Ο Α. Ρούμπιξ

Στις βουλευτικές εκλογές, που διεξήχθηκαν στη Λετονία στις 6 Οκτώβρη, στη μάχη για τις βουλευτικές έδρες συμμετείχαν 20 πολιτικά κόμματα και συνασπισμοί και πάνω από 1.000 υποψήφιοι για την κατάληψη 100 εδρών. Φυσικά, η μάχη ήταν σκληρή. Κατά την καταμέτρηση των ψήφων τα ΜΜΕ μετέδιδαν επανειλημμένα ότι προηγούνταν ο αριστερός συνασπισμός «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία», συμπρόεδροι του οποίου είναι ο ηγέτης του Κόμματος Λαϊκής Συναίνεσης Γιάνις Γιούρκανς και ο πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αλφρεντ Ρούμπιξ. Τελικά όμως, ο συνασπισμός ήρθε δεύτερος με το 18,81% (187.564 ψήφους). Από μέρους του «Ρ» επικοινωνήσαμε τηλεφωνικώς με τον Ρούμπιξ για να σχολιάσει τα αποτελέσματα των εκλογών στη Λετονία.

- Αλφρεντ Πετρόβιτς, πριν απ' όλα σας συγχαίρουμε για τη σημαντική επιτυχία στις βουλευτικές εκλογές για το Σέιμ (Κοινοβούλιο) της χώρας.

- Σας ευχαριστώ! Πράγματι, ο αριστερός συνασπισμός μας «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία», ο μοναδικός από τα «παλιά» κόμματα, που συμμετείχαν στις προηγούμενες εκλογές, διπλασίασε το προηγούμενο αποτέλεσμα. Στο προηγούμενο Σέιμ είχαμε 12 έδρες, τώρα κερδίσαμε 24 έδρες. Μόνο με δυο έδρες μάς ξεπέρασε το δεξιό κόμμα «Νέοι Καιροί» που κατέλαβε την πρώτη θέση.

- Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας το κύριο αποτέλεσμα των εκλογών;

- Η συντριπτική ήττα του φιλελεύθερου κόμματος «Λετονικός Δρόμος», το οποίο κυβέρνησε τη Λετονία τα τελευταία 10 χρόνια. Δεν έλαβε ούτε το 5% των ψήφων, πράγμα που μαρτυρεί ότι η πλειοψηφία του λαού απορρίπτει την πολιτική που εφάρμοσε αυτό το κόμμα. Σχεδόν τις μισές έδρες έχασε το κόμμα «Πατρίδα και Ελευθερία». Λιγόστεψαν οι οπαδοί και του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος, το οποίο κατέλαβε την τρίτη θέση. Στην ουσία, οι εκλογές έδειξαν ότι χρεοκόπησε πλήρως η πολιτική που εφαρμόστηκε στη Λετονία στα 10 χρόνια. Προφανώς, προβλέποντας ένα τέτοιο πιθανό αποτέλεσμα, οι δεξιές δυνάμεις φέτος την άνοιξη ίδρυσαν ένα νέο κόμμα με την ονομασία «Νέοι Καιροί».

- Ποια θα είναι τώρα η διάταξη των δυνάμεων στο λετονικό Σέιμ;

- Οπως ήδη είπα, λάβαμε 24 βουλευτικές έδρες από τις 100. Το κόμμα «Νέοι Καιροί» έλαβε 26 έδρες. Το συντηρητικό «Λαϊκό Κόμμα», μ' επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό, ολιγάρχη Αντρις Σκέλε, κέρδισε 21 έδρες, οι χωρικοί και οι «πράσινοι» 12 έδρες, το κόμμα των ιερέων 10 έδρες, το κόμμα «Πατρίδα και Ελευθερία» 7 έδρες.

- Εχετε άραγε τη δυνατότητα να συγκροτήσετε στο Κοινοβούλιο αριστερή συμμαχία ή συνασπισμό;

- Οχι. Δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα, γιατί στο Σέιμ είμαστε η μοναδική αριστερή δύναμη. Οι σοσιαλδημοκράτες δεν πέρασαν. Ο ηγέτης του δεξιού κόμματος «Νέοι Καιροί», Εϊναρς Ρέψε, δήλωσε ήδη ότι το κόμμα του θα συνεργαστεί με όλους, εκτός από το συνασπισμό μας «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία».

- Πώς εξηγείτε την επιτυχία του συνασπισμού σας;

- Με την αύξηση της εμπιστοσύνης σε μας. Αυτό επιβεβαιώνεται και με το ότι, όπως είπα ήδη, την άνοιξη ειδικά για τις εκλογές δημιουργήθηκε εσπευσμένα το νέο δεξιό κόμμα, ώστε οι δυσαρεστημένοι από την πολιτική του κυβερνώντος κόμματος να πάνε σ' αυτό κι όχι σε μας.

- Με ποιο πρόγραμμα κατεβήκατε στις εκλογές; Με βάση αυτό θα γίνει σαφές τι ακριβώς υποστήριξαν οι ψηφοφόροι;

- Υποσχεθήκαμε ότι θα αγωνιστούμε για τη μείωση της ανεργίας κατά δυο φορές με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και το άνοιγμα της αγοράς προς την Ανατολή, δηλαδή στη Ρωσία και τις χώρες της ΚΑΚ. Στο εθνικό ζήτημα υποστηρίξαμε να εξισωθούν τα δικαιώματα των πολιτών και «μη πολιτών», να μειωθεί ο αριθμός των «μη πολιτών», να απλοποιηθεί η διαδικασία πολιτογράφησης μέχρι και τη μηδενική εκδοχή και να δοθεί η υπηκοότητα σε όλους που διέμειναν στη Λετονία κατά τη μέρα ανακήρυξης της ανεξαρτησίας. Αντιλαμβανόμαστε ότι μ' ένα νόμο δεν μπορεί τώρα να λυθεί αυτό το πρόβλημα, διότι θα υπάρχει αρκετή αντίδραση από μέρους του πληθυσμού. Τα περασμένα χρόνια τα κυβερνώντα κόμματα με τη βοήθεια των ΜΜΕ τους, κατόρθωσαν να χειραγωγήσουν τους ανθρώπους κατ' ανάλογο τρόπο, ότι δηλαδή θα έρθει ο Ρούμπιξ, το κόμμα του, θα γίνει εξουσία της Μόσχας. Ο λαός είναι ως ένα βαθμό φοβισμένος. Γι' αυτό, για να μην προκαλέσουμε τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού, ταχθήκαμε υπέρ μιας ήπιας εκδοχής. Τασσόμαστε κατά του ΝΑΤΟ. Δε θεωρούμε δυνατή την ένταξη της Λετονίας στο ΝΑΤΟ, γιατί αυτό είναι μεγάλη πολυτέλεια για τη Λετονία και δε χρειάζεται σε κανέναν - κανείς δε σκοπεύει να επιτεθεί εναντίον μας. Και τα 250.000.000 λατ που θα πρέπει να δαπανηθούν για την εξυπηρέτηση του ΝΑΤΟ, μπορούν να αξιοποιηθούν για την παιδεία και την ιατρική περίθαλψη. Ταχθήκαμε υπέρ της μείωσης των φόρων πριν απ' όλα για εκείνους που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας μέχρι και τη μη είσπραξη φόρων για το κέρδος τα πρώτα δυο-τρία χρόνια. Ταχθήκαμε υπέρ της παροχής στους «μη πολίτες» του δικαιώματος ψήφου στις εκλογές στην τοπική αυτοδιοίκηση, κατά της θέσης να γίνεται η διδασκαλία από την 1 Γενάρη 2004 μόνο στη λετονική γλώσσα και να διατηρηθούν τα ρωσικά σχολεία. Ταχθήκαμε υπέρ της αύξησης της κατώτερης σύνταξης και του κατώτερου μισθού μέχρι το επίπεδο του ορίου διαβίωσης, υπέρ της αύξησης των επιδομάτων για τα παιδιά. Τώρα το ποσό του επιδόματος είναι απλώς αστείο - αποτελεί το 1/20 του ορίου διαβίωσης για ένα παιδί. Απαιτούμε να αυξηθεί αρχικά ως το μισό του ορίου διαβίωσης και τα επόμενα χρόνια ως το όριο διαβίωσης. Φυσικά, αγωνιζόμαστε κατά της διαφθοράς, υπέρ της είσπραξης των φόρων (εισοδηματικό τμήμα του προϋπολογισμού), υπέρ της εισαγωγής του μονοπωλίου στο εμπόριο οινοπνευματωδών ποτών και στα είδη καπνού, ώστε να ενισχυθεί ο προϋπολογισμός για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων. Αυτά είναι τα βασικά σημεία του προγράμματός μας.

- Τα ρωσικά ΜΜΕ μετέδωσαν την πληροφορία ότι οι αριστεροί επιθυμούν επίσης να ενταχθεί η Λετονία στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αιτιολογείται αυτό με το ότι σ' αυτή την περίπτωση θα λυθεί το ζήτημα της εξασφάλισης των δικαιωμάτων του ρωσόφωνου πληθυσμού. Ανταποκρίνονται αυτά στην πραγματικότητα;

- Σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν είμαστε κατά της ένταξης σ' αυτή της Λετονίας, αν θα είναι συμφέρουσα για τη χώρα μας. Σήμερα όμως οι όροι για την εισδοχή της Λετονίας στην ΕΕ δεν είναι επωφελείς. Κι εδώ οι θέσεις μας συμπίπτουν και με τους αγρότες, και με τους λογικά σκεπτόμενους ανθρώπους, γιατί το υπάρχον σύστημα αναλογιών κι εκείνο που δίνει στη Λετονία, δεν ικανοποιεί τους αγρότες και τους παραγωγούς μας. Αν μιλήσουμε όμως για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων του ρωσόφωνου πληθυσμού, στο πρόγραμμά μας αναφέρεται ότι είμαστε υπέρ της επικύρωσης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων. Δε λέμε «όχι», λέμε όμως ότι δε βλέπουμε κανένα όφελος απ' αυτή την ένταξη.

- Ποιες θα είναι οι πρώτες ενέργειές σας στο Κοινοβούλιο; Θα συγκροτήσετε δικής σας Κοινοβουλευτική Ομάδα;

- Περιμένουμε τώρα τα οριστικά αποτελέσματα των εκλογών. Για την ώρα είναι γνωστά τα αριθμητικά αποτελέσματα, δεν υπάρχουν όμως τα ονόματα των εκλεγμένων. Σύμφωνα με το νόμο, ο ψηφοφόρος έχει το δικαίωμα να βάλει στη λίστα σταυρό στο όνομα του υποψηφίου που επιθυμεί να τον δει στο Κοινοβούλιο και να σβήσει εκείνον που δε θέλει. Τώρα γίνεται η επιλογή των εκλεγμένων υποψηφίων. Μετά θα γίνει η συγκρότηση της ηγεσίας των Κοινοβουλευτικών Ομάδων, θα προταθούν οι υποψήφιοι για τις δομές του Σέιμ, για τις διάφορες επιτροπές. Αν και είμαστε στην αντιπολίτευση θα μπούμε σ' αυτές τις δομές για να γνωρίζουμε τι συμβαίνει εκεί και να επηρεάζουμε με την ψήφο μας. Εμείς αποτελούμε σχεδόν το 1/4 του Σέιμ. Σε μια σειρά ζητήματα μπορούμε να συνασπιστούμε με κάποιους και να υποστηρίξουμε αυτό που μας συμφέρει. Για παράδειγμα, σε ζητήματα που σχετίζονται με την απόκτηση από τους «μη πολίτες» του δικαιώματος ψήφου στις τοπικές εκλογές και σε άλλα προβλήματα.

- Πιθανόν, θα έχετε έτοιμο ένα πρώτο νομοσχέδιο. Ποιο θα είναι αυτό;

- Δεν ξέρουμε ακόμα ποια θα είναι η κυβέρνηση, γι' αυτό και δεν έχουμε εξετάσει κάτι τέτοιο. Υπάρχουν όμως στο Σέιμ τα νομοσχέδιά μας, μεταξύ τους και για την επίλυση του ζητήματος της πολιτογράφησης. Προτείνουμε να δοθεί η υπηκοότητα χωρίς να γίνει η διαδικασία πολιτογράφησης του συζύγου (ή της συζύγου), που δεν είναι πολίτης της Λετονίας. Διαφορετικά προκύπτει ότι μια «μη πολίτης», γεννάει πολίτη. Είναι παράλογο. Γι' αυτό, αν οι σύζυγοι είναι παντρεμένοι 5 ή περισσότερα χρόνια και ο ένας έχει λετονική υπηκοότητα, προτείνουμε να δοθεί αυτή χωρίς να περάσουν τη διαδικασία της πολιτογράφησης. Υπάρχει το νομοσχέδιο για τη φορολογία: να σταματήσει η επιβολή φόρου στην προστιθέμενη αξία από 1 Γενάρη 2003. Εχουν επιβάλει έναν τέτοιο φόρο στη θέρμανση και στα δημοτικά τέλη - 18% και 9% στα βιβλία. Θέλουμε να ανασταλεί και να μην ισχύσει. Εχουμε νομοσχέδιο για την αναστολή του νόμου, για την εισαγωγή από 1 Γενάρη 2004 της διδασκαλίας μόνο στη λετονική γλώσσα. Τι θα κάνουμε όμως ακόμα, θα το σκεφτούμε και θα το εξετάσουμε όταν θα δούμε ποιοι είναι στο Σέιμ και στην κυβέρνηση.

- Υπάρχει περίπτωση υποψήφιοι του συνασπισμού σας να μπουν στην κυβέρνηση;

- Οχι, όχι. Οι δεξιοί το αρνούνται αυτό, αλλά κι εμείς δεν το επιθυμούμε, αφού πρόκειται για αστική κυβέρνηση. Δε θέλουμε να ευθυνόμαστε για τα έργα της.