Associated Press

Ασκήσεις του ιρακινού στρατού

Εξάλλου τι ερωτηματικά μπορεί να έχει κανείς όταν ο υπουργός Αμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, δήλωσε τη βδομάδα που μας πέρασε ότι «θα επιτεθούμε και μετά θα αφήσουμε την ιστορία να κρίνει».

Εάν κάποιοι πιστεύουν ότι απλά ο Ράμσφελντ αποτελεί ένα από τα «γεράκια» που προωθούν μανικά τα σχέδια πολέμου και ενδεχομένως οι «περιστερές» εντός και εκτός του Λευκού Οίκου επικρατήσουν τελικά, μάλλον αυταπατώνται. Η επίθεση φέρεται ως τετελεσμένο γεγονός και ήδη θεωρείται ότι θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της ιστορίας του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, συγκρινόμενο μόνο με τους πολέμους της Κορέας και του Βιετνάμ. Ανάμεσα στα σχέδια στο Πεντάγωνο έχουν εκπονηθεί και ειδικές μελέτες για τα αποτελέσματα του πολέμου. Μελέτες που λένε ότι σε περίπτωση αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ, τα θύματα μεταξύ των πολιτών θα ανέλθουν σε δεκάδες χιλιάδες. Στην περίπτωση που υπάρξει αντίσταση, το σενάριο της εισβολής κάνει λόγο για μάχες ακόμη και στους δρόμους της Βαγδάτης. Εάν αυτό ισχύσει, σύμφωνα με τη μελέτη του Πενταγώνου, ή ακόμη και με τις δηλώσεις Μπους για αποτροπή του εχθρού με κάθε μέσο, τότε αναμένεται χρήση τακτικών ή στρατηγικών πυρηνικών όπλων. Συνεπώς, ο αριθμός των νεκρών θα αυξηθεί δραματικά.

Παίζει κανένα ρόλο αυτό; Οχι. Οι λόγοι, παρά τις επίσημες διακηρύξεις για ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν και εγκαθίδρυση ενός «δημοκρατικού καθεστώτος» ή για τη διάλυση «πυρήνων της Αλ Κάιντα που δρουν στο Βόρειο Ιράκ», είναι κατάληψη των πολύτιμων εδαφών του Ιράκ με τα εξαιρετικά πλούσια πετρελαϊκά αποθέματα και η εγκαθίδρυση της στρατηγικής κυριαρχίας των ΗΠΑ, κυριαρχία που δεν επιδέχεται προκλήσεις στα δύο πιο σημαντικά ενεργειακά σημεία του πλανήτη: Στην περιοχή του Κόλπου και την Κεντρική Ασία.

Οι πραγματικοί στόχοι της Ουάσιγκτον δεν μπόρεσαν να αποκρυβούν ούτε καν από τους Times of London, που σε πρόσφατο άρθρο τους που είχε το τίτλο «Η δύση προσβλέπει στο λαμπερό τίμημα των γιγάντιων πετρελαϊκών κοιτασμάτων», τονίζουν ότι «η απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν θα σημάνει ότι τα πολύ πλούσια και σχετικά νέα πετρελαϊκά αποθέματα του Ιράκ θα είναι πια ανοιχτά για τους Δυτικούς επενδυτές και παράλληλα θα σημάνει και τη συνεχώς μειούμενη εξάρτηση από τα πετρέλαια της Σαουδικής Αραβίας». Και μεταφέροντας τη γνώμη ειδικών στη βιομηχανία, καταλήγει το άρθρο: «Τίποτα στον κόσμο δεν είναι σαν αυτό. Το τίμημα είναι τεράστιο»...

Μολονότι το τίμημα είναι γιγάντιο, ειδικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει ένα ακόμη πολύ ισχυρό κίνητρο. Παρά το γεγονός ότι το κόστος του πολέμου θεωρείται δυσβάσταχτο για μία οικονομία η οποία διέρχεται «διπλή ύφεση» με όχι ευοίωνες προοπτικές ανάπτυξης, ο πόλεμος όπως προσλαμβάνεται από πολλά τμήματα της κυρίαρχης τάξης, είναι ο μοναδικός τρόπος διαφυγής από τη συνεχώς διευρυνόμενη οικονομική και κοινωνική κρίση. Ετσι, παρά το γεγονός ότι οι προβλέψεις κάνουν λόγο για εκδήλωση της επίθεσης στις αρχές του 2003, το ταλανιζόμενο αμερικανικό πολιτικό σκηνικό και οι δυσοίωνες προοπτικές σε όλα τα πεδία, ενδέχεται να φέρουν τον πόλεμο πολύ κοντά, ίσως και πριν την εκλογική αναμέτρηση του Νοέμβρη.

Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τη συνισταμένη όλων των παραμέτρων μαζί. Είναι σίγουρο ότι εάν εσωτερικά οι Αμερικανοί αξιωματούχοι μπορούν να επιλύσουν ευκολότερα τα προβλήματα ή να εξομαλύνουν τις αντιθέσεις, η αποστολή τους όσον αφορά τους «συμμάχους», Ευρωπαίους και τα κράτη της περιοχής θα είναι πολύ πιο δύσκολη.

Την άποψη των γερακιών της Ουάσιγκτον φαίνεται να συμμερίζεται η βρετανική κυβέρνηση και μέχρι στιγμής είναι η μοναδική που, ανοιχτά τουλάχιστον, συναινεί, έστω και με αντιφάσεις, εξαιτίας της αντίδρασης τόσο μεγάλου τμήματος της κυρίαρχης τάξης που βλέπει τα συμφέροντά της να διακυβεύονται αλλά και των Βρετανών που στη συντριπτική τους πλειοψηφία διαφωνούν με τον πόλεμο.

Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, κυρίως Γερμανία (ειδικά ενόψει των εκλογών της 22ης Σεπτέμβρη) και Γαλλία, αλλά και η Ρωσία και η Κίνα έχουν, επανειλημμένως, διαφωνήσει με το οποιοδήποτε ενδεχόμενο στρατιωτικού πλήγματος στο Ιράκ. Ο λόγος; Παραμένουν «στον πάγο» τα συμβόλαια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, που έχουν υπογράψει εταιρίες συμφερόντων τους με την ιρακινή ηγεσία, ελπίζοντας σε άρση του εμπάργκο. Ενδεικτικό είναι ότι μεσούσης της κορύφωσης της «πολεμικής προετοιμασίας», η Ρωσία ετοιμάζεται να υπογράψει με το Ιράκ, σημαντική συμφωνία οικονομικής συνεργασίας διάρκειας πέντε ετών και ύψους 40 δισ. δολαρίων. Συμφωνία που καλύπτει διάφορους τομείς, κυρίως αυτόν του πετρελαίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, των χημικών προϊόντων, της άρδευσης, της κατασκευής σιδηροδρομικού δικτύου και των μεταφορών.

Οι Ευρωπαίοι που μάλλον τελικά θα συναινέσουν, αντιδρούν επίσης γιατί δε θα ήθελαν μια απόλυτη κυριαρχία των ΗΠΑ στην, κρίσιμης σημασίας, περιοχή του Κόλπου. Η συμμετοχή τους θα σημάνει και τη συμμετοχή στο «πλιάτσικο» που θα ακολουθήσει, και τα οφέλη είναι τρομακτικά για να αγνοηθούν.

Στα τρομακτικά οφέλη προσδοκεί και η «φλογερή» σύμμαχος Τουρκία. Η Τουρκία ανησυχεί για τους Κούρδους του Ιράκ και μία ενδεχόμενη αυτονόμησή τους που πιθανώς δρομολογήσει την ίδρυση κουρδικού κράτους, που «θα ανοίξει την όρεξη» και στο 20% κουρδικής καταγωγής πληθυσμό της.

Κατά τα λοιπά, η χώρα διέρχεται τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση μετά το 1945, ενώ στο δρόμο προς τις εκλογές τα παιχνίδια εξουσίας είναι πολλά. Σύμφωνα με το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ABC, πολλές πιέσεις δέχεται η Τουρκία από ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις ώστε να μην συναινέσει και μην παραχωρήσει τα δέοντα για την επίθεση κατά του Ιράκ. Ομως όπως σημειώνει σε πρόσφατο άρθρο του στην Turkish Daily News, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ιλτέρ Τουρκμέν, «η επιχείρηση ενέχει πολλούς κινδύνους, χωρίς αμφιβολία. Αλλά εμείς στην Τουρκία, που είμαστε σε θέση να δώσουμε σημαντική υποστήριξη... πρέπει να υποστούμε και τις ενδεχόμενες συνέπειες» και καταλήγει: «Υπό το πρίσμα της στρατηγικής συνεργασίας μας με τις ΗΠΑ και τη μεγάλη βοήθεια που λάβαμε, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Είτε πολιτική, είτε ηθική».

Σε ανάλογη και ίσως πιο δύσκολη θέση είναι οι Αραβες σύμμαχοι των ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής οι αραβικές ηγεσίες δε φαίνονται διατεθειμένες, να προσφέρουν ανοιχτά καμία βοήθεια, ειδικά με την οργή για το αιμοτοκύλισμα που συντελείται στη Μέση Ανατολή. Η Σαουδική Αραβία όχι μόνο αρνείται τη χρήση των βάσεών της αλλά και δηλώνει ότι ενδέχεται να απαγορεύσει και τη χρήση του εναέριου χώρου της από τα αμερικανικά μαχητικά. Την ίδια στιγμή, ένας παράλληλος οικονομικός πόλεμος, μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας, έχει αρχίσει, με την απόσυρση εκατοντάδων δισ. δολαρίων από τις αμερικανικές τράπεζες εξαιτίας της μήνυσης συγγενών των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου.

Στο μεταξύ, το Μπαχρέιν, που φιλοξενεί τον αμερικανικό πέμπτο στόλο στον Κόλπο, και το Ιράν, χώρα που απορρίπτει κάθε ξένη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, εξέφρασαν «την αποφασιστική αντίθεσή τους σε κάθε μονομερή στρατιωτική δράση κατά του Ιράκ και προειδοποιούν για τις απειλές που επικρέμανται πάνω από την περιοχή» και τονίζουν πως είναι «αντίθετες προς κάθε πράξη που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια και την κυριαρχία στον Κόλπο».

Εξάλλου, δύσκολα αποκρύπτεται πια ότι στόχος της Ουάσιγκτον δεν είναι μόνο το Ιράκ αλλά το σύνολο της κομβικής περιοχής του Κόλπου, άρα και το Ιράν. Οπως πολύ «σοφά» επισημαίνει, σύμφωνα με το Newsweek, ένας Βρετανός αξιωματούχος, «όλοι θέλουν να πάνε στη Βαγδάτη. Οι πραγματικοί άντρες θέλουν να πάνε στην Τεχεράνη».