Πολύ συχνά διατυπώνεται το ερώτημα: από πότε ο άνθρωπος άρχισε να χρησιμοποιεί τη φωτιά; Ενα τέτοιο ερώτημα όμως δεν είναι εντελώς σωστό, γιατί η χρησιμοποίηση της φωτιάς δεν πρέπει να προσδιορίζεται χρονικά, αλλά κοινωνικά. Αρα θα ήταν πιο σωστό να ρωτήσουμε: γιατί ο άνθρωπος άρχισε να χρησιμοποιεί τη φωτιά; Οσον αφορά το πότε, που το χαρακτήρισα ως λάθος ερώτηση, χάνεται αμετάκλητα μέσα στο χρόνο. Και χάνεται, γιατί ο άνθρωπος ήρθε σε επαφή με τη φωτιά ακόμα κι όταν δεν είχε σταθεί καλά καλά στα δυο του τα πόδια και τα χέρια του δεν είχαν μάθει να «πιάνουν», όπως έπρεπε. Τα αστροπελέκια δεν τα «εφεύρε» ο άνθρωπος, ο ουρανός τα έστειλε σ' αυτόν και τα έστειλε με έναν τρόπο καταστροφικό. Μαζί με τη φωτιά, δηλαδή. Την ήξερε, λοιπόν, τη φωτιά ο άνθρωπος από παλιά. Την έβλεπε να καίει τα δέντρα, να μπαίνει μέσα στη σπηλιά που έμενε τη νύχτα για να κοιμηθεί. Να παγιδεύει τα μεγάλα θηράματα και να του κλέβει ένας μεγάλο μέρος από την τροφή του. Ετσι ήταν στην αρχή. Η φωτιά και ο άνθρωπος ήταν εχθροί. Ωσπου ο δεύτερος πρόσεξε πως η πρώτη έρχεται και φεύγει. Τον τρομάζει και ύστερα εξαφανίζεται. Πρόσεξε ακόμα πως, όταν φύγει ό,τι είχε αγκαλιάσει, δεν είναι πια το ίδιο. Εχει αλλάξει χρώμα και σχήμα. Μυρωδιά και αφή. Πρώτα ήτανε πράσινο και τώρα είναι μαύρο. Πρώτα ήταν ένα είδος ζωής και τώρα είναι μόνο η απουσία, ο θάνατος.

Πέρασαν όμως τα χρόνια. Κι αυτό το είδε πολλές φορές ο άνθρωπος. Πρόσεξε τις αλλαγές που φέρνει η φωτιά. Πρώτα πρώτα συνειδητοποίησε το φαινόμενο της θερμότητας και μετά της αλλαγής. Και φυσικά στην αρχή θα πρέπει να χρησιμοποίησε την πρώτη, για να ζεσταθεί και ύστερα τη δεύτερη για να αλλάξει κι αυτός ό,τι δεν ήθελε να μείνει το ίδιο. Να το αλλάξει, βέβαια, όχι καταστρέφοντάς το, αλλά απλώς αλλάζοντάς το και μέσα από την αλλαγή χρησιμοποιώντας το. Αυτή ήταν, λοιπόν, και η πρώτη αξιοποίηση της φωτιάς από τον άνθρωπο: να ζεσταθεί και να «αλλάξει». Το «ζεσταθεί» βέβαια είναι απλό και το καταλαβαίνουμε εύκολα. Τον άνθρωπο τον ταλαιπωρούσαν τα φυσικά φαινόμενα, γιατί ήταν εκτεθειμένος. Οι βροχές, τα χιόνια τού δυσκόλευαν τη ζωή και η φωτιά τον βοηθούσε να τα αντιμετωπίσει. Η αλλαγή όμως; Τι σημαίνει «αλλαγή»; Τι άλλαζε με τη φωτιά; Στην αρχή άλλαζε ό,τι έτρωγε. Εψηνε τα χοντρά κρέατα, τα ψάρια, τις γλυκοπατάτες, τα τρωκτικά και τα άλλα περιπλανώμενα μέσα στην καλύβα του ζωάρια. Υστερα όμως άρχισε να αλλάζει και τα υλικά. Τα ξύλα, τις πέτρες, τα κόκαλα. Και κάποια στιγμή, κι αυτό έγινε στην Ελλάδα γύρω στο 6000 π.Χ., «έψησε» τη λάσπη και την έκανε κεραμικό και μ' αυτό έκανε τα σκεύη του, όπου μαγείρευε και έτρωγε. Κι όταν έμαθε να τρίβει το σπόρο και να τον κάνει αλεύρι, με τη φωτιά έκανε το πρώτο του ψωμί. Και όταν είχε και το πρώτο πλεόνασμα το αποθήκευσε μέσα σε κατάλληλα κεραμικά σκεύη, που τα 'παιρνε πάνω στον ώμο του και τα πήγαινε στην «αγορά». Και όταν έκανε το πρώτο λάδι και το πρώτο κρασί του, μέσα στα αγγεία τα έβαλε.

Να λοιπόν πώς η φωτιά μπήκε μέσα στη ζωή του ανθρώπου. Μπήκε για να τον ζεσταίνει, να τον κρατάει συντροφιά στις άγριες νύχτες του, να τον χορταίνει και να τον βοηθάει στην αγορά, να του φυλάει το λάδι και το κρασί! Να τον κάνει τεχνίτη και έμπορο!