«Μήγαρις έχω τίποτε άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;», έγραφε ο Δ. Σολωμός, όταν ο λαός μας έδινε, ομόψυχα, τον υπέρ πάντων αγώνα του, για τη λευτεριά και τη γλώσσα του. Για να υπάρξει, όμως, ομόψυχος και νικηφόρος αγώνας ενός λαού για τη λευτεριά ή τη γλώσσα του, ανάγκη είναι ο λαός να συνειδητοποιήσει και να πολεμήσει όλα τα αίτια που διακυβεύουν - έστω μόνον - την ύπαρξη της γλώσσας του, αν και οι έννοιες ελευθερία και γλώσσα είναι άρρηκτες.

Η επισήμανση αυτή αφορά στην προχτεσινή δημόσια συζήτηση, με θέμα «Η γλώσσα του Ομήρου και η εποχή μας», σχετικά με τους σημερινούς κινδύνους της ελληνικής γλώσσας, την οποία οργάνωσε στην Παλαιά Βουλή το σωματείο για τη διάδοση και προαγωγή του ελληνικού λόγου «Ελληνική Γλωσσική Κληρονομιά», με ομιλίες εκπροσώπων των κομμάτων της Βουλής, εισηγήσεις ειδικών, του δημοσιογράφου Γιάννη Τριάντη και του λαϊκού θυμόσοφου Γεωργίου Ψυχουντάκη.

Η πρωτοβουλία του σωματείου αξίζει επαίνων. Ο δημόσιος διάλογος για την υπεράσπιση της γλώσσας μας από τους πολύπλευρους κινδύνους που τη ζώνουν είναι - επειγόντως - αναγκαίος. Προπαντός, αναγκαία είναι η αποκάλυψη όλης της αλήθειας για τα αίτια και τους υπαιτίους αυτών των κινδύνων. Οι βασικοί εισηγητές, καθηγητές Γρηγόρης Σκαλκέας, Αντώνης Κουνάδης, Εμμανουήλ Μικρογιαννάκης, Γεωργία Ξανθάκη και Γεώργιος Καραγιάννης, συγκινητικά υπερασπίστηκαν τη μακραίωνη, πανώρια και αδιάσπαστης συνέχειας γλώσσα μας. Αναφέρθηκαν στη λεξιπενία, ιδιαιτέρως των νέων, ακόμη και των φοιτητών, και στη μεταμόρφωση της πάμπλουτης γλώσσας μας σε «εκφυλιστικό γλωσσικό μόρφωμα, που μοιάζει με νοηματική γλώσσα, γεμάτη βαρβαρισμούς, σολοικισμούς, γεμάτη "οκέυ" και "εντάξυ». Ομως, περιόρισαν το όλο πρόβλημα της γλώσσας μας «στη σκανδαλώδη, αυθαίρετη, εν μια νυκτί, αντισυνταγματική» κατάργηση του πολυτονικού συστήματος, της «ιστορικής ορθογραφίας» και του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών. (Να σημειωθεί ότι διανεμήθηκε και σχετικό έντυπο με την επωνυμία «Ευθύνη/ Φύλλα μάχης/1»), με τίτλο «Το σκάνδαλο του μονοτονικού»).

Τη συζήτηση στην ασφυκτικά γεμάτη Παλαιά Βουλή άνοιξε και διεξήγαγε ως συντονίστρια η βουλευτής του ΚΚΕ και δημοσιογράφος Λιάνα Κανέλλη, η οποία διάβασε σχετικά χαιρετιστήρια μηνύματα, της Επιτρόπου της ΕΕ για τη Γλώσσα και την Παιδεία, Βίβιαν Ρέντιγκ και των Γεωργίου Ράλλη και Κάρολου Παπούλια.

Την ανάγκη υπεράσπισης της γλώσσας μας τόνισαν και οι εκπρόσωποι των κομμάτων. Ο Σπύρος Χαλβατζής (μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ και υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων), δηλώνοντας «θαυμαστής του Ομήρου», με την ομιλία του (χειροκροτήθηκε με ξεχωριστή θέρμη από το ακροατήριο) μεταξύ άλλων επισήμανε: «Η τόσο επίμονη συζήτηση για την ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαία, ούτε ξεκινά από την πλευρά όλων όσοι την προκαλούν από κίνητρα ανυστερόβουλης επιστημονικής περιέργειας. Ευχόμαστε η εξέλιξη να μας διαψεύσει, αλλά έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι αυτή είναι απλώς η ορατή πλευρά του παγόβουνου, που αθόρυβα πλησιάζει τον "Τιτανικό". Οτι πρόκειται για μια έρπουσα, αλλά όχι γι' αυτό λιγότερο βίαιη, προσπάθεια αποεθνικοποίησης. Ο λόγος του Ομήρου επιζεί μέχρι την εποχή μας. Η γλωσσική κληρονομιά μας δεν είναι απλά ένας κώδικας επικοινωνίας, αλλά προπαντός μέσο προσέγγισης και αποτύπωσης της κοινωνικής πραγματικότητας και στάση ζωής μιας κοινωνίας. Γι' αυτό πιστεύουμε ότι η υπεράσπιση αυτής της κληρονομιάς είναι βασικό καθήκον, ανεξάρτητα από τις όποιες κοινωνικές, ιδεολογικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις του θέματος. Το μεγάλο πρόβλημα αυτή την ώρα συνίσταται στο να ενισχυθεί η αυτοσυνειδησία του λαού μας και της κοινωνίας μας, η πίστη στις δυνάμεις του ανθρώπου, στη δύναμη της λογικής του. Ετσι διασφαλίζεται η αυτονομία της ύπαρξης, που είναι το τελικό ζητούμενο. Σήμερα είμαστε μάρτυρες μιας προσπάθειας υπονόμευσης της γλώσσας, για να γίνει αποδεκτή η εγκατάλειψη και η αντικατάστασή της. Το ότι αυτό γίνεται κάτω από τα προσχηματικά επιχειρήματα της προσαρμογής στα "σύγχρονα δεδομένα", στην επίμονη "ανάγκη" να συμβαδίσουμε με τις παγκόσμιες εξελίξεις κλπ. απλώς αποδεικνύει ότι έχουμε να κάνουμε με μια προσπάθεια πολιτικοϊδεολογικών προσανατολισμών και στόχων και όχι με απλά εκπαιδευτικά και τεχνικά προβλήματα. Πρόκειται για προσπάθεια να επιβληθεί συλλογική αμνησία "αυτού που είσαι", ώστε η υποταγή σου να γίνει ευκολότερη, "ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος", όπως λέει ο ποιητής».

Σημειώνουμε ότι χαιρετισμούς απηύθυναν ο αντιπρόεδρος της Βουλής, Παναγιώτης Σγουρίδης, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, Προκόπης Παυλόπουλος και ο βουλευτής του ΣΥΝ και υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων, Φώτης Κουβέλης.

Ουσιώδεις, διαλεκτικής αντίληψης, επισημάνσεις για την εξέλιξη της γλώσσας μας μέσα στους αιώνες ως «έκφρασης της αντίληψης του κόσμου και της λογικής οργάνωσής του» και πάντα «δεμένης με την εργασία και την κοινωνικοποίηση του ανθρώπου», έκανε με την ομιλία της η Δώρα Μόσχου (μέλος του Τμήματος Ιστορίας του ΚΚΕ και μέλος του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών). Η ομιλήτρια μεταξύ άλλων τόνισε ότι «σημαντικότατο μέρος των ομηρικών λέξεων επιβιώνει στις μέρες μας. Ωστόσο, η ανθεκτικότητα μιας γλώσσας δεν είναι κάποια μεταφυσική ιδιότητα, αλλά αποτέλεσμα των ιστορικών εξελίξεων και περιπετειών του χώρου στον οποίο μιλιέται και των πληθυσμών που τη μιλούν. Η γλώσσα που μιλάμε σήμερα δεν είναι οπωσδήποτε η γλώσσα του Ομήρου, είναι μια απόγονός της, εμπλουτισμένη από το χρόνο, την ιστορία, τις κοινωνικές συνθήκες, τη διασταύρωση - βίαιη ή ειρηνική - με άλλους λαούς». Η ομιλήτρια απέδωσε τους σημερινούς κινδύνους της γλώσσας μας «στις συνθήκες που διαμορφώνει ο ιμπεριαλισμός». Σχετικά με την πρόταση της Επιτρόπου Α. Διαμαντοπούλου για καθιέρωση της αγγλικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας μας, υπογράμμισε: «Η αποδοχή της δηλώνει όχι μια ρεαλιστική αντιμετώπιση της σημερινής παγκόσμιας κατάστασης, αλλά την αποδοχή του ίδιου του ιμπεριαλιστικού συστήματος, των δομών και ιεραρχήσεών του και την εξαρτημένη θέση της χώρας μας σε αυτό». Η Δ. Μόσχου αφού σημείωσε την «πολύτροπη άμβλυνση της γλωσσικής παιδείας, μαζί με την έκπτωση σε όλη την Ευρώπη της διδασκαλίας των ανθρωπιστικών επιστημών», συμπέρανε ότι «ο σωστός χειρισμός της γλώσσας συντελεί στην ανάπτυξη της κρίσης, στην καλύτερη αντίληψη του κόσμου στην ολότητά του και των σχέσεων που συγκροτούν το κοινωνικό γίγνεσθαι. Αρα, πρόκειται για εργαλείο, μάλλον, επικίνδυνο στο στόμα και στο νου των καταπιεσμένων στρωμάτων...».