

-- Αυτό το κείμενο δεν μπορεί να μεταδοθεί από την τηλεόραση. Γιατί έχει μέσα λέξεις και φράσεις ανεπίτρεπτες.

-- Για να δούμε ποιες είναι αυτές οι ανεπίτρεπτες λέξεις και φράσεις...

Τα είπα αυτά ήπια και σε φιλικό τόνο. Τότε ηρέμησε. Μου έδειξε το χαρτί με το κείμενο. Είχε διαγράψει με λεπτό μαύρο μαρκαδόρο, τέσσερις ή πέντε φράσεις, αλλά με τέτοιο τρόπο που να διαβάζονται. Διάβασα το κείμενο, ήταν πετσοκομμένο. Με τα υπόλοιπα δεν έβγαινε κανένα νόημα. Αδύνατον, λέω. Αυτό είναι καθαρή απόρριψη. Δηλαδή έμμεση απαγόρευση της διαφήμισης...

-- Δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο, μου λέει. Γιατί προ ημερών έφερε ο Κωνσταντόπουλος (σ.σ. ο Χουντικός) διαφήμιση του «Ελεύθερου Κόσμου» και δεν την έβαλα και τι θα πω εγώ τώρα. Ενώ εκείνον δεν τον έβαλα, εσάς σας βάζω...

Η τοποθέτηση αυτή με εκνεύρισε, αλλά χωρίς να χάσω την ψυχραιμία μου και με ανεβασμένο τον τόνο της φωνής του απαντώ.

-- Μας βάζετε εμάς στο «ίδιο τσουβάλι» με τον Κωνσταντόπουλο; Εμείς αγωνιστήκαμε να πέσει η χούντα, εξοριστήκαμε, βασανιστήκαμε, ενώ ο Κωνσταντόπουλος έκανε κουμάντο και θησαύριζε. Δεν μπορούμε να το δεχτούμε αυτό. Τελικά έπεσε η χούντα ή δεν έπεσε; ρωτάω. Και με ήπια φωνή ζητάω να μου δώσει το διορθωμένο κείμενο.

-- Θα ενημερώσω τη διεύθυνση και το ΠΓ. Δε θα αργήσω, θα τηλεφωνήσω από το θάλαμο που είναι έξω. Σε πέντε δέκα λεπτά θα είμαι εδώ. Με το διορθωμένο (πετσοκομμένο) κείμενο, επικοινώνησα με το Γιάννη Παλαβό. Εκείνος αφού εξέφρασε την αγανάκτησή του με το δικό του τρόπο, απάντησε. Ξαναπάρε με σε λίγο, σε πέντε δέκα λεπτά. Θα συνεννοηθώ και θα σου πω. Είπα βέβαια και ποιες λέξεις και φράσεις έκοβε. Μετά από πέντε έξι λεπτά ξανατηλεφώνησα και μου λέει ο Γιάννης Παλαβός:

-- Χρήστο, κοίταξε να δεις, εμείς πρέπει να βγούμε οπωσδήποτε στην τηλεόραση. Θα δεχτείς να βγουν ορισμένες λέξεις, όπως αυτή και αυτή πχ. Αλλά αν επιμένει κοίταξε να σώσεις ό,τι μπορείς. Να μην ξεχνάς ότι πρέπει να βγούμε στην τηλεόραση οπωσδήποτε. Πάλεψέ το. Επιασα το νόημα. Ξαναπηγαίνω μέσα.

-- Εμείς λέω, θα κάνουμε μία υποχώρηση. Θα αφαιρέσουμε αυτό κι αυτό. Για τα άλλα δε γίνεται καμία συζήτηση. Βλέπει ποια αφαιρούμε και δε συμφώνησε.

-- Οχι, όχι, πρέπει να αφαιρεθούν και άλλα (σημάδι ότι ήταν διατεθειμένος να κάνει υποχωρήσεις).

-- Εμείς δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε άλλα, γιατί μετά δε θα λέει τίποτα. Χαλάει όλο το κείμενο, χαλάει το νόημα και δεν πιάνεται ο στόχος. Εάν δεν το εγκρίνετε μόνο με αυτές τις περικοπές, ίσως να μην βγούμε καθόλου στην τηλεόραση. Και επειδή το θέμα είναι πολιτικό, δε θα το αφήσουμε να περάσει έτσι. Αναλογιστείτε τις ευθύνες σας.

-- Δώστε μου το κείμενο, λέει. Το κοίταξε καλά και προσεκτικά, υπογράμμισε δυο λέξεις, από φράσεις που είχε απορρίψει προηγούμενα και τις οποίες εμείς δε δεχόμαστε να τις αφαιρέσουμε.

- Αυτές τις δύο λέξεις, θα ήθελα να τις αλλάξετε. Αντικαταστήστε τις με δύο άλλες πιο ήπιες. Συμφώνησα, όχι γιατί άλλαξε τίποτα, αλλά ήθελε να έχει τον τελευταίο λόγο. Υπέγραψε την έγκριση του κειμένου με τις ανάλογες διορθώσεις. Φύγαμε γρήγορα - γρήγορα, διορθώσαμε την ταινία και το βράδυ «νάτος» ο «Ριζοσπάστης» στην τηλεόραση. Περιττό να πούμε τι ευμενή απήχηση είχε αυτή η προβολή. Πέρα από τη θετική απήχηση που είχε στο δημοκρατικό κόσμο, συζητήθηκε και από άλλους. «Πού καταντήσαμε, έλεγαν οι ακροδεξιοί να βλέπουμε το "Ριζοσπάστη" στην τηλεόραση»!