Εναν χρόνο αργότερα, η Συρία και ο λαός της παραμένουν στη δίνη των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Η χώρα παραμένει σκορπισμένη σε σφαίρες επιρροής. Η παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων δεν μειώθηκε, προσαρμόστηκε. Ορισμένες ξένες βάσεις άλλαξαν χέρια. Η Συρία εξακολουθεί να είναι ένας γεωπολιτικός κόμβος όπου συγκρούονται τα συμφέροντα ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, Ρωσίας, Τουρκίας, Ισραήλ και άλλων περιφερειακών δυνάμεων. Η ανατροπή του Ασαντ από τους τζιχαντιστές με τη στήριξη των ευρωατλαντικών δεν έφερε ούτε ειρήνη ούτε σταθερότητα. Εφερε έναν νέο γύρο ανακατατάξεων. Η χώρα παραμένει τεμαχισμένη, με ξένα στρατεύματα να κατέχουν μεγάλα τμήματα του εδάφους της, με σφαγές μειονοτήτων που ξεπερνούν κάθε προηγούμενο, με μια οικονομία σε ερείπια και έναν λαό που το 90% του ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Οι υποσχέσεις του Σαράα για «προστασία των μειονοτήτων» αποδείχθηκαν κενό γράμμα. Τον Μάρτιο του 2025, η Συρία βίωσε τη χειρότερη θηριωδία από την πτώση του Ασαντ: Πάνω από 1.400 άμαχοι Αλαουίτες σφαγιάστηκαν στις παράκτιες περιοχές της Λατάκειας και της Ταρτούς, σύμφωνα με επίσημη κυβερνητική έρευνα. Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηρίωσε εκτελέσεις «με βάση τη θρησκευτική ταυτότητα», ενώ το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέγραψε μαζικές εκτελέσεις, λεηλασίες και εμπρησμούς σπιτιών. Σύμφωνα με μαρτυρίες που συνέλεξε η Διεθνής Αμνηστία, ένοπλοι εισέβαλαν σε σπίτια ρωτώντας αν οι κάτοικοι ήταν Αλαουίτες ή Σουνίτες πριν τους δολοφονήσουν ή τους αφήσουν.

Τον Ιούλη του 2025, νέος κύκλος βίας ξέσπασε στη Σουέιντα, στον νότο, εναντίον της κοινότητας των Δρούζων. Εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ κατήγγειλαν επιθέσεις που οδήγησαν στον θάνατο 1.000 ανθρώπων, περιλαμβανομένων 539 αναγνωρισμένων Δρούζων αμάχων, ανάμεσά τους 39 γυναίκες και 21 παιδιά. Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηρίωσε 46 εξωδικαστικές εκτελέσεις Δρούζων από κυβερνητικές δυνάμεις και συνδεδεμένες ομάδες, σε δημόσιες πλατείες, σπίτια, νοσοκομεία, ακόμα και σχολεία.

Από την ημέρα της πτώσης του Ασαντ, το κράτος - δολοφόνος Ισραήλ εκμεταλλεύτηκε τη νέα κατάσταση για να επεκτείνει την κατοχή του στα συριακά εδάφη. Σύμφωνα με στοιχεία του Armed Conflict Location and Event Data (ACLED), το Ισραήλ πραγματοποίησε πάνω από 600 επιθέσεις στη Συρία κατά τη διάρκεια του έτους, με μέσο όρο σχεδόν δύο επιθέσεις την ημέρα. Οι επιθέσεις στόχευσαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια, συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας, μαχητικά αεροσκάφη και αποθήκες πυρομαχικών σε ολόκληρη τη χώρα.

Παράλληλα, ο ισραηλινός στρατός κατέλαβε την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ασφαλείας στα Υψίπεδα του Γκολάν, που είχε καθοριστεί με τη συμφωνία του 1974 υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ, παραβιάζοντας κατάφωρα το διεθνές δίκαιο. Ο Νετανιάχου δήλωσε ότι η συμφωνία «κατέρρευσε» και διέταξε την κατάληψη της ζώνης ως «προσωρινό αμυντικό μέτρο», χωρίς να δώσει ημερομηνία αποχώρησης. Από τότε, το Ισραήλ έχει κατασκευάσει τουλάχιστον εννέα στρατιωτικές βάσεις σε συριακό έδαφος, επεκτείνοντας την κατοχή του κατά περίπου 420 τετραγωνικά χιλιόμετρα πέραν της ζώνης ασφαλείας. Κάτοικοι της περιοχής κατήγγειλαν εκτοπισμούς, έρευνες σε σπίτια και απαγωγές Σύρων πολιτών από τις ισραηλινές δυνάμεις. Τον Δεκέμβριο του 2025, ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιδρομή στο χωριό Μπέιτ Τζιν, σκοτώνοντας δεκάδες Σύρους, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών.

Η Τουρκία αναδείχθηκε σε βασικό υποστηρικτή του καθεστώτος Σαράα, επιδιώκοντας να εδραιώσει τον ρόλο της ως κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή. Τον Αύγουστο του 2025, οι δύο χώρες υπέγραψαν στρατιωτική συμφωνία που προβλέπει την παροχή οπλικών συστημάτων και εξοπλισμού, καθώς και την εκπαίδευση του συριακού στρατού. Ηδη, τουρκικής κατασκευής τεθωρακισμένα έχουν παραδοθεί στον συριακό στρατό.

Παράλληλα, πρώην διοικητές του στηριζόμενου από την Τουρκία Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA) έχουν ενταχθεί σε υψηλές θέσεις στα υπουργεία Αμυνας και Εσωτερικών της νέας κυβέρνησης, παρά το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς βρίσκονται ακόμα υπό διεθνείς κυρώσεις για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ακόμα και η ΕΕ, που χαιρέτισε τον νυν «μετριοπαθή» - πρώην τζιχαντιστή, επέβαλε κυρώσεις τον Μάιο του 2025 σε διοικητές του SNA για εμπλοκή σε εκτελέσεις στις παράκτιες περιοχές.

Η Τουρκία συνεχίζει παράλληλα τις επιχειρήσεις εναντίον των κουρδικών Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) στη βορειοανατολική Συρία. Από τον Νοέμβριο του 2024, τουρκικές δυνάμεις και ο SNA έχουν καταλάβει πρόσθετες περιοχές, εκτοπίζοντας περίπου 100.000 Κούρδους. Ο Ερντογάν έχει απειλήσει με στρατιωτική επέμβαση αν οι δυνάμεις του SDF δεν αφοπλιστούν και δεν ενσωματωθούν στον συριακό στρατό.

Παρά την πτώση του συμμάχου της, η Ρωσία συνεχίζει να διατηρεί στρατιωτική παρουσία στη Συρία. Οι βάσεις στο Χμεϊμίμ και την Ταρτούς παραμένουν ενεργές, ενώ η Μόσχα ενισχύει την παρουσία της στο αεροδρόμιο Καμισλί στη βορειοανατολική Συρία, με προηγμένα συστήματα αεράμυνας και ηλεκτρονικού πολέμου. Τον Οκτώβριο του 2025, ο Σαράα επισκέφθηκε τη Μόσχα για συνομιλίες με τον Πούτιν, όπου συζητήθηκε το μέλλον των ρωσικών βάσεων, η ενεργειακή συνεργασία και η ανασυγκρότηση του συριακού στρατού.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το κράτος - δολοφόνος Ισραήλ φαίνεται να πιέζει τις ΗΠΑ να επιτρέψουν στη Ρωσία να διατηρήσει τις βάσεις της στη Συρία, ως αντίβαρο στη διευρυνόμενη τουρκική επιρροή.

Η Ρωσία φέρεται επίσης να προετοιμάζει την επιστροφή της στο νότιο τμήμα της Συρίας. Το 2018, το Ισραήλ και η Ρωσία είχαν καταλήξει σε μια άτυπη συμφωνία που επέτρεπε στις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις υπό τον Ασαντ να επανέλθουν στα σύνορα με τα Υψίπεδα του Γκολάν, με την προϋπόθεση ότι η Ρωσία θα διασφάλιζε την απουσία ιρανικών και δυνάμεων της Χεζμπολάχ. Σήμερα, η Μόσχα εμφανίζεται έτοιμη να βοηθήσει τόσο τη νέα συριακή ηγεσία όσο και το Ισραήλ στον νότο, εξασφαλίζοντας αυτή τη ζώνη και αποτρέποντας οποιονδήποτε παίκτη από το να αποκτήσει απόλυτο έλεγχο. Σύμφωνα με ρωσικά δημοσιεύματα, πηγή που συμμετείχε στη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Ασααντ Αλ-Σιμπάνι με τη συριακή διασπορά, κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα τον Αύγουστο του 2025, υποστηρίζει ότι η μεταβατική κυβέρνηση της Συρίας ενδιαφέρεται για την επιστροφή των ρωσικών στρατονομικών περιπολιών στις νότιες επαρχίες της χώρας.

Για τη Δαμασκό, η επιστροφή της Ρωσίας στον νότο αποτελεί μέσο για να περιοριστεί η περαιτέρω ισραηλινή διείσδυση. Αντίστροφα, για το Ισραήλ, μια διαρκής ρωσική παρουσία λειτουργεί ως στρατηγικό αντίβαρο στην επεκτεινόμενη επιρροή της Τουρκίας στη χώρα. Οπως ανέφερε το Reuters, το Ισραήλ έχει πιέσει τις ΗΠΑ να διατηρήσουν τη Συρία αδύναμη, εν μέρει επιτρέποντας στη Ρωσία να κρατήσει τις στρατιωτικές της βάσεις εκεί, ως αντίβαρο στη διεύρυνση του τουρκικού αποτυπώματος.

Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ και οι ευρωατλαντικοί σύμμαχοί τους προχώρησαν σε πλήρες «ξέπλυμα» του Σαράα. Τον Νοέμβριο του 2025, ο άλλοτε «τρομοκράτης» με επικήρυξη 10 εκατομμυρίων δολαρίων έγινε δεκτός στον Λευκό Οίκο από τον Τραμπ, ο οποίος τον χαρακτήρισε «σκληρό» ηγέτη που «κάνει πολύ καλή δουλειά». Ηταν η πρώτη επίσκεψη Σύρου Προέδρου στον Λευκό Οίκο από την ανεξαρτησία της χώρας το 1946.

Ο Τραμπ χαιρετήθηκε στην κεντρική είσοδο του Λευκού Οίκου με τον πρώην τζιχαντιστή, και ως αποτέλεσμα της συνάντησης, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι αίρει τις οικονομικές κυρώσεις που προκαλούσαν οικονομική ασφυξία στη Συρία επί προεδρίας Μπασάρ Ασαντ.

Σύμφωνα δε με δηλώσεις Σύρου αξιωματούχου στο Γαλλικό Πρακτορείο, κατά την επίσκεψη Σαράα στις ΗΠΑ θα μπορούσε να υπογραφεί και συμφωνία για τη δημιουργία αμερικανικής στρατιωτικής βάσης κοντά στη Δαμασκό, τάχα για «συντονισμό» της «ανθρωπιστικής βοήθειας» και της «παρατήρησης εξελίξεων μεταξύ Συρίας και Ισραήλ». Στο «τραπέζι» παραμένει σχέδιο χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης της Συρίας ύψους εκατοντάδων δισ. δολαρίων από αμερικανικά μονοπώλια.

Στο «ξέπλυμα» του Σαράα έχουν συμμετάσχει σειρά ευρωατλαντικών κυβερνήσεων, που έσπευσαν είτε να επισκεφθούν τη Δαμασκό από τις πρώτες βδομάδες μετά την ανάδειξή του σε «μεταβατικό» πρόεδρο, είτε να τον υποδεχθούν. Ανάμεσά τους και η ελληνική κυβέρνηση, με τον Ελληνα ΥΠΕΞ, Γιώργο Γεραπετρίτη, να επισκέπτεται τη Δαμασκό από τον Φλεβάρη, κάνοντας λόγο στις συζητήσεις του με τον Σαράα για μια νέα, «συμπεριληπτική» και «ανεκτική» κυβέρνηση στη Συρία. Ακολούθησε η υποδοχή του Ασααντ Αλ-Σιμπάνι στην Αθήνα τον Αύγουστο, για να συζητήσουν με τον Ελληνα ομόλογό του την προώθηση τριμερούς σχήματος Ελλάδας - Συρίας - Κύπρου. Νωρίτερα, τον Μάη, σε παρέμβασή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Γεραπετρίτης εξέφρασε μάλιστα «τη βούληση της Ελλάδας να συμβάλει περαιτέρω στην ανοικοδόμηση της Συρίας», επιβεβαιώνοντας έτσι τις βλέψεις της ελληνικής αστικής τάξης να συμμετέχει στο πολυεπίπεδο παζάρι που διεξάγεται πάνω από τα συντρίμμια της Συρίας.

Αλλωστε, η εμπλοκή της χώρας μας στο μακελειό της Συρίας έχει ιστορικό, καθώς στο πλαίσιο των πρώτων μεγάλων πυραυλικών επιθέσεων που είχαν πραγματοποιήσει το 2018 ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία στη Συρία, είχε παίξει σημαντικό ρόλο η αμερικανοΝΑΤΟική βάση της Σούδας στην Κρήτη.

Ενώ οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις διαγκωνίζονται για επιρροή, ο συριακός λαός υποφέρει. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΑΕΠ της χώρας έχει συρρικνωθεί κατά περισσότερο από 50% από το 2010. Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα έπεσε σε μόλις 830 δολάρια το 2024, πολύ κάτω από το όριο για χώρες χαμηλού εισοδήματος. Το 90% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και ένας στους τέσσερις Σύρους είναι άνεργος.

Εκθεση του UNDP προειδοποιεί ότι με τους τρέχοντες ρυθμούς ανάπτυξης (1,3% ετησίως), η συριακή οικονομία θα χρειαστεί 55 χρόνια για να επιστρέψει στα προ της σύγκρουσης επίπεδα. Το κόστος ανοικοδόμησης εκτιμάται σε τουλάχιστον 216 δισεκατομμύρια δολάρια, δεκαπλάσιο του ΑΕΠ της χώρας. Το 80% της ενεργειακής παραγωγής έχει χαθεί, το 70% των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής και των γραμμών μεταφοράς έχει καταστραφεί, ενώ πάνω από το μισό του πληθυσμού δεν έχει καθημερινή πρόσβαση σε καθαρό νερό.

Εναν χρόνο μετά την ανατροπή του Ασαντ, η Συρία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των καταστροφικών συνεπειών της εμπλοκής στη δίνη των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Οι Ευρωατλαντικοί, που χαιρέτισαν την «ιστορική ευκαιρία» της πτώσης του καθεστώτος, συνεχίζουν να «ξεπλένουν» τους τζιχαντιστές που χρηματοδότησαν και εξόπλισαν επί χρόνια, ενώ το Ισραήλ και η Τουρκία κατέχουν μεγάλα τμήματα της χώρας και η Ρωσία διατηρεί τις βάσεις της.

Η υπόσχεση για «ειρήνη, δικαιοσύνη και αρμονική συνύπαρξη» που διατύπωσε ο Σαράα στην επέτειο του ενός έτους, ηχεί κούφια για τις οικογένειες των εκατοντάδων χιλιάδων θυμάτων, για τα εκατομμύρια των εκτοπισμένων από τα σπίτια τους, για όλο τον λαό που παλεύει να επιβιώσει σε μια κατεστραμμένη χώρα. Η Συρία του 2025 δεν είναι η «ελεύθερη» χώρα που υποσχέθηκαν οι υποστηρικτές της ανατροπής. Παραμένει ένα πεδίο ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, όπου ο λαός πληρώνει το τίμημα.